Το κόμμα των ικανοποιημένων

 Η Εφημερίδα των Συντακτών, 28-30/4/2023

Κόσμος πάει κι έρχεται στην Αθήνα, στους Δελφούς κι άλλα μέρη του καθ’ ημάς «ομφαλού της γης». Αλλοι για τουρισμό αναψυχής κι άλλοι για πολιτικο-οικονομικό τουρισμό. Ο Απριλομάης, εκτός από προεκλογικό δίμηνο, είναι και περίοδος συνεδρίων. Χαμός στα συνέδρια, η χαρά του συνεδριακού τουρισμού και της διαφημιστικής αγοράς. Προσθέστε σε αυτό και τα «τούβλα» των ειδικών εκδόσεων που ακτινογραφούν την ελληνική οικονομία και επιχειρηματικότητα, τίγκα στη διαφήμιση, εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ για μία θέση στον αστερισμό της οικονομικής αισιοδοξίας, βάλτε από πάνω και τα αποτελέσματα των εισηγμένων επιχειρήσεων που πνίγονται στην κερδοφορία και θριαμβολογούν για τις προοπτικές της οικονομίας, συμπληρώστε και τις σοφίες των «γκουρού» της παγκόσμιας οικονομίας που, παρά τις ζοφερές προβλέψεις που κάνουν για τις επόμενες φούσκες που θα σκάσουν, πάντα επιφυλάσσουν έναν καλό λόγο για το μικρό «ελληνικό οικονομικό θαύμα».

Κακό λόγο δεν ακούς σχεδόν από κανέναν. «Η Ελλάδα εντυπωσιάζει τους επενδυτές σε όλο τον κόσμο με την οικονομική της πρόοδο», λέει ο Τσαρλς Νταλάρα, ο αρχιτέκτονας του PSI, που δέκα χρόνια μετά έριξε κάμποσα καρφιά κατά του ΔΝΤ, της Γερμανίας και της Ε.Ε. για τη λάθος αξιολόγηση και διαχείριση του ελληνικού χρέους, λες και αμαρτία εξομολογουμένη ουκ έστιν αμαρτία. Τι να την κάνουμε τώρα την ομολογία του εγκλήματος, έχει παραγραφεί. Αλλά αυτά δεν έχουν σημασία πια, γιατί ο κ. Νταλάρα φέρνει επενδυτές στην Ελλάδα, όλοι τους είναι εντυπωσιασμένοι από το άλμα της ελληνικής οικονομίας. 

Ακόμη κι αν δεν είναι στις προθέσεις των εκστασιασμένων επενδυτών, επιχειρηματιών και ραντιέρηδων που βλέπουν στην Ελλάδα μεγάλες κερδοσκοπικές ευκαιρίες, τα καλά τους λόγια γίνονται βινιέτες και συνθήματα στην καταιγιστική προεκλογική καμπάνια του Κυριάκου Μητσοτάκη. Αναθεωρώ για τρίτη φορά εαυτόν: η επιχειρηματική τάξη, εγχώρια και ξένη, τάσσεται σχεδόν «μασίφ» στο πλευρό του και δεν θα κάνει καμιά προσπάθεια να το κρύψει, ακόμη και στην καρδιά της προεκλογικής περιόδου. Και δεν θα χρειαστεί καν «να τον σκεπάσουν, μην τους κρυώσει», γιατί καλοκαιριάζει. 

Αυτή η επιλογή τους δεν έχει καμιά σχέση με κάποια ιδιαίτερη εκτίμηση στο πρόσωπό του, στις ικανότητές του, στο επιτελείο του, σε αυτό που εν πάση περιπτώσει αποκαλούμε συνοπτικά «Μητσοτάκης Α.Ε.». Κάποιοι από την επιχειρηματική ελίτ και τα στρώματα που δορυφορικά την περιβάλλουν μπορεί να έχουν την ίδια δυσφορία με τους υπόλοιπους για τις υποκλοπές, τις παρακολουθήσεις, τις αντιδημοκρατικές ή καθαρά μαφιόζικες πρακτικές, το μπάχαλο του επιτελικού κράτους, το έγκλημα στα Τέμπη, τους στημένους διαγωνισμούς, την προκλητική διαχείριση του δημόσιου χρήματος μέσω των απευθείας αναθέσεων, το μοίρασμα της δημόσιας περιουσίας σε κολλητούς και «ημετέρους», την αντιαισθητική εικόνα αλαζονείας και αυταρχισμού που εκπέμπει το μητσοτάκειο Μέγαρο Μαξίμου. Αλλά προφανώς κάνουν την καρδιά τους πέτρα για να κρατήσουν την τσέπη τους ζεστή και ευρύχωρη. Το σύστημα Μητοοτάκη εξασφαλίζει τουλάχιστον αυτό: διαμορφώνει ευκαιρίες για κερδοσκοπικό τυχοδιωκτισμό –που λέει και ο Σημίτης–, για αρπαχτές και μακροβούτια στη δεξαμενή δημόσιου και ευρωπαϊκού χρήματος που την επόμενη τετραετία θα ρεύσει σε μεγάλες ποσότητες. Αδιάφορο αν η εύθραυστη και εξαρτημένη μέχρι θανάτου παραγωγική βάση της χώρας μπορεί να παρασυρθεί σαν καρυδότσουφλο στην επόμενη διαταραχή, στο επόμενο εξωγενές ή ενδογενές σοκ. Ακόμη και μια γερή κρίση έχει ευκαιρίες. Εξ ου και ο συνωστισμός επενδυτικών κεφαλαίων που αγοράζουν ό,τι επιπλέει στον εγχώριο παραγωγικό χυλό, έστω κι αν δυο χρόνια μετά το ξεφορτωθούν, απομυζώμενο από κάθε υπεραξία. 

Αυτός ο κόσμος, που εμείς οι κοινοί θνητοί δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε γιατί χαίρεται και χασκογελά, γιατί βλέπει αυτό που εμείς δεν βλέπουμε στην πραγματική οικονομία, είναι ο σκληρός πυρήνας του «κόμματος των ικανοποιημένων», σύμφωνα με τον εύστοχο χαρακτηρισμό πρόσφατης έρευνας. Παραμένει αφοσιωμένος ή με διαβαθμίσεις συσπειρωμένος στην «Μητσοτάκης Α.Ε.». Περιλαμβάνει ακόμη και παράγοντες οικονομικής ισχύος που δεν ψηφίζουν καν εδώ –ξένους επενδυτές π.χ.–, αλλά έχουν δίκτυα επιρροής σε μεσαία, ακόμη και σε πληβειακά στρώματα της κοινωνίας που προσβλέπουν σε πόρους ή θέσεις εργασίας. Πόσο μεγάλο είναι το «κόμμα» αυτό; Πόσο ευρείς είναι οι κύκλοι γύρω από τον πυρήνα του; Αυτός είναι ίσως ο κρισιμότερος «άγνωστος Χ» των εκλογών, που δεν περνά από τα φίλτρα των δημοσκοπήσεων. Το κόμμα των ικανοποιημένων μπορεί να μην απαντά καν στα τηλεφωνήματα των δημοσκόπων.

ΥΓ Χωρίς ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ η στήλη, γιατί δεν χωρούσαν (στην εφημερίδα)