«Ελαιάδα 9.0»

Εφημερίδα των Συντσκτών, 27-28/11/2021

Αν και το θέμα έχει ξεπαρθενευτεί -ας όψονται η Ναταλί και η Βασιλική, που υπονόμευσαν το θεϊκό, άντε ημιθεϊκό σχέδιο της Λίνας, το οποίο υποθέτω έχει και μια γερή δόση μεγαλοφυΐας της Αννας (μη ρωτάτε ποια είναι ποια, μεγάλα παιδιά είστε, γκουγκλίστε, δεν είναι και ηλεκτρονική αυτοαπογραφή)- είναι αδύνατο να μην υποκύψω στον πειρασμό να επενδύσω στο ζήτημα. Διότι αυτό που άρχισε στην Αρχαία Ολυμπία με το λαδάκι από τις 200 ελίτσες του Δία τα αλλάζει όλα. Ο Πισσαρίδης μπορεί να στείλει το σχέδιό του για χαρτοπόλεμο και ο Σκυλακάκης οφείλει εδώ και τώρα να υποβάλει αίτηση στην Κομισιόν για πλήρη αναθεώρηση του σχεδίου «Ελλάδα 2.0», το οποίο θα μετονομαστεί σε «Ελαιάδα 9.0». «Ελαιάδα» από το «έλαιον» και «9.0», διότι τι να μας πει το 2 μπροστά στο ιερό 9, το κατά τους Πυθαγόρειους σύμβολο της αιώνιας πλην «μόλις παραλλάσσουσας ύλης»;

Ολα τα λεφτά στο λάδι, λοιπόν, αυτή είναι η μόνη πράσινη μετάβαση που μας μέλλεται. Ολα τα λεφτά στην πατεντοποίηση κάθε τετραγωνικού μέτρου αυτού του τόπου που τον έχουν πατήσει θεοί, ήρωες, νύμφες, φιλόσοφοι, συγγραφείς, ποιητές, τραγωδοί, αρχιτέκτονες, γλύπτες, στρατηλάτες, πολιτικοί, ρήτορες, δημαγωγοί, όλα τα ιερά τέρατα του αρχαίου πνεύματος που αποτελούν τη βάση του δυτικού πολιτισμού. Και αυτός είναι ο μόνος ψηφιακός μετασχηματισμός που μας πέπρωται. Θα πουλάμε λάδι στους κουτόφραγκους, μούρη στους χαζοασιάτες, πνεύμα στα αμερικανάκια, παραμύθι σε όλο τον λοιπό βλακόκοσμο.

Διότι αν το λάδι της Αρχαίας Ολυμπίας και της Ηλιδας τιμολογείται στα 56 ευρώ το λίτρο, άντε 50 ευρώ στρογγυλά (διότι υπάρχουν και οι τύποι που εκτοξεύουν την τέχνη της εξαπάτησης στη στρατόσφαιρα, πουλώντας στα Harrod’s λαδάκι με 200 έως 800 ευρώ το λίτρο, παρακαλώ), σας διαβεβαιώ ότι έχουμε βρει τον μήνα που θρέφει τους έντεκα. Και με μερικές ακόμη πινελιές θα καλύψουμε τις παραγωγικές ανάγκες και του δωδέκατου. Ποιος είναι ο μήνας αυτός τώρα; Μπορεί να είναι ο Νοέμβρης, ο Δεκέμβρης, ελάχιστα ο Γενάρης, ανάλογα με το πότε μαζεύει τις ελιές κάθε περιοχή. Και γι’ αυτόν τον μήνα ο υπουργός Ελαιουργίας, που προφανώς πρέπει να προβλεφθεί, οφείλει να εισηγηθεί 15ήμερες άδειες με πλήρεις αποδοχές και πλήρως επιδοτούμενες από το σχέδιο «Ελαιάδα 9.0» σε όλους τους πολίτες που έχουν από λίγες έως πολλές ρίζες ελιές. Ας είναι και καλλωπιστικές, της γλάστρας.

Αν η φλυαρία της εθνικής παραμυθίας δεν σας γοητεύει, οι αριθμοί της στατιστικής θα σας πείσουν. Βάσει των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, στην Ελλάδα παράγονται κάθε χρόνο 240.000 τόνοι λάδι. Κι επειδή δεν υπάρχει σπιθαμή αυτού του τόπου που να μην είναι συνδεδεμένη με μεγαλεία, ηρωισμούς και θαύματα, όλο το λαδάκι πιστοποιείται ως ιερό. Οι 240.000 τόνοι ή περίπου 260 εκατ. λίτρα με 50 ευρώ το λίτρο μας δίνουν χαλαρά 13 δισ. ευρώ τον χρόνο. Αν υπολογίσετε όμως ότι αυτό που φτάνει στις στατιστικές είναι ένα μικρό υποσύνολο της πραγματικής ποσότητας που διακινείται σε τενεκέδες και λίμπες χωρίς ετικέτες, φρου φρου κι αρώματα, τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο ελπιδοφόρα. Προσέξτε: η στατιστική λέει πως σε όλη την επικράτεια έχουμε πάνω από 150 εκατ. ρίζες ελιές που, υπολογίζοντας καλές και κακές χρονιές, νέα και ώριμα δέντρα, μπορεί να αποδίδουν κατά μέσο όρο περίπου 600.000 τόνους λάδι τον χρόνο. Αυτό μας κάνει 30 δισ. ευρώ εισόδημα, σχεδόν 18% του ΑΕΠ. Χελόου, ποια βιομηχανία, ποιος τουρισμός; Εδώ χτυπάμε φλέβα χρυσού, αδαμαντωρυχείο και κοίτασμα αερίου ταυτόχρονα - 3 σε 1.

Φυσικά, αυτή η συνεύρεση παραγωγικής τόλμης και μυθολογικής γοητείας θέλει και την τέχνη της. Κάθε περιοχή οφείλει να πιστοποιήσει τη μοναδικότητα της παραγωγής. Λάδι από τις προϊστορικές Μυκήνες, λάδι από τις πανάρχαιες ρίζες των Μινωιτών, αυθεντικό απόσταγμα από την ελιά του Πλάτωνα, όλη η φιλοσοφία σε μια κουταλιά ελαίου, πολύτιμες σταγόνες από την πρώτη ελιά που φύτρωσε στον βράχο της Ακρόπολης από το δόρυ της Αθηνάς, ελαιόλαδο από το Κοινό των Αιτωλών και θρούμπες από τον ομφαλό της γης, τους Δελφούς. Στο χρηματιστήριο ελαιολάδου η αγορά θα αποδώσει τη δίκαιη τιμή κάθε παραγωγής, με μια συνάρτηση ιστορικού βάθους και παγκόσμιας φήμης.

Αλλά επειδή το λάδι δεν είναι το μόνο προϊόν που ο ευλογημένος από θεούς και ήρωες τόπος μπορεί να προσφέρει στη λοιπή ανθρωπότητα, αρκεί να μας τα σκάει χοντρά, επιτρέψτε να προσθέσω μερικές ακόμη ιδέες παραγωγικής καινοτομίας που θα τα σπάσουν στην παγκόσμια αγορά αφέλειας. Εχουμε και λέμε, λοιπόν:

Ανθός αλατιού από τα βράχια του Ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο (συσκευασία 200 γρ., 50 ευρώ). Κρέας από μοσχάρια-απογόνους των βοδιών του Γηρυόνη (500 ευρώ το κιλό, τρέμε γιαπωνέζικο κόμπε). Λαχανικά καλλιεργημένα με λίπασμα από ορίτζιναλ κόπρο του Αυγεία (από 50 ευρώ το κιλό). Ελαιόλαδο εμπλουτισμένο με αυθεντικά ρινίσματα σιδήρου από το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς (300 ευρώ/100ml). Οδοντογλυφίδες ελεφαντόδοντου από το αντίστοιχο άγαλμα του Δία (200 ευρώ η συσκευασία των 50 τεμαχίων). Αιγοπρόβειο τυρί από απογόνους των ζώων του Πολύφημου (100 ευρώ/500 γρ.). Ιπποδρομίες με γνήσιους απογόνους του Βουκεφάλα (είσοδος 100 ευρώ, ελάχιστο στοίχημα 200, γκανιότα 30%). Παστά αφρόψαρα από τις θάλασσες όπου αναδύθηκε η Κυθέρεια Αφροδίτη (100 ευρώ/ συσκευασία 100 γρ. - σ.σ. Προς αποφυγή διπλωματικού επεισοδίου με τους Κυπρίους αδελφούς, αυτοί μπορούν να πουλήσουν αλάτι από τις ακτές της Πάφου). Μαρμελάδα από μήλα των Εσπερίδων (50 ευρώ/300 γρ.).

Αφήστε τη φαντασία σας να οργιάσει. Το Εθνικό Κέντρο Πιστοποίησης Ανοησίας (ΕΚΠΑ) περιμένει τις καινοτόμες προτάσεις σας. Φάτε λάδι κι ελάτε βράδυ -αλλά και πρωί δεν μας χαλάει-, κουτόφραγκοι. Αλλωστε, όπως θα έλεγε και ο Ακης (τι θα πει «ποιος Ακης»;), δεν υπάρχει μελέτη που να αποδεικνύει ότι η απάτη οδηγεί πάντα στη φυλακή.



ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ
- Ποιος σου πούλησε, μου λέγει, αυτά τα βρομόψαρα;
Του έδειξα έναν γέρο καθισμένο σε μια γωνιά.
- Ετσι, ε, δεν προσέχετε να σέβεστε τους ξένους τουλάχιστον, αφού γδέρνετε τους φίλους σας! Γιατί πουλάς τόσο ακριβά αυτά τα παλιόψαρα; Με την ακρίβειά σας κοντεύετε να ρημάξετε την πόλη μας, το άνθος αυτό της Θεσσαλίας, και να κάνετε να μην πλησιάζει ξένος. Μα θα τιμωρηθείς, και τώρα αμέσως θα σου μάθω πώς μεταχειρίζεται η αγορανομία μου τους εκμεταλλευτές.
Αναποδογυρίζοντας το καλάθι μου μπροστά σ’ όλο τον κόσμο, διέταξε έναν στρατιώτη του να πατήσει τα ψάρια και να τα κάνει λιώμα μέχρι τελευταίου.

Απουλήιου, «Ο χρυσός γάιδαρος ή οι μεταμορφώσεις» (161 μ.Χ.)

Minimal*

Εφ.Συν. 20-21/11/2021

Α ρε πανούργε και αεικίνητε κορονοϊέ, με πόσες δόσεις Κυριάκου θα μας φλομώσεις ακόμη για να μηδενίζεις την ανοσία μας και να διαιωνίζεις τις μεταλλάξεις σου;

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ:
Θεέ μου, τι μπλε ξοδεύεις για να μη σε βλέπουμε!
Οδυσσέα Ελύτη, «Μαρία Νεφέλη»

* Minimal, γιατί το ρεπορτάζ προηγείται, γιατί χώρος δεν υπάρχει, γιατί δεν προλαβαίνω, γιατί βαριέμαι, δικαιούστε να υποθέσετε τα χειρότερα και τα καλύτερα

Η τυραννία του μεγέθους

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 13-14/11/2021

Στέλνει ο Τ. ένα από τα καθημερινά smsάκια του -μάλλον στέρεψε το παγκόσμιο απόθεμα μαρξολενινιστικής αποφθεγματολογίας- με το εξής κουότ: «Διαφωνώ ότι σχετίζεται το μέγεθος του ανδρικού μορίου με αυτό της μύτης» (Ελενα Κρεμλίδου). Ποια είναι τώρα η Ελ. Κρεμλίδου, άντε να γκουγκλίζεις για να ανακαλύψεις ότι πρόκειται για ανερχόμενη ινφλουένσερ των σόσιαλ, που κάνει θραύση στο ίνστα, στο τικτόκ κ.λπ. - πολλές άγνωστες λέξεις μαζεμένες. Παρότι δεν με κάνει δυστυχή η προϊούσα ψηφιακή άγνοιά μου, είναι βέβαιο ότι δυσκολεύει τη ζωή μου και διευρύνει τις ζώνες αποκλεισμού μου. Αλλά, παρ' όλα αυτά, το σχόλιο της συμπαθεστάτης αδικεί το φύλο της. Οι περί μεγέθους αγωνίες απασχολούν πλέον μόνο τα αγοράκια μέχρι κάποια ηλικία. Μετά ούτε το μέγεθος έχει την παραμικρή σημασία, αρκεί να επιτελούνται οι στοιχειώδεις λειτουργίες. Και του μορίου και της μύτης και κάθε άλλου ζωτικού οργάνου στο φθίνον σώμα μας.

Αν υποθέσουμε ότι τουλάχιστον στην ερωτική ζωή κάπως περιθωριοποιείται η φαλλοκρατική λατρεία του μεγέθους, στην υπόλοιπη κοινωνική και οικονομική ζωή ζούμε υπό το καθεστώς της απόλυτης τυραννίας της. Πανηγύρισε -και δικαίως από τη σκοπιά της- προχθές η κυβέρνηση που η Κομισιόν ανέβασε την εκτίμησή της για την αύξηση του ΑΕΠ φέτος στο 7,1%, σχεδόν μία μονάδα πάνω από τη δική της αισιόδοξη εκτίμηση. Ε, και; Τι σημασία έχει ένα εκατοστό; Ποια είναι η διαφορά που κάνει στην πραγματική ζωή, τη δική μου, τη δική σας;

Δεν μηδενίζω την αξία της στατιστικής, και παρότι στα Μαθηματικά ήμουν χαρακτηριστικά σκράπας, οι αριθμοί που μετρούν τις συμβατικές διαστάσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας με γοητεύουν στον βαθμό που αποκαλύπτουν μια τάση, ένα κοινωνικό ή οικονομικό φαινόμενο, μια αντίθεση, μια σύνθεση. Αλλά, αληθινά τώρα, ποια διαφορά κάνει ένα εκατοστό από μόνο του; Ενα εκατοστό του ΑΕΠ είναι περίπου 1,7 δισ. ευρώ πρόσθετου εθνικού πλούτου, θα απαντήσει -και σωστά- κάποιος. Αλλά το ερώτημα είναι: ποιος το παρήγαγε και ποιος θα ωφεληθεί από αυτό; Καμιά ποσότητα δεν είναι άμοιρη κάποιας ποιότητας. Η διαλεκτική σύνθεσή τους είναι που παράγει ένα οικονομικό ή κοινωνικό φαινόμενο.

Ο αντίλογος των φιλελεύθερων είναι ο γνωστός: η οικονομική μεγέθυνση είναι καλό πράγμα, γιατί όσο αυξάνεται η πίτα τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχουν όλοι, ακόμη και αυτοί που βρίσκονται στον πάτο της κοινωνικής πυραμίδας, να επιβιώσουν έστω και με τα ψίχουλα που σκορπίζονται από τη διανομή της, όσο άνιση κι αν είναι. Δεν θα επιστρατεύσω εδώ τα γνωστά επιχειρήματα για το χάσμα στην κατανομή του πλούτου, για το γεγονός ότι δεκαετίες εκθετικής μεγέθυνσης και μανιώδους μέτρησής της στις πιο εκνευριστικές λεπτομέρειες έχουν αποφέρει ιλιγγιώδεις ανισότητες, με το 1% των πλουσιότερων κατοίκων του πλανήτη να κατέχουν σχεδόν το μισό από τα 400 τρισ. δολάρια του παγκόσμιου πλούτου, ελάχιστα λιγότερα από όσα αντιστοιχούν στο υπόλοιπο 99%. Το οποίο διόλου ενιαίο και αδιαίρετο είναι, αντιθέτως υποδιαιρείται σε μικρότερες ζώνες αφθονίας και στέρησης.

Ελα όμως που η πανδημία, οι διαταραχές που προκάλεσε στο παγκόσμιο σούπερ μάρκετ, οι απότομες διακοπές στις ροές του πλούτου όχι στην άυλη μορφή του ηλεκτρονικού χρήματος, αλλά στην υλική μορφή των πρώτων υλών που μας ζεσταίνουν και μας ηλεκτροδοτούν ή στη χειροπιαστή εκδοχή των προϊόντων που μας ζεσταίνουν, μας τρέφουν, μας ντύνουν, μας ενώνουν, μας ψυχαγωγούν, αποκάλυψαν ξανά ότι το μέγεθος δεν είναι το παν. Η Κίνα μπήκε νωρίτερα και ταχύτερα απ’ όλους στο παιχνίδι της επανεκκίνησης, ήδη από τα μέσα του 2020 η οικονομία της ανέκαμψε με ένα ιλιγγιώδες 10% και μετά κόλλησε. Γιατί; Γιατί δεν φτάνει να έχεις τεράστια παραγωγική ικανότητα χάρη στο φτηνό εργατικό δυναμικό, πρέπει να έχεις και πρώτες ύλες, ενεργειακές και άλλες. Δεν αρκεί να παράγεις μανιωδώς, πρέπει και να πουλάς αυτό που παράγεις. Και δεν αρκεί να πουλάς αυτό που παράγεις, πρέπει και να μπορείς να το παραδώσεις στον αγοραστή. Δεν αρκεί να έχεις πολλές παραγγελίες, πρέπει να εξασφαλίσεις και διανομείς, είτε είναι οδηγοί δικύκλου είτε πλοία των 24.000 εμπορευματοκιβωτίων. Και δεν φτάνει να είσαι συνεπής στο παγκόσμιο ντελίβερι, τελικά πρέπει και ο πελάτης να έχει να σε πληρώσει.

Για καθεμιά από τις παραπάνω ποιότητες του περίπλοκου οικονομικού κόσμου μας έχουμε μονάδες μέτρησης της ποσότητάς τους. Δεν έχουμε παράπονο, δεν υπάρχει πρώτη ύλη ή ανθρώπινη δραστηριότητα που να μην καλύπτεται στατιστικά. Από τη ροή φυσικού αερίου και τα αποθέματα πετρελαίου, μέχρι τα «κλικ» στις αναρτήσεις της Κρεμλίδου ή του ινδάλματός της (υποθέτω), της Κιμ Καρντάσιαν. Και δεν υπάρχει στατιστικό μέγεθος που να μη μεταφράζεται σε πλούτο, άρα τελικά σε ΑΕΠ. Διότι ακόμη και η ανοησία κάθε ινφλουένσερ, που προκαλεί τις επιδοκιμασίες ή αποδοκιμασίες χιλιάδων και συχνά εκατομμυρίων ακολούθων, φέρνει διαφημιστικά έσοδα, σωστά; Τα τιτιβίσματα του Μασκ ή οι φωτογραφίες της Κιμ προσθέτουν στο αμερικανικό ΑΕΠ, οι τύποι είναι «εθνικό κεφάλαιο».

Ποιος το αποφάσισε αυτό; Οι κυρίαρχοι του μέτρου του κόσμου μας: από τους κεντρικούς τραπεζίτες μέχρι τους διαχειριστές των αλγορίθμων, από τους θησαυροφύλακες των κυρίαρχων κρατών μέχρι τους ιδιοκτήτες των ψηφιακών αυτοκρατοριών. Ο Πάουελ, η Λαγκάρντ, ο Μπέζος και ο Ζάκερμπεργκ είναι τρόπον τινά οι σύγχρονες εκδοχές των φεουδαρχών και αριστοκρατών του Μεσαίωνα που κατακερμάτιζαν όχι μόνο τη γη και τους υποτελείς πληθυσμούς της Ευρώπης σε μικρά ιδιόκτητα βασίλεια, αλλά και τα ίδια τα μέτρα του κόσμου, επιβάλλοντας καθένας τις δικές του μονάδες για μήκη, πλάτη, αποστάσεις, βάρη, όγκους, ποσότητες, αξίες. Τα Ι.Χ. μέτρα του κόσμου τους, εκτός από παράγοντες σύγχυσης, ήταν και εργαλεία υφαρπαγής και ιδιοποίησης του κοινωνικού πλούτου.

Πόση απόσταση έχουμε διανύσει από εκείνη τη σκοτεινή εποχή; Παρότι οι μεγάλες επαναστάσεις που έφτιαξαν τα εθνικά κράτη και τις ενιαίες αγορές ξεκίνησαν από το στοιχειώδες, δηλαδή από το να αποκαταστήσουν μια ελάχιστη συνοχή στο μέτρο του κόσμου, φαίνεται ότι διανύουμε μια περίοδο νέας φεουδοποίησής του. Η ανθρώπινη δραστηριότητα μετριέται στην πιο λεπτομερειακή και ασήμαντη διάστασή της, αλλά ταυτόχρονα κάθε μέγεθός της αποτελεί αντικείμενο χειραγώγησης, πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής σε ένα καζίνο στατιστικής με πειραγμένα μηχανήματα, μιλημένους κρουπιέρηδες και παίκτες σε πλήρη σύγχυση. Ο χαμένος τα παίρνει όλα, ο κερδισμένος μένει στον άσο, αλλά σημασία έχει τι αφήνει η γκανιότα. Και σε ποιους.



ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ
Οι αριθμοί συχνά με μαγεύουν, ιδιαίτερα όταν πρέπει να τους τακτοποιήσω μόνος μου. Σ' αυτή την περίπτωση η παρατήρηση που αποδίδεται στον Ντισραέλι ισχύει με δίκαιο και απόλυτο τρόπο: «Υπάρχουν τρία είδη ψευδών: τα ψέματα, τα καταραμένα ψέματα και οι στατιστικές».
Μαρκ Τουέν, Αυτοβιογραφία (The Chapters from the «North American Review»)

Μικρή ιστορία του κόσμου, 2019-2021

Εφ.Συν, 6-7/11/2021

Και να πώς άρχισαν όλα: η κυρία Λι, όπως συνήθιζε κάθε Σάββατο, κατέβηκε ένα πρωί στα τέλη Νοεμβρίου του 2019 στην υπαίθρια αγορά Χουανάν, στη Γουχάν της κεντρικής Κίνας, να ψωνίσει κατεψυγμένο σαλάχι ή ξιφία. Περιφερόμενη ανάμεσα στους πάγκους, δεν μπόρεσε να αντισταθεί στον πειρασμό να χαϊδέψει μια γλυκύτατη καφετί νυφίτσα που καθόταν ζαρωμένη στο κλουβί της. Η κυρία Λι αγαπούσε από παιδί τα ζώα και δεν έδωσε σημασία στην απρόσμενη αντίδραση της νυφίτσας, που της πάτησε μια γερή δαγκωματιά στο χέρι, μέχρι που έβγαλε αίμα. Γύρισε σπίτι, ξεπάγωσε και μαγείρεψε το σαλάχι που το απόλαυσαν με τον σύζυγο και τον γιο της, που είχε έρθει για λίγες μέρες από τη Σανγκάη, κι όταν σε μια εβδομάδα η κυρία Λι βρέθηκε στο νοσοκομείο με υψηλό πυρετό και δύσπνοια, δεν διανοήθηκε να αναφέρει στους γιατρούς το δάγκωμα της νυφίτσας. Αλλωστε, το νοσοκομείο ήταν γεμάτο με ασθενείς με ίδια και χειρότερα συμπτώματα, που προφανώς δεν τους είχαν δαγκώσει νυφίτσες, αρουραίοι ή νυχτερίδες. Στο μεταξύ, ο γιος της κυρίας Λι, ο Νταν, είχε επιστρέψει στη Σανγκάη. Οταν νόσησε και ο ίδιος ελαφρά, η μητέρα του είχε ήδη πεθάνει στη Γουχάν. Αλλά από τους εκατοντάδες ανθρώπους με τους οποίους καθημερινά διασταυρωνόταν ο Νταν στις προβλήτες φόρτωσης κοντέινερ στο μεγαλύτερο λιμάνι του κόσμου ήταν μόνο ο παιδικός του φίλος Χουν, που είχε δέκα χρόνια να τον δει, με τον οποίο πέρασε μερικές ώρες μαζί τρωγοπίνοντας, πριν αυτός μπαρκάρει για την Καλαβρία, με ένα πλοίο που μετέφερε iphone12, πλυντήρια Siemens, ρούχα Guzzi, λαμπιόνια για τα Χριστούγεννα των Ευρωπαίων. Ο Χουν, στη σύντομη παραμονή του στο λιμάνι Τζόγια Τάουρο, δεν έδωσε σημασία στο γεγονός ότι η αγαπημένη του μυρωδιά ιταλικής πίτσας, που πάντα τιμούσε στις καλαβρέζικες τρατορίες, είχε μυστηριωδώς χαθεί. Αλλά ο Σέρτζιο, ο Σλόμπο και ο Ματέους, τρεις από τους εκατοντάδες οδηγούς νταλίκας που φόρτωναν στο λιμάνι τα κοντέινερ για Μιλάνο, Φρανκφούρτη και Παρίσι, κάτι υποψιάστηκαν με τις άοσμες πίτσες.

Οταν ο Σλόμπο, μετά από κοπιαστική σχεδόν 24ωρη οδήγηση, έφτασε στη Φρανκφούρτη, ένιωθε χάλια. Αλλά τα αφεντικά της Ντραγκέτα, που τον είχαν προσλάβει σε μια από τις δεκάδες μεταφορικές που ελέγχουν, δεν πρόσφεραν υγειονομική κάλυψη στη Γερμανία. Ο Σλόμπο, αν και μόλις 35 χρόνων, νοσηλεύτηκε με περίεργα βαριά συμπτώματα πολύ πριν η Γουχάν μπει σε καραντίνα, τον Γενάρη του 2020. Βγήκε από το γερμανικό νοσοκομείο, έχοντας στραγγίξει την πιστωτική του, σε παντελή αδυναμία να πιάσει τιμόνι για πολλούς μήνες. Οταν τελικά τον απέλυσαν, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε αναγνωρίσει τον νέο ιό, αλλά δεν είχε κηρύξει πανδημία. Στο μεταξύ, ο Νταν και ο Χουν στην Κίνα, ο Σέρτζιο και ο Ματέους στην Ευρώπη, διασταυρώνονταν με εκατοντάδες ανθρώπους, γνωστούς και αγνώστους, φίλους, συναδέλφους, συγγενείς, συναλλασσόμενους ή απλώς περαστικούς που αγγίζονταν, ανάσαιναν, έβηχαν, φταρνίζονταν.

Οταν στις 11 Μαρτίου 2020 ο ΠΟΥ μίλησε για πανδημία Covid-19, ο Σέρτζιο είχε ήδη χάσει τον παππού του, σε ένα χωριό της Λομβαρδίας, ενώ ο Ματέους, μιλώντας με την αδελφή του που εδώ και χρόνια είχε μεταναστεύσει στην Καλιφόρνια και δούλευε για την Amazon, την άκουγε να ωρύεται στα πολωνικά, που είχε καιρό να τα μιλήσει, για τους βρομοκινέζους που καταστρέφουν τον κόσμο με τους ιούς τους και με τα εργοστάσιά τους και κλέβουν τις δουλειές από τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς. Ο Ματέους, με επίμονα συμπτώματα long Covid πριν καν ονομαστεί έτσι, δεν ήθελε να αντιδικήσει με την αδελφή του αντιτείνοντας πως κι ο ίδιος οφείλει λίγο στους βρομοκινέζους το ότι έχει δουλειά. Αλλά αρκετά μετά τη μεγάλη καραντίνα του 2020, ενώ ο ίδιος ήταν σε αναστολή, της την είπε της Ιλόνα που γκρίνιαζε για τα εξουθενωτικά ωράρια και την απίστευτη δουλειά που πατούσε στην Amazon, καθώς η Κίνα είχε φουλάρει ξανά τις μηχανές παραγωγής και η αυτοκρατορία του Μπέζος έγινε πρόθυμα η μεγάλη αποθήκη της, φέρνοντας ό,τι λαχταράει η ψυχή κι αντέχει το πορτοφόλι κάθε ανθρώπου, σε κάθε γωνιά του πλανήτη. «Και την αύξηση που σου έδωσαν, μάλλον στους βρομοκινέζους σου τη χρωστάς», είπε ο Ματέους στην αδελφή του. Στο κάτω κάτω αυτή δούλευε εδώ κι έναν χρόνο από την ασφάλεια και την άνεση του σπιτιού της, μπροστά σε μια οθόνη και με ένα τηλέφωνο. Δεν οδηγούσε 16 ώρες τη μέρα στις ιταλικές «οτοστράντες» και στις γερμανικές «αούτομπαν».

Ο Νταν, ο Χουν, ο Σέρτζιο, ο Σλόμπο, ο Ματέους, η Ιλόνα, τόσο μακριά ο ένας απ’ τον άλλον, δεν έκρυβαν την ευχάριστη έκπληξη και σχεδόν ευγνωμοσύνη που ένιωθαν για το γεγονός ότι, παρά τον πόνο, το πένθος, το θανατικό, την αρρώστια, τις καραντίνες, τις αναστολές, τις απολύσεις που αντιμετώπισαν, ένιωσαν για πρώτη φορά στη σύντομη εργασιακή ζωή τους το κράτος σαν στήριγμα. Ο Σέρτζιο δεν χρειάστηκε να ανησυχήσει για το στεγαστικό του δάνειο, ο Σλόμπο σχεδόν έναν χρόνο έπαιρνε τον μισό μισθό που θα έπαιρνε αν δούλευε, ο Ματέους γύρισε γρήγορα στο τιμόνι της νταλίκας χάρη στις κρατικές ενισχύσεις που πήρε η μεταφορική -κι ας ήταν της Ντραγκέτα- κι η Ιλόνα ανταμείφθηκε με το παραπάνω για τους μόλις δύο μήνες που βγήκε στην ανεργία πριν ξαναπροσληφθεί με κρατική επιδότηση. Ο Χουν, αν και έκανε πια τα μισά ταξίδια Σανγκάη-Τζόγια Τάουρο, δεν έχασε μισθό, ανησυχεί όμως μήπως χάσει το μικρό διαμέρισμα που έχει καπαρώσει, τώρα που οι κινεζικές εταιρείες ακινήτων πέφτουν σαν πύργοι τζένγκα, και δεν βλέπει ιδιαίτερη ανησυχία από το κράτος. Ο Νταν πάλι, που χειρίζεται από το «διαστημικό» πιλοτήριό του έναν από τους δεκάδες γερανούς εμπορευματοκιβωτίων στο μεγαλύτερο λιμάνι του κόσμου, νιώθοντας λίγο άρχοντάς του, παρατηρεί ανήσυχος εδώ και μήνες αυτό το καλοκουρδισμένο γιγάντιο παιχνίδι να χάνει την τάξη και τους ρυθμούς του, τα κοντέινερ να συσσωρεύονται κατά χιλιάδες, τα πλοία να περιμένουν κατά δεκάδες στα ανοιχτά του Κόλπου Χανγκτζού, οι προϊστάμενοι να χάνουν την παγερή ψυχραιμία τους, να καρατομούνται και να αντικαθίστανται με πρωτοφανή συχνότητα. Κι η Ιλόνα, 6.500 μίλια μακριά, στην άλλη άκρη του Ειρηνικού, έχει ήδη από τον Ιούλιο παρατηρήσει τα διογκούμενα κύματα εκνευρισμένων μηνυμάτων και υβριστικών τηλεφωνημάτων από πελάτες που έχουν καθυστερήσει απελπιστικά οι πληρωμένες παραγγελίες τους.

Και τα Χριστούγεννα πλησιάζουν, οι αναμονές ανεβάζουν τις τιμές, το ρεύμα και το αέριο ακριβαίνουν, η στοργή του κράτους εξαντλείται, οι κεντρικοί τραπεζίτες σφίγγουν τα λουριά, οι κυβερνήσεις χάνουν τον έλεγχο, η πανδημία σκοτώνει και το ερώτημα που βασανίζει την Ιλόνα, τον Σέρτζιο, τον Ματέους, τον Σλόμπο, τον Χουν και τον Νταν είναι: φταίει ο ιός ή μήπως άλλη είναι η αρρώστια του κόσμου αυτού;


ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ
Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί, ακέριος μοναχός του.
Κάθε άνθρωπος είναι ένα κομμάτι ηπείρου, ένα μέρος στεριάς.
Αν η θάλασσα ξεπλύνει ένα σβόλο χώμα, η Ευρώπη γίνεται μικρότερη.
Οπως κι αν ξεπλύνει ένα ακρωτήρι ή ένα σπίτι φίλων σου ή δικό σου.
Κάθε ανθρώπου ο θάνατος λιγοστεύει εμένα τον ίδιο, γιατί είμαι ένα με την Ανθρωπότητα.
Κι έτσι ποτέ σου μη στέλνεις να ρωτήσεις για ποιον χτυπά η καμπάνα. Χτυπάει για σένα.
Τζον Νταν, Meditation XVII (1624)