No euro’s land

(Επενδυτής, 19/5/2012)

Και να πώς τέλειωσαν όλα.

Προς τα τέλη του 2012, έπειτα από τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις, 36 άκαρπες διερευνητικές εντολές, 156 συναντήσεις των πολιτικών αρχηγών με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, 666 διαγγέλματα των πολιτικών αρχηγών προς το τηλεοπτικό-εκλογικό κοινό, 5 επίσημες και 3 άτυπες Συνόδους Κορυφής της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης και 18 συνεδριάσεις του Eurogroup -στις οποίες εναλλάσσονται διαβεβαιώσεις ότι δεν απειλείται η θέση της Ελλάδας στο ευρώ με απειλές ότι την επόμενη φορά αποφασίζει αν αποχωρεί από την ΟΝΕ-, η χώρα έχει περιέλθει σε κατάσταση No man’s land. Σαν τη νεκρή ζώνη ανάμεσα στα εχθρικά μέτωπα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι στην Ευρωζώνη και δεν είναι. Συμμετέχει στα θεσμικά της όργανα, αλλά μόνο δι’ υπηρεσιακών πρωθυπουργών και υπουργών που δεν έχουν γνώμη, ψήφο και συχνά χάνουν τον δρόμο προς τα συνοδικά μέγαρα. Εισπράττει μικρές δόσεις δανειακής αλληλεγγύης, αλλά μόνον όσες χρειάζονται για να εξοφλούνται τόκοι και τοκοχρεολύσια προς τους αλληλέγγυους δανειστές της. Είναι μια χώρα νομισματικά νεκροζώντανη. Εγκλωβισμένη σε έναν λαβύρινθο που έχει είσοδο, αλλά όχι έξοδο.

Το Χρηματιστήριο παλεύει να διατηρηθεί πάνω από το ψυχολογικό όριο των 50 μονάδων. Οι λοιπές ευρωπαϊκές αγορές έχουν μετατραπεί σε λούνα παρκ με γιγάντιους shocking tower, όπου οι λιγοστοί επενδυτές δοκιμάζουν τις αντοχές της καρδιάς τους στα σκαμπανεβάσματα της αδρεναλίνης. Το ευρώ απολαμβάνει ήδη τους καρπούς μιας ισοτιμίας κοντά στο 1:1 με το δολάριο, γεγονός που έχει εκτοξεύσει τις εξαγωγές. Τις γερμανικές και μόνον αυτές, φυσικά. Η Κομισιόν, σε διαρκή συνεργασία με τον γαλλοϊταλογερμανικό άξονα, επεξεργάζεται ήδη την τρίτη τροποποίηση του δημοσιονομικού συμφώνου, που έχει φάει μια απόρριψη από τους Ιρλανδούς και δεν έχει εγκριθεί από τα περισσότερα Κοινοβούλια. Ταυτόχρονα, ΔΝΤ και IIF επεξεργάζονται σχέδιο αναδιάρθρωσης του ισπανικού και του ιταλικού χρέους, μετά το «πρώτο και τελευταίο» ελληνικό κούρεμα. Η αμερικανική Fed προωθεί το τέταρτο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, προορισμένο αποκλειστικά για την Ευρώπη, ενώ η ΕΚΤ εξακολουθεί να μαζεύει τα σάπια ομόλογα της Ευρωζώνης, αρνούμενη σταθερά να τυπώσει χρήμα, αλλά εκτοξεύοντας το ενεργητικό της στα 5 τρισ. ευρώ. Οι αγορές κάνουν τους Αλέκους, οι τράπεζες κάνουν τις Αλέξιες και ουδείς αναρωτιέται: τα λεφτά υπάρχουν;

Ως εδώ τα πράγματα ακολουθούν μια λογική τροχιά. Αλλά, στη No euro’s land που έχει διαμορφωθεί σ’ αυτή τη διάβροχη κόγχη της Γηραιάς Ηπείρου, που είναι και δεν είναι Ευρώπη, είναι και δεν είναι Δύση, ο πληθυσμός έχει περιέλθει σε κατάσταση υστερίας και σύγχυσης. Νομισματικά αβέβαιος, έχει διαχωριστεί σε ευρωλάγνους και δραχμόπληκτους. Οι πρώτοι, αφού έχουν ολοκληρώσει αλλεπάλληλες εφόδους στα γκισέ των τραπεζών, μετατρέπουν τις κατοικίες τους σε μικρά Fort Knox, φρουρώντας ένοπλοι νυχθημερόν τα μικρά ατομικά θησαυροφυλάκιά τους στα οποία φυλάσσουν τα πολύτιμα ευρώ των αποσυρμένων καταθέσεών τους.


Λόγω του bank run, τα ευρώ, ιδιαίτερα τα κέρματα και τα μικρά χαρτονομίσματα, γίνονται όλο και σπανιότερα, με αποτέλεσμα πολύς κόσμος να στραφεί σε εναλλακτικές μορφές συναλλαγής και προσωρινά μέσα συναλλαγής. Ένα από τα δημοφιλέστερα είναι το γιαούρτι αγελάδος, ανεξαρτήτως ημερομηνίας λήξης, μια και δεν προορίζεται κυρίως για τροφή.


Η σπάνις των ευρώ προκαλεί ποικίλες ψυχολογικές αντιδράσεις στον πληθυσμό. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να σωριάζονται πολίτες καταμεσής του δρόμου από σύνδρομο στέρησης, συγκλονιζόμενοι από σπασμούς και βγάζοντας αφρούς από το στόμα, ενώ φιλότιμοι συμπολίτες τους προσπαθούν να τους συνεφέρουν φωνάζοντας: «Λίγα ευρώ, λίγα ευρώ, ρε παιδιά, μια μυτιά να πάρει μέχρι να συνέλθει». Φυσικά, η έλλειψη ευρώ έχει προκαλέσει και ποικίλα φαινόμενα φετιχισμού, τα οποία δημιουργούν ήδη μια νέα, γοργά αναδυόμενη αγορά γύρω από τις πιθανολογούμενες θαυματουργές ιδιότητες του κοινού νομίσματος. Μια από της δημοφιλέστερες εναλλακτικές θεραπείες, για παράδειγμα, έχει καταστεί η ευρωθεραπεία, που συνίσταται στην κάλυψη της πάσχουσας περιοχής του σώματος από κέρματα ευρώ θερμαινόμενα μέχρι τους 50 βαθμούς Κελσίου.


Στον αντίποδα της ιαματικής χρήσης του όλο και πιο σπανίου λατρεμένου νομίσματος βρίσκεται η μαύρη αγορά του, η οποία επεκτείνεται κυρίως στο πεδίο του αντιπραγματισμού και της ανταλλακτικής οικονομίας, που υποκαθιστά σταδιακά τη χρηματική. Αναφέρονται εξωφρενικές ισοτιμίες, όπως ένα ευρώ έναντι μιας ντουζίνας γιαουρτιών, εκατό κιλών πατάτας (Νευροκοπίου, πάντα), 50 λίτρων αμόλυβδης βενζίνης ή πέντε διαδοχικών συνευρέσεων με ορροθετικές ιερόδουλες. Τα δεδομένα αυτά καλωσορίζονται ως οι πρώτες ενδείξεις πραγματικού αποπληθωρισμού που δεν κατάφερε να φέρει ούτε το μνημόνιο. Πλην, όμως, αποσιωπώνται από τις επίσημες εκθέσεις της τρόικας, για να μη θεωρηθεί ανοιχτή ενθάρρυνση της παραοικονομίας.

Η μαύρη αγορά του ελλείποντος ευρώ προκαλεί μια απρόσμενη έκρηξη της καλλιτεχνικής και στιλιστικής έκφρασης, με δημιουργίες που μπορούν να ικανοποιήσουν τα δύσκολα και λεπτά (για την ακρίβεια: λεφτά) γούστα της κοινωνικής ελίτ. Ανάρπαστα γίνονται κοσμήματα που συντίθενται από κέρματα ευρώ, ενώ σε μια πιο αβάν γκαρντ τάση, κάνουν θραύση τα σύνολα που προτείνει ο -για πολλοστή φορά αποφυλακισθείς - Λάκης Γαβαλάς, κατασκευασμένα από αυθεντικά χαρτονομίσματα των 100, 200 και 500 ευρώ.

Στον αντίποδα του επιδεικτικού φετιχισμού της αργόσχολης τάξης κινείται η στάση των δυνάμεων της ευθύνης της χώρας, που αντιλαμβάνονται την ευρωστέρηση ως ένδειξη ενός επερχόμενου τέλους. Ένα νέο κύμα αυτοχειριών παίρνει διαστάσεις με αφορμή την αυτοκτονία τραπεζίτη με συμβολική κατάποση αρκετών δεκάδων κερμάτων του ενός και των δύο ευρώ. Το σημείωμά του προκαλεί ρίγη συγκίνησης στο πανελλήνιο: «Δεν θέλω να ζήσω τη μέρα που στα ταμεία της τράπεζας θα κουδουνίσουν οι πρώτες δραχμές».

Τα φαινόμενα προκαλούν παγκόσμιο ενδιαφέρον, αλλά γίνονται και πόλος έλξης κάθε εξωτικού πτηνού της υφηλίου. Στις πλατείες ακούγονται οι φωνές φλογερών ιεροκηρύκων που αντιμετωπίζουν την ευρωστέρηση ως την ασφαλέστερη ένδειξη της συντέλειας του κόσμου. «Άνοιξε και η 8η σφραγίδα», φωνάζουν στεντορείως, επικαλούμενοι χαμένες σελίδες της Αποκάλυψης. Ερευνητές εξ Αμερικής φτάνουν εσπευσμένα με νέες λύσεις επί του γρίφου του ημερολογίου των Μάγια. Το τέλος του κόσμου εντός του 2012, πράγματι θα συντελεστεί ξεκινώντας από την Ελλάδα, τη No Εuro’s Land. Την εσχατολογική τους θεωρία την ενισχύουν Ευρωπαίοι μελετητές του Νοστράδαμου που επικαλούνται άγνωστες προφητείες του για έναν εισβολέα εξ Ανατολών με το παράξενο όνομα Αλέχ Τσι Πρα, που θα μετατρέψει την Γιουρολάνδη σε κρανίου τόπο, πολιορκώντας το Βερολίνο και εξοντώνοντας ακόμη και τον απεσταλμένο επί Γης Άγγελο (ή μήπως Ανγκέλα;) του Θεού.

Η προφητεία, παραδόξως, επαληθεύεται αν και ο εισβολέας δεν έχει ακριβώς αυτό το αραβικής χροιάς όνομα και δεν είναι καν εισβολέας, αφού εισέρχεται στο Βερολίνο επίσημα προσκεκλημένος και περνά το κατώφλι της καγκελαρίας με πλήρη τήρηση του πρωτοκόλλου, καρφωμένος από τα ψυχρά βλέμματα των ανδρών και τα ερευνητικά των γυναικών ευρωηγεμόνων. «Τελικά, ο μικρός είναι καλύτερος από κοντά», ψιθυρίζει η Ανγκέλα στην Κριστίν. «Λες να το ξανασκεφτούμε;»

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ

Το μονοπάτι αυτό που χάραξε ο καιρός

με βγάζει πάντα στη γη του κανενός

Στάσου ψηλά, πάρε κουράγιο, κοίτα μπρος

βρες τα ωραία στη γη του κανενός

Πάει καιρός πολύ καιρός στη γη του κανενός,

που τα είδα όλα μες στη λάσπη και το φως.

Είδα τ’ απίθανα τα πιο όμορφα, όμως, τα ’κανα χάρτη•

μ’ οδηγήσαν στης ζωής το πονηρό το μονοπάτι.

Κανένα άχτι, ούτε με νοιάξαν οι φευγάτοι

που φωλιάσανε παρέα στης μιζέριας το παλάτι.

Εκεί είναι -νάτοι- τους χαμογέλασε ο ουρανός

κι ενώ κοιτάνε ψηλά, πατάν στη γη του κανενός.

Εμπρός, επιβάλλεται να βλέπω εμπρός

κι ο κακός μου εαυτός είναι ο μόνος εχθρός.
Σ’ αυτή τη γη με τα όνειρά τα χιλιοπροδωμένα,
γιατί ζητάς ξανά από μένα όσα έχεις χρόνια χαμένα.
Κάνε πιο πέρα, κομμένα τα πολλά-πολλά•
αν θέλεις, κράτα την ουσία, τα λίγα και καλά.
Πάτα καλά στο χώμα, κάνε τον ήλιο σώμα κι όρμα,
αυτό τον κόσμο δε τον κέρδισε κανείς ακόμα,
γι’ αυτό όλοι όσοι ξέρουν, κοίτα τριγύρω μας παλεύουν, γιατρεύουν, αντέχουν, μαζεύουν όνειρα, δε ζητιανεύουν.
Δεν υπάρχει αφεντικό• στάσου ψηλά και κοίτα μπρος,
στη γη του κανενός.

Active Member, B.D. Foxmoor & Rodney P, «No man’s land»