Η δύση της Δύσης

 ΕφΣυν, 9-10/01/2021

Τελικά, παίζει να έχει δίκιο ο Κοέλιο, μ’ αυτή τη σαχλαμάρα για το Σύμπαν που συνωμοτεί για να γίνει κάτι που θέλεις πολύ. Τρεις βδομάδες παλεύω να φτιάξω αυτό το κείμενο για την παρακμή της Δύσης. Οχι γιατί μου ήρθε η επιφοίτηση του Σπένγκλερ, με το ομότιτλο –υπεραιωνόβιο πλέον– βιβλίο του, αλλά γιατί η πανδημία κάθε βδομάδα κάτι προσθέτει που ενισχύει αυτό το μείγμα πεποίθησης και διαίσθησης ότι το ισοζύγιο Δύσης-Ανατολής μεταβάλλεται δραματικά, εδώ και τώρα, μπροστά στα μάτια μας. Και να που την περασμένη Τετάρτη το Σύμπαν συνωμότησε, προφανώς διά χειρός και εγκεφάλου (όποιου και όσου κρύβει κάτω από το πυρόξανθο κρανίο του) Τραμπ, και η ομάδα φασιστοειδών και σαλεμένων αούγκανων που μπούκαραν στο Καπιτώλιο έκανε τη διαίσθηση βεβαιότητα.

Βεβαίως, δεν ξέρω ποια είναι η πιο χαρακτηριστική ένδειξη της αλήθειας του τίτλου: Η εικόνα της εισβολής του ετερόκλητου πλήθους στο Καπιτώλιο; Ή το γεγονός ότι η Κίνα του 1,4 δισ. κατοίκων εδώ και μήνες έχει μηδενίσει το κοντέρ του θανάτου από κορονοϊό, ενώ μετρά μόλις ελάχιστες δεκάδες νέων κρουσμάτων τη μέρα; Ποια είναι λοιπόν η πιο ισχυρή απόδειξη παρακμής της Δύσης; Η καταρράκωση της δημοκρατίας στην καρδιά της Αυτοκρατορίας; Η ο θρίαμβος της ανερχόμενης ανατολικής αυτοκρατορίας κατά της πανδημίας χωρίς καν το εμβόλιο;

Στην αρχή της πανδημίας, όταν μόλις είχαμε αρχίσει να εξοικειωνόμαστε με τις καινούργιες λέξεις, διαφωνώντας ακόμη και για την ορθογραφία τους (π.χ. κορωνοϊός ή κορωναϊός;), η στήλη συνέβαλε στον συλλογικό προβληματισμό –ή στη συλλογική σύγχυση;– με πόνημα υπό τον τίτλο «Ο πταρμός της Ανατολής» («Εφ.Συν.», 16/2/2020). Η βασική ιδέα ήταν ότι, την ώρα που στο δυτικό ημισφαίριο ο ιός μεταδιδόταν ταχύτατα κάτω από τη μύτη των ηγεσιών και η Κίνα κατηγορούνταν με μπαρούφες συνωμοσίας ότι κατασκεύασε τον Covid-19 για να τον διασπείρει στη Δύση ή ότι έκανε βαρβαρότητες εις βάρος του πληθυσμού της Γουχάν, η ηγεσία της ασιατικής αυτοκρατορίας επεδείκνυε στάση ευθύνης όχι μόνο για την υπεράσπιση της παγκόσμιας υγείας, αλλά και για τη διάσωση της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης από έναν εθνικιστικό κατακερματισμό.

Ρίξτε μια ματιά στα στοιχεία του Worldometer –ένας από τους πολλούς online μετρητές της πανδημίας– και θα καταλάβετε. Η Κίνα, με τετραπλάσιο πληθυσμό από τις ΗΠΑ, έχει μείνει εδώ και μήνες σε μόλις 4.600 θανάτους και λιγότερα από 100.000 κρούσματα, όταν η πλανηταρχία μετρά 22 εκατ. κρούσματα και 374.000 θανάτους. Αλλά δεν είναι το μόνο που πέτυχε. Με την εξαίρεση της Ινδίας, η Κίνα περίπου επέβαλε ένα συγχρονισμένο μοντέλο αναχαίτισης του ιού στις περισσότερες χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού, που επέδειξαν επίσης μια ικανοποιητική θωράκιση του πληθυσμού, παρότι τα συστήματα διακυβέρνησής τους είναι εντελώς «δυτικά». Η Κίνα πέτυχε επίσης μια γρήγορη ανάκαμψη της οικονομικής της δραστηριότητας – από την ύφεση 7% του ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου της πανδημίας, έκλεισε το 2020 με έναν ετήσιο ρυθμό αύξησης σχεδόν 5%, κι αυτό παρά τα εκτεταμένα λοκντάουν στους βασικούς πελάτες της, τις χώρες της Ευρώπης. Σκεφτείτε τι θα συμβεί όταν η πανδημία υποχωρήσει και στη Δύση, όταν η κυβέρνηση Μπάιντεν επαναφέρει –όπως αναμένεται– έναν στοιχειώδη ορθολογισμό στον εμπορικό πόλεμο που εξαπέλυσε ο Τραμπ, όταν ενεργοποιηθεί η επενδυτική συμφωνία Κίνας-Ε.Ε. που μόλις στην εκπνοή του 2020 συνομολογήθηκε.

Τι θα συμβεί; Αυτό που το βρετανικό θινκ τανκ CEBR προέβλεψε προ δυο εβδομάδων. Η Κίνα θα αναδειχθεί και επίσημα μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, πάνω από τις ΗΠΑ, πολύ νωρίτερα απ’ όσο προβλεπόταν, από το 2028. Και μακριά το βλέπουν, λέω εγώ, γιατί αν επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη της Παγκόσμιας Τράπεζας για μια ολόκληρη χαμένη δεκαετία, αν η διεθνής οικονομία τρέχει με έναν ισχνό ρυθμό 3,5%, οι αναπτυγμένες «δυτικές» οικονομίες με λιγότερο από 2% και η Κίνα τρέχει με 7-8%, η κινεζική «συντέλεια» θα έρθει πολύ νωρίτερα, μέχρι 2025 βαριά, λέω εγώ.

Η μετατόπιση του κέντρου βάρους από Ανατολή σε Δύση και αντίστροφα δεν είναι κάτι πρωτοφανές, βεβαίως. Η υπερβολικά ευρωκεντρική καταγραφή της Ιστορίας έχει αποκρύψει ότι υπήρχαν περίοδοι που οι ασιατικές αυτοκρατορίες ήταν οικονομικά πολύ «βαρύτερες» από τις δυτικές με επίκεντρο τη Μεσόγειο. Επειτα, ο 20ός αιώνας έγινε γρήγορα αμερικανικός αιώνας και η Ευρώπη πέρασε στην παρακμή με τον πιο οδυνηρό κι αιματηρό τρόπο, ενώ η μεταπολεμική ανάκαμψή της έγινε σε συνθήκες βαθιάς διαίρεσης, αντιθέσεων και αβυσσαλέων ανισοτήτων. Ο 21ος αιώνας είναι ο αιώνας της Κίνας, ο αιώνας της ανατολής της Ανατολής και της δύσης της Δύσης, σχεδόν κανείς δεν έχει αμφιβολία γι’ αυτό. Κι αυτό που συνέβη στην Ουάσινγκτον είναι ο σπασμός των δυνάμεων που δυσκολεύονται να συμφιλιωθούν με την αναπόδραστη εξέλιξη, που αρνούνται με κάθε τίμημα να δεχτούν ότι το «πρώτα η Αμερική» είναι ένα ανόητο, αυτο-υπονομευμένο δόγμα, γιατί δεν υπάρχει πια Αμερική, δεν υπάρχει αμερικανικός καπιταλισμός, δεν υπάρχει κανένας «εθνικός» καπιταλισμός, υπάρχουν μόνο πολυεθνικές που μπορούν να είναι αμερικανικές, γερμανικές, κινεζικές, κορεατικές, ιαπωνικές ή όλα μαζί ή τίποτα από όλα αυτά. Κι αν η «κομμουνιστική» ηγεσία της Κίνας το έχει αποδεχθεί κι ενστερνιστεί καλύτερα από όλες, αυτή θα κάνουν εφαλτήριό τους. Κι αυτό είναι ίσως το ζοφερό και δυστοπικό σ’ αυτή την προοπτική. Οτι τα Καπιτώλια, οι Μπούντεσταγκ και οι κοινοβουλευτικές δημοκρατίες δεν θεωρούνται πια ούτε αναγκαίο ούτε κατάλληλο πολιτικό κέλυφος για τον καπιταλισμό της ψηφιακής επιτήρησης, του υπολογιστικού νέφους και της εργασιακής πλατφόρμας. Μια χαρά γίνεται η δουλειά με αυταρχικά και συγκεντρωτικά συστήματα διακυβέρνησης, ο Οδυσσέας που γεννήθηκε τον 17ο αιώνα στα κλωστήρια του Μάντσεστερ σταματά τα πήγαινε-έλα στα στενά της Μάγχης, στις όχθες του Ατλαντικού και βρίσκει επιτέλους την Ιθάκη του στο Πεκίνο.



ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ
…Κι όταν, Θεός φυλάξοι, η Αμερική γίνει φασιστική, τα Τάγματα Εφόδου του Λίντμπεργκ θα μπορέσουν να με κλείσουν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης για να με κάνουν να σωπάσω – κι όπως ξέρετε, θα το κάνουν κι αυτό. Ακόμα κι εσάς μπορούν να κλείσουν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης για να σας κάνουν να σωπάσετε. Και θέλω να ελπίζω πως κι αυτό το ξέρετε… Ξέρετε, όμως, τι δεν μπορούν να μας πάρουν οι ντόπιοι χιτλερικοί μας; Την αγάπη μου και την αγάπη σας για την Αμερική. Την αγάπη μου και την αγάπη σας για τη δημοκρατία. Την αγάπη μου και την αγάπη σας για την ελευθερία… Η χιτλερική συνωμοσία εναντίον της Αμερικής πρέπει να σταματήσει – και πρέπει να σταματήσει από σας! Από σας, κύριε και κυρία Νέα Υόρκη! Από τη δύναμη που παρέχει το εκλογικό δικαίωμα στον φιλελεύθερο λαό της υπέροχης αυτής πολιτείας, την Τρίτη, 3 Νοεμβρίου του χίλια εννιακόσια σαράντα δυο.

Φίλιπ Ροθ, «Η συνωμοσία εναντίον της Αμερικής» (2004)

Τι πάνω, τι κάτω

 

(Από τη στήλη ΑΝΩ ΚΑΤΩ, ΕφΣυν, 4/1/2020)

 

 

Του ΚΙΜΠΙ

Ο Βαθρακούκος ισορροπεί γαντζωμένος πάνω σε ένα καλώδιο υψηλής τάσης. Τα 150 ΚV που περνάνε ανάμεσα από τα πόδια του γαργαλάνε ευχάριστα τις κυρτωμένες σε λαβή πουλιού πατούσες του. Η θέα του Αργοσαρωνικού από τον Υμηττό είναι καθησυχαστική. Εντάξει, η Αθήνα δεν είναι το ωραιότερο τοπίο για να το ασχημύνει κανείς, μια πεδιάδα τσιμέντου, μετάλλου και γυαλιού είναι, αλλά έχει τη γοητεία της.
Εχει δύο μέρες προθεσμία να αποφασίσει αν θα μείνει πάνω ή θα κατέβει κάτω. Η σύσταση της τρόικας των παγανών είναι σαφής: εφόσον τα λοκντάουν παρατείνονται, μπορούν να παραταθούν και οι δωδεκαήμερες διακοπές όλων των πλασμάτων της φυλής στον πάνω κόσμο. Κάθε καρκάντσαλος, κάης, βορδόλακας έχει δικαίωμα να μείνει και μετά τα Φώτα. Οι πόλεις και τα χωριά είναι στη διάθεσή τους, δουλειά κάτω δεν θα έχει, το πριόνισμα του Δέντρου της Ζωής έχει σταματήσει, μια χαρά καταστρέφεται κι από πάνω, στην ανεργία θα βγάλουν οι άνθρωποι τους καλικαντζάρους. Η παραγωγή του ολέθρου περνά πρωτοφανή ύφεση και οι φήμες ότι έρχονται απολύσεις και περικοπές στον κάτω κόσμο έχει θορυβήσει όλους τους καλλισπούδες. Ανέβηκαν με λαχτάρα ενός ολόκληρου χρόνου επάνω για να κάψουν, να ρημάξουν, να πειράξουν, να τρομάξουν, ένα δωδεκαήμερο αφιερωμένο στην κλοπή της χαράς, κι αντίκρισαν έναν κόσμο βυθισμένο στον φόβο. «Σόρι, αλλά όταν ο υπουργός κραυγάζει ότι θέλει πόλεις νεκρές, εμείς τι παραπάνω να κάνουμε;» αναρωτιέται ο Βαθρακούκος. Ταλαντεύεται αν τελικά θα κατέβει ή θα κάτσει. Κάτω τον περιμένει σίγουρα μια επ’ αόριστον αναστολή σύμβασης. Πάνω, για τηλεργασία ούτε λόγος, στη Γη εξελίσσεται η πιο εξοργιστική αντιποίηση αρχής εις βάρος των καλικαντζάρων. «Τι πάνω, τι κάτω», συλλογιέται μελαγχολικά και μ’ ένα άλμα από τα 30 μέτρα προσγειώνεται απαλά στο έδαφος.

 

Last Christmas, lost Christmas

ΕφΣυν, 24-27/12/2020

...Κι εδώ κανονικά επιστρατεύουμε όλη την τρεμάμενη επινοητικότητά μας για να αποπειραθούμε τη μυριοστή παραλλαγή της «Χριστουγεννιάτικης ιστορίας» του Ντίκενς, που έτσι κι αλλιώς θα τη δούμε σε όλες τις δυνατές κινηματογραφικές και τηλεοπτικές εκδοχές στους τηλεοπτικούς μαραθώνιους της χριστουγεννιάτικης καραντίνας των μέχρι εννιά νομά σε ένα δωμά.

Αλλά ποιον να βάλεις στη θέση του Εμπενίζερ Σκρουτζ ως πειστική εκδοχή του προτεσταντικού πνεύματος του καπιταλισμού τα φετινά χαμένα Χριστούγεννα; Ποια φαντάσματα περασμένων και μελλοντικών Χριστουγέννων να ξυπνήσεις τη νύχτα της χαμένης παραμονής; Ετσι κι αλλιώς όλα τα Χριστούγεννα έχουν γίνει ένα φάντασμα. Το πιο πλήρες, περιζήτητο και παγκοσμιοποιημένο προϊόν της σύγχρονης αγοράς, αυτό το συνονθύλευμα κατάνυξης, εγγύτητας, φιλανθρωπίας, αγοραστικής φρενίτιδας και μέχρι σκασμού κατανάλωσης δεν είναι ούτε σκιά του εαυτού του.

Ποιον να βάλεις στη θέση του Εμπενίζερ Σκρουτζ φέτος; Σε γενικές γραμμές οι υπουργοί Οικονομικών του πλανήτη, εκόντες άκοντες, ξεπέρασαν εαυτούς και αλλήλους σε δαπάνες, άνοιξαν τα πουγκιά όχι βεβαίως με τη χαρά του αναγεννημένου Σκρουτζ, αλλά με τον πανικό του απειλούμενου από ένοπλο ληστή ταμία, και ό,τι μπορούσαν δώκανε. Δώκανε και από τα περισσεύματα των περασμένων Χριστουγέννων και από τα δανεικά των μελλοντικών. Μπορείς, βεβαίως, να ξεχωρίσεις την ακατανόητη εγκράτεια των δικών μας γαλάζιων θησαυροφυλάκων απέναντι στην πληθωρικότητα των ομολόγων τους στη λοιπή Ευρώπη, αλλά ακόμη κι αυτοί επιβεβαιώνουν τον κανόνα του ανανήψαντος Σκρουτζ.

Και πάνω κάτω το ίδιο ισχύει για τους κεντρικούς τραπεζίτες, αν και αυτοί έχουν συνηθίσει πια εδώ και μια δεκαετία να σώζουν χαμένα Χριστούγεννα, χαμένα Πάσχα, χαμένα καλοκαίρια, με το διαρκώς ρέον χρήμα των ποσοτικών χαλαρώσεων έχουν ταυτιστεί πλήρως με το στερεότυπο του γενναιόδωρου Σκρουτζ, το φάντασμα των Χριστουγέννων του 2008 φαίνεται πως ήταν αρκετά τρομακτικό για να τους βάλει οριστικά στο πετσί του νέου απροσδόκητου ρόλου. Από δεσμοφύλακες του πληθωρισμού και των συναλλαγματικών ισοτιμιών έχουν γίνει έσχατοι διασώστες των οικονομιών. Φαίνεται σχεδόν να το απολαμβάνουν.

Φυσικά, με άνεση θα μπορούσαμε να παίξουμε με τους εμπορικούς τραπεζίτες σε ρόλους ψοφοδεών και έντρομων Εμπενίζερ Σκρουτζ που τους κυνηγούν τα φαντάσματα όλων των περασμένων και των μελλοντικών Χριστουγέννων, μαζί με τα φαντάσματα χρεοκοπημένων επιχειρήσεων, ξεσπιτωμένων νοικοκυριών, χρηματοδοτημένων πολεμικών μακελειών ή πανάκριβων έργων τέχνης εξαφανισμένων από τη δημόσια θέα, προορισμένων αποκλειστικά για λεπταίσθητη ιδιωτική απόλαυση ή για ερμητική φύλαξη σε θυρίδα private banking. Πλην όμως και με τους τραπεζίτες ως καρικατούρες του Σκρουτζ εκκλησία κλέβεις. Ούτε τοκογλύφους της προκοπής δεν διαθέτουμε πια, έτσι θανατηφόρα εξαρτημένοι που είναι από το κρατικό χρήμα, τα QE και το ξεφόρτωμα των κόκκινων δανείων τους. Ενα καλό bank run να προκαλέσεις και πάει, κατέρρευσαν σαν πύργοι τραπουλόχαρτων.

Φυσικά, υπάρχει η υπερπροσφορά των υπερπλουσίων που στη διάρκεια της πανδημίας μπάζωσαν τουλάχιστον ένα τρισεκατομμύριο δολάρια εμπορευόμενοι τον φόβο του θανάτου, την ελπίδα της θεραπείας, την ανακούφιση του εμβολίου, την υποκατάσταση της κοινωνικότητας από την εικονικότητα, την ψηφιακή μετάλλαξη των συναλλαγών, την πράσινη ενέργεια, την αποϋλοποίηση της οικονομίας ή αξιοποιώντας απλώς τα αποθέματα του πλουσιότερου 10% της Γης, που επαρκούν για να κάνουν ανάρπαστα μερικά πανάκριβα Tesla. Το πρόβλημα όμως με τους υπερπλούσιους κατόχους της τύχης και του μέλλοντός μας είναι ότι έχουν προ πολλού αφομοιώσει το δίδαγμα των περασμένων και χαμένων Χριστουγέννων, έχουν κάνει επάγγελμα το κοστούμι του αναγεννημένου, γενναιόδωρου και χαζοχαρούμενου Σκρουτζ, ενσωματώνοντας το πνεύμα του φιλανθρωπικού καπιταλισμού στην επιχειρηματική στρατηγική τους. Κάθε δισεκατομμυριούχος έχει και το ίδρυμά του, κάθε δολάριο κέρδους έχει και τη χορηγική του πενταρίτσα, μια ποσόστωση ανθρωπισμού που εξαγοράζει την ανοχή των ζωντανών και την εκδικητικότητα των φαντασμάτων.

Οπότε, θα συμβιβαστούμε με την ιδέα πως φέτος δεν υπάρχει περίπτωση τα φαντάσματα περασμένων και μελλοντικών Χριστουγέννων να διαταράξουν την ησυχία κανενός Σκρουτζ. Οχι γιατί ο Μωυσής του Μαξίμου έχει φροντίσει να τα εξευμενίσει. Ούτε γιατί ο Πραίτορας Προστασίας του Κράτους από τον Πολίτη τους έχει απαγορεύσει την έξοδο από το Υπερπέραν, ούτε γιατί ο Νικ Χαρντ επέβαλε ακόμη και στα εκτοπλάσματα κυκλοφορία μόνο με SMS στους εφιάλτες και στα όνειρά μας. Αλλά γιατί όλος ο κόσμος έχει γίνει ένα φάντασμα του εαυτού του. Ο οικουμενικός καπιταλισμός Ανατολής και Δύσης, Βορρά και Νότου, μεταλλάσσεται σε ένα ασαφές απείκασμα του μέλλοντός του, που δεν ξέρουμε αν θα αφήνει τον παραμικρό χώρο για παραμύθι και ελπίδα σε ένα Κοριτσάκι με τα Σπίρτα ή σε έναν γενναιόδωρο Ευτυχισμένο Πρίγκιπα. 

Το επίτευγμα του Ντίκενς ήταν ότι συμφιλίωσε τον άγριο καπιταλισμό της βιομηχανικής βικτωριανής Αγγλίας, που είχε κατατρομάξει και τον ίδιο, με ένα πρωτόκολλο ελάχιστου ανθρωπισμού, έστω και αμπαλαρισμένου στη συσκευασία της φιλανθρωπίας, της χορηγίας και της εμπορευματικής προσφοράς. Επιβίωσε επιτυχώς σχεδόν 200 χρόνια τώρα και η επίδρασή του στον καπιταλισμό των προσχημάτων και των εξαγορασμένων αισθημάτων ήταν τεράστια.
Ομως, το μοντέλο του φιλανθρωπικού καπιταλισμού μάλλον κλείνει τον κύκλο του, τα φαντάσματα των Χριστουγέννων τρόμαξαν κι αυτά, κι ένα νέο φάντασμα πλανιέται πάνω από την ανθρωπότητα. Το φάντασμα του ζοφερού, κυνικού κι ασπόνδυλου καπιταλισμού.



ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ
«Πώς να μην εξάπτομαι», είπε ο θείος, «αφού ζω σ’ έναν κόσμο γεμάτο ηλιθίους; Ακούς εκεί… Καλά Χριστούγεννα! Να τα βράσω τα καλά Χριστούγεννα! Και τι είναι για σένα τα Χριστούγεννα; Να σου πω εγώ; Μια εποχή που πληρώνεις λογαριασμούς χωρίς να ’χεις λεφτά! Μια εποχή που σου φορτώνει έναν χρόνο στην πλάτη, αλλά δεν σε κάνει ούτε μια ώρα πλουσιότερο! Μια εποχή που ανοίγεις τα λογιστικά σου βιβλία, κι από τους δώδεκα μήνες του χρόνου που πέρασε, βγάζεις παθητικό και στους δώδεκα! Αν ήταν στο χέρι μου», συνέχισε οργισμένος ο Σκρουτζ, «θα έβραζα μαζί με την πουτίγκα τον κάθε ανόητο που παίρνει τους δρόμους και εύχεται Καλά Χριστούγεννα δεξιά κι αριστερά, κι έπειτα θα τον έθαβα με μια σφήνα από γκι στην καρδιά!»

Τσαρλς Ντίκενς, «Ο ύμνος των Χριστουγέννων»

Ναι ρε, πεινάμε. Τι ζόρι τραβάς;

ΕφΣυν 19-20/12/2020

 

Κι εκεί που είσαι αραχτός στην τραπεζάρα του Μαξίμου -κερασιά νάναι ή βαλανιδιά;- και χαζεύεις το Xiaomi που σου έστειλε ο CEO (αμάν, κινέζικο πάλι, δεν είχε κανένα άιφον, ένα σάμσουνγκ έστω;) και χαζεύεις στη βιντεοκλήση 5G με τον Πιερακάκη, με ταχύτητες φωτός και απίστευτη ευκρίνεια και ήχο κρυστάλλινο και λες «Πόσο παμμέγιστος είμαι, έφερα το 5G στους χλιμίντζουρες πιο γρήγορα κι απ’ τα εμβόλια», αχός βαρύς ακούγεται έξω από το Μέγαρο, «Ποιος παπάρας κάνει φασαρία;», «Μην ανησυχείτε πρόεδρε, το ελέγχουμε κάτι συνδικαλο-άπλυτοι είναι, τους μαζεύουμε. Ενα πανό ανοίξανε μόνο», «Πανό; Και τι λέει; Με βρίζουν;» «Οχι, πρόεδρε. Μια λέξη μόνο έχει. ΠΕΙΝΑΜΕ». «Πεινάμε; Στον Ξανθόπουλο και στον Καΐλα ξεπέσανε. Ποιος πεινάει σήμερα;» 

Ποιος πεινάει σήμερα; Ελα ντε; Ποιος πεινάει σήμερα; Ποιος ξεπέφτει σ’ αυτή γραφικότητα, που εκτός από την αισθητική μας προσβάλλει και τη νοημοσύνη μας; Ποιος πεινάει στην Ελλάδα του 5G και του click away, στην Αθήνα που ακόμη και με καραντίνα μποτιλιάρει από κίνηση, που στις πόρτες των ημίκλειστων μαγαζιών καρτερικά περιμένουν στην ουρά δεκάδες με στερητικό αγοραστικό σύνδρομο και στα τηλέφωνα σκυλοβρίζονται με το κολ σεντερ της μεταφορικής γιατί έχει αργήσει η παράδοση της ηλεκτρονικής αγοράς τους; 

Να σου πω εγώ ποιος πεινάει. Λοιπόν, τσέπωσε ένα 400αράκι τον μήνα επίδομα ανεργίας ή -καλύτερα- ένα πεντακοσαρικάκι επίδομα αναστολής, έτσι, επειδή σε συμπάθησα, και φέρ’ τα βόλτα για πέντε, δέκα μήνες, ένα χρόνο. Πλήρωσε νοίκι, κοινόχρηστα, ρεύμα, τηλέφωνο, κινητό, τέλη, φόρο εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ, δάνειο -ένα δάνειο θα έχεις, δεν μπορεί- κι όλα τα υπόλοιπα δικά σου. Να μπεις στο σουπερμάρκετ, στο χασάπικο, στο μανάβικο και να τα σηκώσεις. Να τιγκάρεις το ψυγείο, την κατάψυξη και την τροφιμαποθήκη για ένα μήνα. Φτάνουν, δεν φτάνουν; Τι; Δεν σου φτάνουν; Εμάς, μεγάλε, γιατί λοιπόν να μας φτάνουν; Γι’ αυτό, πίστεψέ το. ΠΕΙΝΑΜΕ! Είναι κυριολεξία για χιλιάδες. Σου ακούγεται λαϊκίστικο, μελό και «Μάρθα Βούρτση»; Χεστήκαμε! Ναι ρε, πεινάμε. Τι ζόρι τραβάς;

ΚΙΜΠΙ


ΥΓ: Τσουρούτικη και χωρίς «ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ» η στήλη σήμερα. Εξάλλου, τι υπεραξία να βγει από την πείνα.

SASE (Sahara Stock Exchange)

ΕφΣυν, 12-13/12/2020

 
…Ισχυρή άνοδο κατέγραψε χθες ο βασικός δείκτης του Χρηματιστηρίου της Σαχάρας μετά τη δημοσιοποίηση στοιχείων για τη θεαματική αύξηση των αμμοληψιών από την έρημο, καθώς συνεχίζεται η φρενίτιδα στο νέο τρεντ του ρίαλ εστέιτ, στην κατασκευή παλατιών στην άμμο. Το άλμα στις μετοχές του SASE ενίσχυσαν επίσης η συμφωνία συγχώνευσης όλων των οάσεων της ερήμου σε ενιαίο δίκτυο ριζόρτ υπό τη διαχείριση της TUI, η ανακοίνωση του Ελον Μασκ για την κατασκευή μονάδας προσομοίωσης του Αρη στη Δυτική Σαχάρα και η αύξηση των τιμών Νερού Σαχάρας στα συμβόλαια παράδοσης Σεπτεμβρίου. Στην αγορά εμπορευμάτων του SASE πτώση καταγράφεται στις τιμές των παραγώγων εθελοδουλείας, καθώς οι ροές προσφύγων από την Αραβική Χερσόνησο και την Υποσαχάρια Αφρική παραμένουν φθίνουσες.

Εντάξει, παραείναι προφανής, έως και παιδική, η εισαγωγική επινόηση, αλλά αναρωτιέμαι αν πράγματι ακόμη και η πιο νοσηρή φαντασία μπορεί να συναγωνιστεί τη σκοτεινή χειροπιαστή μας πραγματικότητα. Αλήθεια, υπάρχει πια κάτι που οι υποκινητές του αόρατου χεριού της αγοράς δεν θα μπορούσαν να μετατρέψουν σε εμπόρευμα; Υπάρχει κάτι υπαρκτό ή και ανύπαρκτο (αλλά πώς θα μπορούσε να «υπάρχει» το «ανύπαρκτο»;) που δεν θα μετατραπεί ποτέ σε χρηματιστηριακό προϊόν; Η ορθολογική απάντηση είναι «όχι», δεν υπάρχει κανένα όριο στην εμπορευματοποίηση του παντός. Εφόσον υπάρχει έστω κι ένας παλαβός που προτίθεται να δώσει χρήματα για να αγοράσει οικόπεδο στον Αρη, είναι βέβαιο ότι θα βρεθεί ένα λαμόγιο να του το πουλήσει, βάσει του αξιώματος πως ό,τι δεν απαγορεύεται απλώς επιτρέπεται. Αλλά, εδώ δεν μιλάμε για παλαβούς και λαμόγια που δρουν στο περιθώριο μιας παραοικονομίας, μιλάμε για το Χρηματιστήριο του Σικάγου, την μεγαλύτερη αγορά εμπορευμάτων του κόσμου όπου καθημερινά ρυθμίζεται το πόσο θα μας κοστίζει το κρέας, το γάλο, το ρύζι, ο καφές, το πετρέλαιο, ο χρυσός, το αν θα πεινάσει ο μισός πληθυσμός της Ασίας, αν θα ξεσπάσει εμφύλιος τροφής στην Αφρική. Εν ολίγοις, το Σικάγο και μερικά ακόμη χρηματιστήρια εμπορευμάτων, «έχουν τον έλεγχο τω πιο κρυφών κυττάρων μας, του οργασμού, της πείνας μας, της μάρκας των τσιγάρων μας» ‒ κι ας το ’χουμε κόψει.

Στο Χρηματιστήριο του Σικάγου εδώ και λίγες μέρες εισήχθη προς διαπραγμάτευση το νερό της Καλιφόρνιας με τη μορφή των προθεσμιακών συμβολαίων, και οφείλω στον Ηλία Καραβόλια το «τσίγκλισμα», καθώς σε ένα θαυμάσιο κείμενό του («Ακόμα και τη βροχή»- Μετά το νερό τι;, διαθέσιμο στο https://iporta.gr) τα λέει όλα, ξεκινώντας από την αποικιοκρατία και φτάνοντας στη νεοφιλελεύθερη θεωρητική φενάκη των αποτελεσματικών αγορών. Διαβάστε το, δεν έχω να προσθέσω ή να είπω τι.

Παρότι τίποτα δεν μας σοκάρει πια, καθώς ανεπαισθήτως έχουμε αποδεχθεί ότι οι ίδιοι, οι οικογένειές μας, οι φιλίες μας, τα σπίτια μας θα γίνουν μικρά κέντρα αναπαραγωγής του καθημερινού καπιταλισμού, η εξέλιξη με το νερό της Καλιφόρνιας είναι ένα τεράστιο ποιοτικό άλμα. Το νερό έχει εμπορευματοποιηθεί προ πολλού, αυτό δεν είναι καινούργιο, μια και στην πραγματικότητα από την εποχή της γεωργικής επανάστασης ο έλεγχος των υδατικών πόρων πυροδότησε ατέλειωτες αιματηρές συγκρούσεις ‒έχουν γίνει πόλεμοι για ένα ποτάμι και φόνοι για ένα πηγάδι‒ και προφανώς αυτό θα συνεχίσει να γίνεται, με πιο εκλεπτυσμένους τρόπους, αλλά θα γίνεται. Κι αν υποθέσουμε ότι οι ποταμοί αίματος που χύθηκαν για ποταμούς ύδατος ήταν αναπόφευκτοι λόγω της σπάνεως του νερού, όπως λίγο πολύ συμβαίνει στους ρηχούς νερόλακκους της σαβάνας όπου τ’ άγρια διώχνουν τα ήμερα (ενίοτε τα τρώνε κιόλας), η σπάνις δεν ήταν καθόλου η αιτία που το νερό που τρέχει εν αφθονία από τα βουνά και το μεγαλύτερο μέρος του χάνεται τη θάλασσα έγινε ξαφνικά πολύτιμο μπαίνοντας σε ένα γυάλινο, αργότερα πλαστικό, οσονούπω ανακυκλώσιμο μπουκάλι. Ακόμη κι εκεί που οι ανθρώπινες κοινότητες πνίγονταν στο νερό, το ευφυές χρήμα βρήκε τον τρόπο να συκοφαντήσει την ποιότητά του, να εμποδίσει τη βελτίωση των δικτύων ύδρευσης, να διακινήσει δεκάδες αλληλοαναιρούμενες έρευνες για εκείνα ή τα άλλα μεταλλικά άλατα και ιχνοστοιχεία, να οργανώσει ακόμη και διεθνείς διαγωνισμούς εμφιαλωμένου νερού και να μας πείσει ότι ένα μπουκαλάκι Περιέ, Σαν Πελεγκρίνο ή Ανω-Κάτω Κρυσταλλοπηγής είναι ό,τι πρέπει για την υγεία σας, τούρμπο θα σας κάνει, σαν το νερό του Καματερού που θεράπευε τους καρκίνους (μη ρωτάτε ποιος είναι ο Καματερός, ψάχτε καμιά εγκυκλοπαίδεια, γκουγκλίστε, θα βρείτε τα απαραίτητα).

Πολύ κακό για το H2O, το στοιχείο που υπάρχει σε μεγαλύτερη αφθονία από οτιδήποτε άλλο στην επιφάνεια του πλανήτη, έχουμε 1,3 δισεκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα νερού και δεν καταναλώνουμε ούτε το ένα δισεκατομμυριοστό του. Αλλωστε η απειλή είναι να μας πνίξει το νερό, η υπερθέρμανση θα καταπιεί τη στεριά και τα νησιά μας, έτσι δεν είναι; Τι ζόρι τραβάμε αν μπει στο χρηματιστήριο η απειροελάχιστη ποσότητα νερού της άνυδρης αμερικανικής Πολιτείας, της 6ης πλουσιότερης χώρας στον κόσμο (αν ήταν χώρα) που στο κάτω κάτω οι κάτοικοι και οι πολυεθνικές της ζουν σπάταλα εις βάρος όλου του πλανήτη;

Και ποιο είναι όμως το ποιοτικό άλμα που συντελείται στην Καλιφόρνια, εφόσον η εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση είναι παλιά υπόθεση; Κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι η χρηματιστικοποίηση όχι απλά ενός φυσικού αγαθού που υπάρχει χωρίς ανθρώπινη διαμεσολάβηση, αλλά των όρων της ανθρώπινης ύπαρξης, των προϋποθέσεων της ίδιας της ζωής. Χωρίς νερό δεν θα δημιουργούνταν ζωή, έτσι δεν μαθαίνουμε; Γι’ αυτό δεν ψάχνουμε εναγωνίως ίχνη νερού σε πλανήτες και εξωπλανήτες, για να εξασφαλίσουμε σε ένα απώτατο μέλλον ευκαιρίες συνέχισης της ανθρωπότητας και της ζωής; Ε, λοιπόν, έτσι ακριβώς είναι, και γι’ αυτό οι κυνηγοί του πλούτου θέλουν να πάνε πιο μακριά κι απ’ τον Χαμπλ, πιο βαθιά και από τους γενετιστές, με προθεσμιακά συμβόλαια ανθρωπίνου κρέατος, παράγωγα μελλοντικής εξαφάνισης της ζωής. Τι πιο ταιριαστό για τα ορατά χέρια της αγοράς ακριβώς σ’ αυτή τη συγκυρία που η ανθρωπότητα αναμετριέται με την αρρώστια και τον θάνατο;

Ως εκ τούτου, το Sahara Stock Exchange, με όλα τα ευφάνταστα παράγωγα προϊόντα του, ίσως είναι μια πολύ ρεαλιστική επιλογή. Θα πατεντάρω την ιδέα… 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ
…Οι λέξεις κλειδιά της χρηματιστηριακής ανακοίνωσης είναι οι εξής: έλλειψη, επιχειρήσεις, εντάσεις, αντιστάθμιση, πόλεμοι. Κατανοούμε όλοι τι σημαίνουν συμβολικά αυτές οι έννοιες. Οταν «μιλούν» τα χρηματιστήρια, θα έλεγε ένας λακανικός ψυχαναλυτής, έχουμε τον Λόγο του Καπιταλιστή στο προσκήνιο. Ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με υπερεγωτικές προσταγές, με κανονιστικό λόγο που φετιχοποιεί το αντικείμενο-διακύβευμα. Και εδώ το διακύβευμα είναι η τιμή του δημόσιου αγαθού ‒ του νερού […] Αναρωτιέμαι πόσοι εξακολουθούν να πιστεύουν αυτά τα πράγματα. Πόσοι ακόμη ισχυρίζονται ότι οι αγορές είναι οντότητες που συμβάλλουν σε δίκαιες τιμές και σε εξισορρόπηση κινδύνων μέσω αντιστάθμισης (π.χ. Αραγε πότε είχαν δίκιο; Οταν το πετρέλαιο προ 12 ετών έφθασε τα 147 $ το βαρέλι ή προ λίγων μηνών όταν έφθασε στα -35$ το βαρέλι !).
Ηλία Καραβόλια, «Ακόμα και τη βροχή»-Μετά το νερό; (στο https://iporta.gr)

Βατσινούλα ή οι οργασμοί της αγελάδας

ΕφΣυν, 5-6/12/2020

Οσοι μετρούν αρκετές δεκαετίες ζωής, π.χ. του '60 οι εκδρομείς, πολλώ δε μάλλον του '50 ή του '40 οι survivors, θα θυμούνται αχνά ότι η διαδικασία των εμβολιασμών είχε κάτι από τελετουργία μύησης. Τελετουργία μύησης φοβισμένων παιδιών σε έναν κόσμο οδύνης, ηρωισμού και επιβίωσης. Η οδύνη αφορούσε εκείνη την ασήμαντη εισχώρηση της βελόνας στην παιδική σάρκα, συνήθως συνοδευόμενη από δάκρυα περισσότερο έκπληξης παρά πόνου, μια και ο πόνος αποδεικνυόταν λιγότερος απ’ αυτόν που περίμενες. Ο ηρωισμός αφορούσε το ότι τελικά άντεξες όχι μόνο το τρύπημα και την εισβολή στο σώμα σου ενός αγνώστου ταυτότητος υγρού, αλλά και γιατί υπέμεινες και παρατήρησες σχεδόν μαζοχιστικά τις αντιδράσεις, το κοκκίνισμα ή το πρήξιμο στο χέρι ή το πόδι. Και η επιβίωση στον πόλεμο με τους ιούς άφηνε κι ένα λάφυρο, το στρογγυλό σημάδι στο μπράτσο που τα αγόρια επιδείκνυαν με κάποια περηφάνια, πράγμα που τα κορίτσια απέφευγαν, εκτός αν ήταν αρκετά τολμηρά ώστε να σηκώσουν τα φουστανάκια τους πάνω από το επιτρεπτό ύψος και να δείξουν τη βατσινούλα στο μπούτι τους. 

Η βατσινούλα ήταν η συμπύκνωση όλης της περιπέτειας των υποχρεωτικών εμβολιασμών, καθώς εξ όσων θυμάμαι το εμβόλιο της ευλογιάς ήταν το μόνο από καμιά δεκαριά που άφηνε κάποιο αξιοπρόσεκτο σημάδι. Και ο δαμαλισμός είναι ο αρχαιότερος εμβολιασμός, που τελικά δεν μας έκανε δαμάλια, δηλαδή γελάδια ή βόδια, παρότι όλη η μακρά ιστορία της φαρμακολογίας των εμβολίων είναι τελικά εντελώς αγελαδινή, καθότι vaccine που σημαίνει εμβόλιο προέρχεται εκ του λατινικού vacca=αγελάδα, επομένως οι φαρμακοτρίφτες, οι φαρμακολόγοι, οι βιοτεχνολόγοι και οι γενετιστές που δουλεύουν πυρετωδώς για τη σωτηρία της ανθρωπότητας μπορούν να χαρακτηριστούν γνήσιοι βακέρος=καουμπόηδες=γελαδάρηδες, ήτοι βουκόλοι του είδους μας (να που πάλι στα βόδια καταλήγουμε). 

Ευλογιά, άνθρακας, λύσσα, χολέρα, διφθερίτιδα, τέτανος, κοκίτης, φυματίωση, πολιομυελίτιδα, ερυθρά, ιλαρά, παρωτίτιδα, ηπατίτιδα, πνευμονόκοκκος, μηνιγγιτιδόκοκκος και γρίπη, ανυπερθέτως αυτή, εδώ και έναν χρόνο ακούτε την ανασκόπηση της ιστορίας της ανθρωπότητας, που προφανώς είναι και ιστορία των ιώσεων και των πανδημιών, και οι ιοί μαζί με χιλιάδες άλλα πράγματα -την πείνα, τα καιρικά φαινόμενα, τις φυσικές καταστροφές, τις μεταναστεύσεις, τους πολέμους, την πάλη των τάξεων- μας διαμόρφωσαν ως είδος, όχι παθητικά, αλλά σε μια διαρκή αλληλεπίδραση. Θεωρητικά, η φύση θα έκανε κι αυτή σε βάθος χρόνου τη δουλειά της ανοσοποίησης και της εξάλειψης πολλών ιώσεων, αλλά το ανθρώπινο κόστος θα ήταν πολλαπλάσιο, ο κόσμος μας θα ήταν πολύ χειρότερος, η ζωή μια αφόρητη οδύνη, επομένως το ότι η ανθρώπινη ευφυΐα επέσπευσε τη δουλειά της φύσης με τα εμβόλια είναι καλό πράγμα, εκτός σ’ έχει βαρέσει η θεοσοφία ή η βαθιά οικολογία κατακούτελα κι έχεις αποφασίσει ότι τα μόνα όντα που αξίζουν επιβίωση είναι οι ιοί, άντε κι οι αμοιβάδες. Ούτε καν οι αγελάδες. 

Το πρόβλημα με τους αρνητές των εμβολίων, ενδεχομένως και των ίδιων των ιών, είναι ότι εσχάτως δέχονται προσχωρήσεις στις τάξεις τους από τη σφαίρα του ορθολογισμού, από ομάδες ανθρώπων που ορθά είναι καχύποπτοι απέναντι στις αρπακτικές προθέσεις των τεράστιων πολυεθνικών του φαρμάκου οι οποίες προφανώς θα μετατρέψουν την υγειονομική κρίση, τον φόβο της αρρώστιας και του θανάτου, την ανθρώπινη δυστυχία σε τεράστια κέρδη. Η πανδημία του κορονοϊού είναι πράγματι η ευκαιρία τους για να αρμέξουν μέχρι τελευταίας ρανίδος την αγελάδα – τη vacca, τη δαμάλα, ντε. Εξ ου και η παγκόσμια επιχείρηση ανάσχεσης της πανδημίας μπορεί να εκλειφθεί και ως δαμαλισμός όχι μόνο των ανθρώπινων σωμάτων, αλλά του ίδιου οικονομικού συστήματος. Ο καπιταλισμός -πιο παγκόσμιος και πιο αδηφάγος από ποτέ- εμβολιάζεται και ανοσοποιείται απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό, καθώς προς το παρόν αυτός είναι ο μόνος αντίπαλος που του έχει απομείνει - δυστυχώς, δυστυχέστετα (με «ε», παρακαλώ, δεν είναι λάθος). 

Αλλά το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Το γεγονός ότι οι big pharma, οι big4, οι GAFA ή οι 4 Ιππότες της Ψηφιακής Αποκάλυψης θα αρμέξουν την αγελάδα, κι έπειτα θα την αποκόψουν για να της προκαλέσουν πολλαπλούς οργασμούς ή θα της επιβάλουν να γεννοβολήσει κι άλλα δαμάλια μέχρι τελικής πτώσεως, πριν την κάνουν μπριζόλες, κιμά και λουκάνικα, δεν σημαίνει ότι παίζει απαραίτητα κάτι πονηρό με τα εμβόλιά τους. Φυσικά και βαρύνονται με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, με επικίνδυνα πειράματα με ανθρώπινα πειραματόζωα, με ληστρική εκμετάλλευση των συστημάτων υγείας και των ασφαλιστικών ταμείων, με λεηλασίες χωρών. Αλλά ταυτόχρονα είναι εκτεθειμένες σε υπερβολική διαφάνεια ώστε να αποφύγουν έναν στοιχειώδη έλεγχο, εμπλέκουν χιλιάδες ανθρώπους, από επιστήμονες μέχρι διοικητικούς υπαλλήλους, στην αλυσίδα παραγωγής και διάθεσης των εμβολίων τους, ώστε να υποθέσει κανείς ότι μια συνωμοσία σιωπής θα αποκρύψει κάτι σκοτεινό στα φιαλίδια που υπόσχονται την προστασία μας. 

Σε τελική ανάλυση, αυτή είναι η δουλειά των πολυεθνικών: να βγάλουν λεφτά από όπου βγαίνουν. Από τον θάνατό μας, αλλά και από την επιβίωσή μας. Τώρα, το προϊόν που μας πουλάνε είναι η ανοσοπροστασία μας, η ανάσχεση της πανδημίας, η εξάλειψη της Covid-19, οι βατσινούλες. Κι είναι τόσο πολύτιμα αυτά, που θα βγάλουν πολλά, μα πάρα πολλά λεφτά.
Κάποιος είχε πει κάποτε ότι οι καπιταλιστές είναι τόσο άπληστοι, που μπορούν να σου πουλήσουν και το σκοινί που θα τους κρεμάσεις. Μέχρι στιγμής δεν έχει επιβεβαιωθεί, αλλά για όσους προσβλέπουν στην ώρα και στη στιγμή, προηγείται να εμβολιαστούν με ζήλο και πεποίθηση, με την ελπίδα να έχουν την ευκαιρία τους...



ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

 
Η φύσις έκρυπτε προ αιώνων εις τους ακενώτους θησαυρούς της το αληθές του πάθους αντίδοτον, το οποίον έμελλε να αποκαλυφθή εις τους καθ' ημάς χρόνους κατά τρόπον παράδοξον… Οσοι χωρικοί των αμελγόντων τας δαμάλεις, εμολύνοντο υπό της ύλης των φλυκταίνων και διεδέχοντο διά της αφής τα αυτά εξανθήματα των δαμάλεων, αυτοί δεν ήσαν δεκτικοί του πάθους των φλογιών… Εις την έρευναν των φυσικών πραγμάτων δεν πρέπει να παραβλέπωμεν και τας των απλών ανθρώπων παρατηρήσεις. 

 
Σεργίου Ιωάννου, «Εύρεσις της δαμαλίδος ή δαμαλισμού, κοινώς λεγομένης Βακκίνας» («Πραγματείας Ιατρικής, τόμος πρώτος περιέχων επίτομον ιστορίαν της Ιατρικής Τέχνης»). Κωνσταντινούπολη, 1818

 

Προγράμματα απεξάρτησης γαϊδάρων

ΕφΣυν, 22-29/11/2020

 

Οσοι πιστεύουν ότι η αναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη σε «ανθρώπους εξαρτημένους από το μισθό τους», την ιστορική 5η Νοεμβρίου 2020, 215η μέρα από την έναρξη της πανδημικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης, ήταν απλώς μια κοτσάνα καλά θα κάνουν να αναθεωρήσουν τη θέση τους. Και η πλάκα κομμένη. Γιατί οι συνθήκες ζωής και η εργασιακή (;) εμπειρία του νυν πρωθυπουργού δικαιολογούν πράγματι την πεποίθησή του ότι ο μισθός είναι ένα κουσούρι, καθότι ο ίδιος και όλα τα μέλη της μεγάλης φαμίλιας του έχουν περιουσία και χρήματα αρκετά ακόμη και για τα τετράκις-έγγονά τους και, επομένως, η εμπλοκή τους σε κάθε εκδοχή απασχόλησης, δημόσιας ή ιδιωτικής, είναι κυρίως χομπίστικη και ψυχαγωγική. Αλλά όταν το ίδιο ακριβώς πράγμα το λένε επιστήμονες διεθνούς κύρους, νομπελίστες, ακαδημαϊκοί, βαθύνοες τεχνοκράτες, επιστήμονες, οικονομολόγοι, κοινωνιολόγοι, στατιτιστικολόγοι, καθηγητές ξένων και εγχωρίων πανεπιστημίων και κορυφαίοι εκπρόσωποι της επιχειρηματικής πιάτσας, προφανώς δεν είναι κοτσάνα, δεν είναι γλώττα λανθάσουσα, δεν είναι κάτι που τους ξέφυγε. Είναι η βαθιά πεποίθησή τους συσκευασμένη ως επιστημονική αλήθεια. 

Διαβάστε προσεκτικά την έκθεση Πισσαρίδη, το «Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία», διαβάστε και το «Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» με το οποίο η κυβέρνηση θα διεκδικήσει τα 32 δισ. ευρώ από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Πάνω από 100 είναι οι άνθρωποι με τα βαριά βιογραφικά που ενεπλάκησαν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό στη σύνταξη των δυο πονημάτων και, παρότι δεν φέρουν την ευθύνη για το σύνολό τους, είναι προφανές ότι τους συνδέει η ίδια μαλθουσιανής φιλοσοφίας εκτίμηση: Η ελληνική κοινωνία έχει υψηλό βαθμό εξάρτησης από «κοινωνικές μεταβιβάσεις», όπως θα έγραφε ένας καθωσπρέπει νεοφιλελεύθερος, κι αυτό την κάνει αδρανή, ράθυμη, μη ενεργητική. Με λίγα λόγια, φταίνε οι άνεργοι για την ανεργία τους, οι μισθωτοί για τους χαμηλούς μισθούς τους, οι εργαζόμενοι για τις ανεπαρκείς δεξιότητές τους, οι φτωχοί για τη φτώχεια τους, οι ανάπηροι για τον κοινωνικό αποκλεισμό τους. 

Τίποτα δεν λέγεται κυριολεκτικά έτσι, οι συντάκτες των εκθέσεων είναι καλά εκπαιδευμένοι στους λεκτικούς ακροβατισμούς και μπορούν να πουν, για παράδειγμα, ότι «το ισχύον σύστημα Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος δεν διασφαλίζει επαρκή κίνητρα για επίσημη εργασία». Η να γράψουν: «Είναι συχνά περισσότερο συμφέρον για ένα δικαιούχο να διατηρήσει το οικογενειακό εισόδημά του μόλις κάτω από το όριο…». Και να επαναλάβουν σε άλλο σημείο ότι «Είναι κρίσιμο να διασφαλίζεται ότι η δομή του συστήματος παροχών δεν λειτουργεί ως αντικίνητρο για την εργασία». Και να προτείνουν τελικά «κίνητρα που αποθαρρύνουν την αδράνεια και ενθαρρύνουν τη συμμετοχή στην απασχόληση». 

Σ’ αυτές τις φευγαλέες και προσεκτικές διατυπώσεις απεικονίζεται ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας, το πιο ευάλωτο και τσακισμένο από τον μνημονιακό ολετήρα της προηγούμενης δεκαετίας, το οποίο θεωρείται περίπου λαθροβίωτο. Ζει και υπάρχει για να εξαπατήσει το «Πρυτανείο». Να αρπάξει τα κοινωνικά επιδόματα, να βουτήξει τα επιδόματα ανεργίας, σίτισης, στέγασης, θέρμανσης, την αποζημίωση ειδικού σκοπού, να λουφάρει όσο παίρνει, να φοροδιαφύγει και να εισφοροδιαφύγει βγάζοντας μαύρα μεροκάματα και γενικώς να περάσει ζωάρα, απρόθυμο να ενταχθεί στην αγορά εργασίας, να εμπλουτίσει την κατάρτιση και τις δεξιότητές του. Σε τελική ανάλυση, η υπερβολική εξάρτηση από το κοινωνικό κράτος κάνει την κοινωνία ράθυμη και αντιπαραγωγική. Κι αφού έχουμε αποφασίσει ότι το μείζον πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας είναι η χαμηλή παραγωγικότητα της εργασίας και η μειωμένη κινητικότητα του «απασχολήσιμου» (θυμάστε τον Κ. Σημίτη;) δυναμικού, πρέπει να υποβάλουμε την κοινωνία σε ένα πρόγραμμα απεξάρτησης από τις κοινωνικές μεταβιβάσεις. 

Κι εδώ κουμπώνει η κατά Μητσοτάκη υπερβολική εξάρτηση των μισθωτών από τους μισθούς τους. Είναι κι αυτό συνιστώσα του προβλήματος, επομένως κι αυτοί πρέπει να ενταχθούν στο πρόγραμμα απεξάρτησης, όχι απαραίτητα στεγνής και σκληρής, ενδεχομένως με θεραπεία υποκατάστατων.
Η όλη προσέγγιση είναι τελικά μια εκλεπτυσμένη εκδοχή του πειράματος του Χότζα με τον γάιδαρό του. Ο οποίος, πάνω που ο Χότζας κατάφερε να τον εκπαιδεύσει ώστε να απεξαρτηθεί από το κριθάρι και κάθε άλλη εκδοχή τροφής, πήγε και ψόφησε. Τέτοια γαϊδουριά ο γάιδαρος, τέτοια ανθρωπιά κι οι άνθρωποι! 

Για να είμαι, βέβαια, ειλικρινής και ακριβής, οφείλω να ομολογήσω ότι οι συντάκτες των βαρύγδουπων σχεδίων δεν προτείνουν κάποιο πρόγραμμα στεγνής απεξάρτησης –μισθωτών, ανέργων και φτωχών– αλλά μάλλον μια θεραπεία υποκατάστατων, για την οποία άλλωστε έχουμε και το εκτενέστερο πείραμα, με ποσοστό επιτυχίας άνω του 95%, καλύτερο και από των εμβολίων κατά του Covid: αφού πάνω από 1 εκατομμύριο μισθωτοί επέζησαν στις καραντίνες με τα υποκατάστατα των επιδομάτων αναστολής, χάνοντας 1-2 μισθούς έκαστος, σημαίνει ότι μισή θεραπεία Χότζα τη σηκώνουν άνετα.

Με δεδομένο, λοιπόν, ότι οι επιτροπές Πισσαρίδη και Σκυλακάκη χτύπησαν φλέβα, ανακαλύπτοντας τη ρίζα της αναπτυξιακής ανεπάρκειάς μας στις εξαρτήσεις εργαζόμενων, ευάλωτων και φτωχών από τους μισθούς και τα κοινωνικά επιδόματα, θα περίμενε κανείς να προτείνουν ανάλογα προγράμματα απεξάρτησης για την επιχειρηματική ελίτ: από τις αθρόες κρατικές ενισχύσεις, από τους πακτωλούς των κοινοτικών επιδοτήσεων, από τα σπαταλημένα 100 δισ. των ΕΣΠΑ των τελευταίων δεκαετιών γα τα οποία θρηνεί ακόμη και το ΙΟΒΕ, από τα τραπεζικά θαλασσοδάνεια, από τα δανεικά κι αγύριστα με εγγύηση Δημοσίου, από τη χαρισμένη και ακαταδίωκτη φοροκλοπή και εισφοροκλοπή, από το φέσωμα χιλιάδων εργαζομένων που μένουν απλήρωτοι και άνεργοι από αφερέγγυους και μπαταχτσήδες εργοδότες, από τις γενναιόδωρες κρατικές διασώσεις και το ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας… Φευ, ουδεμία μέριμνα εντοπίζουμε στις προτάσεις, αντιθέτως, τουλάχιστον 12,5 δισ. ζεστά ευρώ θα δοθούν για ιδιωτικές επενδύσεις. Δυστυχώς, η οικονομική ολιγαρχία της χώρας αφήνεται εκτεθειμένη στην ολέθρια εξάρτησή της από το κράτος και στον κίνδυνο θανάτου από υπερβολική δόση δωρεάν χρήματος.

ΥΓ. 1. Δεν υπάρχει σωσμός, κάποιος, κάποιοι, όλοι μας πρέπει να απεξαρτήσουμε αυτό το συνονθύλευμα από την εξουσία που με τόση αναίδεια καταχράται.

ΥΓ. 2. Ας ψιθυρίσει κάποιος στα έγκριτα μέλη της επιτροπής Πισσαρίδη με τους βαρείς ακαδημαϊκούς τίτλους –με τρόπο, μην το πάρουν ως προσβολή– ότι τα αρχικά ΑμεΑ σημαίνουν Ατομα με Αναπηρία και όχι Ατομα με Ειδικές Ανάγκες, όπως κατά κόρον χρησιμοποιούν στην έκθεσή τους. Ο όρος εδώ και χρόνια έχει απορριφθεί ως στιγματιστικός και ρατσιστικός και έχει απαλειφθεί από τα επίσημα κείμενα της Ε.Ε. και των διεθνών οργανισμών.



ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ

Το ισχύον σύστημα δεν διασφαλίζει επαρκή κίνητρα για επίσημη εργασία. Για παράδειγμα, η παροχή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, αλλά και πολλών άλλων επιδομάτων, διακόπτεται απότομα μόλις το εισόδημα υπερβεί ένα όριο. Είναι επομένως συχνά περισσότερο συμφέρον για ένα δικαιούχο του ΕΕΕ να διατηρήσει το οικογενειακό εισόδημά του μόλις κάτω από το όριο, είτε χωρίς να αναζητήσει επιπλέον εργασία, είτε εργαζόμενος επιπλέον ώρες άτυπα (αδήλωτα), παρά να αναζητήσει επιπλέον επίσημη εργασία.
«Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία», Τελική Εκθεση, 14 Νοεμβρίου 2020.