Unreal estate

Η Εφημερίδα των Συντακτών 6-7/5/2023

 Κατηφορίζω τη Φορμίωνος, ίσως τον πιο θορυβώδη και πυκνοκατοικημένο δρόμο του Παγκρατίου, που στην πραγματικότητα διαπερνά τρεις δήμους, τον Βύρωνα, την Αθήνα και σχεδόν ξυστά την Καισαριανή. Το Παγκράτι είναι ίσως ο ορισμός του οικιστικού κορεσμού εδώ και δεκαετίες, αλλά παραμένει περιοχή με μεγάλη ζήτηση, ιδιαίτερα από νέους, λόγω της εγγύτητας στο κέντρο της Αθήνας, της μεγάλης συγκοινωνιακής κάλυψης και της πληρότητάς του από άποψη αγοράς. Εχεις τα πάντα στα πόδια σου, που λέμε. Από σούπερ μάρκετ μέχρι ρουχάδικα κι από σουβλατζίδικα μέχρι σουσάδικα. Αρκεί να είσαι εξοικειωμένος με τον διαρκή θόρυβο, μέρα-νύχτα, στους βασικούς δρόμους που το διασχίζουν. 

Κοντοστέκομαι σε ένα μεσιτικό γραφείο, πάντα στη Φορμίωνος, που εκθέτει την πραμάτεια του στη βιτρίνα του. Ανακαινισμένα -ή απλώς περασμένα από φότοσοπ- διαμερίσματα ίσως μισού αιώνα και πλέον πωλούνται προς 2.500 έως 4.000 το τετραγωνικό. Τα μικρότερα προβάλλονται και ως «ακίνητα επένδυσης» και προφανής υπαινιγμός είναι ότι κάποιος που έχει 50.000 στην άκρη μπορεί να τα αποσβέσει σε ελάχιστα χρόνια δίνοντας για βραχυχρόνια μίσθωση μια ανακαινισμένη «τρυπούλα» 35 τετραγωνικών. Ο θόρυβος από τις βαλίτσες των βαλαντωμένων τουριστών που σέρνονται στα πεζοδρόμια υπογραμμίζει τις λαμπρές προοπτικές της επένδυσης. Το ίδιο κάνουν και τα κουδούνια των πολυκατοικιών, στις οποίες πληθαίνουν ταχύτατα οι συνώνυμοι ένοικοι «smart lock» (αν δεν μου το εξηγούσε η κόρη μου ακόμη θα αναρωτιόμουν, ο βλαξ, τι σόι όνομα είναι αυτό). 

Αφήνω τις πωλήσεις και χαζεύω τις ενοικιάσεις. Από 10 έως 20 ευρώ το τετραγωνικό τα ενοίκια. Εδώ οι εξωραϊσμοί και οι φωτοσοπιές είναι λιγότερες. Αυτό προσφέρουμε, κι αν σας αρέσει. Για 22 τετραγωνικά ζητάνε νοίκι 350 ευρώ. Τι χωράει σε 22 τετραγωνικά; Και τι χωράει στα 47 για τα οποία ένας φιλόδοξος ιδιοκτήτης ζητάει 750 ευρώ; Ας πούμε ότι στο πρώτο χωράει η ζωή ενός νέου ανθρώπου που ενδεχομένως σπουδάζει και πρέπει να τα βγάλει πέρα με τα 600 ευρώ που του στέλνουν οι γονείς του. Και στο δεύτερο, η ζωή ενός νέου ζευγαριού που με δυο μισθούς των 650 ευρώ πρέπει να επιβιώσουν. Ας πάρουν τα επιδοτούμενα δάνεια που τους προσφέρει ο Μωυσής για να αγοράσουν δικό τους, μία η άλλη θα έρθει, θα πει κανείς. Δηλαδή, ας δουλεύουν για τα επόμενα 25-30 χρόνια της ζωής τους σχεδόν αποκλειστικά για να ξοφλήσουν το δάνειο. Ισως είναι καλύτερα το πρόγραμμα «Σπίτι μου» να μετονομαστεί σε «Τόκοι μου». Η μόνη του πρόνοια είναι να μη χάσουν τα λεφτά τους οι τράπεζες. 

Εδώ και τέσσερα χρόνια ο Μωυσής φυσάει μ’ όλη τη δύναμη των πνευμόνων του στη φούσκα του real estate. Η φούσκα, που περιλαμβάνει και τις ανάσες του Κυριάκου, καταλαμβάνει επιθετικά όλο τον χώρο των πόλεων και των γειτονιών που θα μπορούσαν να είναι φιλικά για τους νέους αστικά ενδιαιτήματα και απογειώνει τις τιμές των ακινήτων σε αβίωτα επίπεδα και τελικά κόβει τις δικές τους ανάσες. Το real estate του Μωυσή είναι ένα κλείσιμο ματιού στην απληστία και στον κυνισμό που δεν έχει καμιά σχέση με αγορά, προσφορά και ζήτηση. Είναι ένα unreal estate. Ο όρος υπάρχει, αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι εννοεί αυτό που εννοώ. Αλλοι τον χρησιμοποιούν για να δηλώσουν τα άυλα στοιχεία της ακίνητης περιουσίας -τα σχέδια, τα νομικά έγγραφα που τη συνοδεύουν- κι άλλοι για να υποδηλώσουν μια αγορά ακινήτων που κινείται στα όρια της παραίσθησης μικροϊδιοκτητών και μεγαλοϊδιοκτητών. Αλλά αυτή η παραίσθηση, που οδήγησε έναν ζάμπλουτο Ελβετό να σκάσει 18 εκατομμύρια για ένα διαμέρισμα «με ανεμπόδιστη θέα σε όλο το λεκανοπέδιο», για εκατοντάδες χιλιάδες νέους προκαλεί μια πραγματική αίσθηση ασφυξίας. Εξελίσσεται σε έναν κανονικό διωγμό τους από τα σπίτια, τις γειτονιές, τις πόλεις. Ο,τι κινείται, σαν το τρένο των Τεμπών, μπορεί και να τους σκοτώσει. Ο,τι είναι ακίνητο, σαν την πανάκριβη γη των Αθηνών, τους εξορίζει. Ο θυμός τους για όσα τους επιφυλάσσει το ζοφερό unreal estate του Μωυσή είναι η μόνη μας ελπίδα. 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

Δεν ξέρω πώς έμπλεξα μ’ αυτή τη δουλειά. Κάθε μέρα παίζω κυνηγητό με τα πράγματα – πότε με πιάνουν, πότε τους ξεφεύγω. Με τον χρόνο. Τον χώρο. Είμαι ήδη εκεί, πριν ακόμη φύγω από δω. Είμαι ήδη στο αύριο, πριν τελειώσει το χθες. Είμαι ήδη εγώ στο αύριο, πριν καλά καλά προλάβω να με καταλάβω - να με νιώσω, να με σκεφτώ στο σήμερα. Είμαι ήδη κάποια άλλη πριν προλάβω να γίνω κάποια άλλη. Αλλά ποιος θα σταθεί να κοιτάξει αυτό που είναι ήδη εκεί πριν καν φύγει από εδώ; Τα αληθινά όρια είναι αόρατα - ποιος μπορεί να τα δει; 

Χρήστου Οικονόμου «Πες της»