Παρεμβατισμός, ανώτατο στάδιο του νεοκρατισμού

 Η Εφημερίδα των Συντακτών 12-13/3/2022

Από τη στιγμή που ακόμη και ο Μητσοτάκης ανακάλυψε την κερδοσκοπία και ο Αδωνις αποφάσισε να την πατάξει αμείλικτα, από την ώρα δηλαδή που δυο από τους πιο ορκισμένους πιστούς της ελεύθερης αγοράς αναγνωρίζουν ότι η αγορά απέτυχε παταγωδώς ακριβώς τη στιγμή που επέπρωτο να πετύχει, από τη στιγμή που όλοι οι ευλογημένοι από το αόρατο χέρι της αγοράς ζητούν, αν όχι να της το κόψουμε απ’ τον αγκώνα, να της φάμε 2-3 δάχτυλα τουλάχιστον, από την ώρα που ακόμη και οι παιδιόθεν βουτηγμένοι στο μαγικό φίλτρο του νεοφιλελευθερισμού Οβελίξ της απορρύθμισης και του τουρμποκαπιταλισμού αναγνωρίζουν ότι το κέρδος δεν είναι ένα εξ ορισμού καλό πράγμα, ότι δεν είναι μηχανή δημιουργίας πλούτου, αλλά μπορεί να είναι μηχανισμός καταστροφής του, εμείς όλοι οι άλλοι οι μη αγοραίοι οφείλουμε να σκάσουμε. Δεν έχουμε λόγο ύπαρξης. Μπορούμε καρτερικά να περιμένουμε από την κυβέρνηση να ξεδιπλώσει όλο το σχέδιο «πολεμικού κομμουνισμού» που υποθέτουμε ότι ήδη επεξεργάζονται ο κ. Πατέλης με τον κ. Σκέρτσο, προφανώς με τη συνδρομή του κ. Πισσαρίδη και όλων των εκλεκτών μελών της σοφής επιτροπής του, που οι λαμπερές ιδέες τους θάβονται κάτω απ’ τα χιόνια και τις στάχτες της Ουκρανίας. 

Εξάλλου, όταν οι ίδιοι οι συντελεστές και δη πρωταγωνιστές της αγοράς αναγνωρίζουν περιδεείς ότι αυτή απέτυχε, όταν οι ενεργοβόροι βιομήχανοι καταγγέλλουν απεχθή κερδοσκοπία στην αγορά ρεύματος και απαιτούν κρατική παρέμβαση στο ιερό χρηματιστήριο ενέργειας, όταν εκλιπαρούν την αστυνόμευση του χρηματιστηριακού παιγνίου παραγωγών και παρόχων, αγοραστών και πωλητών ενέργειας, και θεωρούν τις διατιμήσεις περίπου ζήτημα ζωής και θανάτου, υποθέτουμε ότι είναι διατεθειμένοι να δεχθούν ανάλογη παρέμβαση στις δικές τους αγορές, όπου τα ισοζύγια προσφοράς – ζήτησης δεν καταλήγουν σε «ιδανικές και δίκαιες τιμές», αλλά σε ηφαίστεια ανατιμήσεων. (Καημένε Ανταμ Σμιθ! Ευτυχώς που είσαι μακαρίτης εδώ και σχεδόν δυόμισι αιώνες και δεν βλέπεις πόσο χαμηλά πέφτουν οι επίγονοί σου! Εκεί που έπτυον, λείχουσιν!) 

Πέραν της πλάκας, μετά τη μαζική προσχώρηση των αγοραίων που κυβερνούν εδώ και τρεις δεκαετίες τον κόσμο στο προτεσταντικό πνεύμα του κρατισμού λόγω πανδημίας, τώρα ο πόλεμος στην Ουκρανία, η παλινόρθωση του προαιώνιου εξ Ανατολών εχθρού και η ανοικοδόμηση του Τείχους που χωρίζει την Ευρώπη οδηγούν τους νεοφώτιστους κρατιστές στην επόμενη πίστα: στον έλεγχο της αγοράς, του ποσοστού κέρδους και των τιμών. Εγκλημα καθοσιώσεως άλλοτε, τώρα καθίσταται απλώς μονόδρομος πολιτικής επιβίωσης. Γιατί με τη βενζίνη στα 2,5 ευρώ το λίτρο, το πετρέλαιο στα 2 ευρώ, το αέριο στα 130 η μεγαβατώρα, το ψωμί στο 1,10 η φραντζόλα και το μαρούλι στο 1,20 το κομμάτι, είναι πολύ πιθανό σε λίγο η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και όλες οι ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις να γίνουν Χάρκοβο ή Μαριούπουλη (με όλον τον σεβασμό σε αμάχους, πρόσφυγες και νεκρούς της Ουκρανίας). 

Καλώς μας τους κι ας άργησαν! Αλλά για να είναι ειλικρινής, παρά τη μεταμέλεια των πρώην νεοφιλελεύθερων νυν νεοκρατιστών για τις μπαρούφες με τις οποίες μας φλόμωσαν εδώ και δεκαετίες για τη «σοφία της αγοράς», κάποιοι απ’ αυτούς θα πρέπει να περάσουν από διεθνές δικαστήριο για εγκλήματα οικονομικού πολέμου. Υπάρχει; Αν όχι, πρέπει να φτιαχτεί. Διότι η παράδοση του ελέγχου των τιμών στα χρηματιστηριακά καζίνα είναι αποτέλεσμα των δικών τους πολιτικών αποφάσεων. Τα χρηματιστήρια του τρόμου και της ευφορίας που ορίζουν τις τιμές των μετοχών, του κρατικού και εταιρικού χρέους, των ενεργειακών πόρων, κάθε πρώτης ύλης που είναι απαραίτητη για τη ζωή του σύγχρονου βιομηχανικού ή ψηφιακού ανθρώπου, από το χρυσάφι μέχρι το στάρι και από το νικέλιο μέχρι το κρέας, δεν την έκλεψαν την εξουσία ζωής και θανάτου πάνω μας. Τους ανατέθηκε από τις πολιτικές ηγεσίες -ακροδεξιές, κεντροδεξιές, κεντροαεριστερές-, από τις κεντρικές τράπεζες και τους τεχνοκράτες του οικονομικού σχεδιασμού που επί δεκαετίες ρυθμίζουν την απορρύθμιση των οικονομιών και των αγορών. Τώρα, πέφτουν κι αυτές στον λάκκο με τα σκατά που έσκαβαν για μας. 

Δεν υπάρχει καμιά μεταφυσική στα χρηματιστήρια του τρόμου και της χαράς. Υπάρχει μόνο πολιτική και οικονομική απάτη. Η φούσκα που φιλοτεχνήθηκε για τον καθορισμό των τιμών κάθε υλικού ή άυλου αγαθού είναι πρωτίστως πολιτική. Πάρτε για παράδειγμα το φυσικό αέριο, που έχει προκαλέσει την απορία (δεν με εκπλήσσει) του νεοκρατιστή Κυριάκου για τη στρέβλωση που τάχα παρατηρείται στο ολλανδικό χρηματιστήριο TTF. Εκεί τιμολογείται όλο το φυσικό αέριο που παίρνει η Ευρώπη από κάθε πηγή: Ρωσία, Νορβηγία, Αζερμπαϊτζάν, ακόμη και από την ίδια την Ολλανδία. Αν το ρωσικό αέριο που παίρνει η Ευρώπη αντιστοιχεί στο 35% του συνόλου και, ας υποθέσουμε ότι ο πόλεμος το καθιστά αντικείμενο υπερτιμητικής κερδοσκοπίας, έστω κι αν η ροή του δεν έχει σταματήσει, γιατί το υπόλοιπο 65% δεν τιμολογείται κανονικά; Ποιος ορίζει ότι πρέπει να ακολουθεί την κερδοσκοπία του τρόμου; Κι αν του νεοκρατιστή Κυριάκου του φαίνεται φοβερή ιδέα να τιμολογείται το αέριο με τη φυσική του παράδοση -δούναι και λαβείν δηλαδή, δώσε μου τόσα εκατ. κυβικά αέριο, πάρε τόσα εκατομμύρια ευρώ, ντούκα προ- γιατί δεν υποστήριξε την πρόταση του Πούτιν, που σε ανύποπτο χρόνο, τον Νοέμβριο, κάλεσε την Ε.Ε. για συμφωνίες φυσικής παράδοσης σε συγκεκριμένη τιμή, εκτός χρηματιστηριακού καζίνου; Κι αν ο Κυριάκος και οι λοιποί όψιμοι νεοκρατιστές ανακαλύπτουν ότι στα χρηματιστήρια πετρελαίου, αερίου και ρεύματος που η ίδια η Ε.Ε. επέβαλε σε όλες τις χώρες εκκολάπτονται φούσκες κερδοσκοπίας εις βάρος των καταναλωτών και των δημόσιων πόρων, γιατί δεν τα καταργούν εδώ και τώρα; 

Πόσο ακόμη πρέπει να πληρώνουμε το φιάσκο της απελευθερωμένης αγοράς; Ή μήπως πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά την ιδέα ενός δικαστηρίου για εγκλήματα εις βάρος της τσέπης μας, της επιβίωσής μας και της νοημοσύνης μας; 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

Το μονοπώλιο που παραχωρείται σε ένα άτομο είτε σε μια εμπορική επιχείρηση έχει το ίδιο αποτέλεσμα όπως και ένα μυστικό στο εμπόριο ή στις μανιφακτούρες. Ο κάτοχος του μονοπωλίου διατηρεί συνεχώς την αγορά σε ανεπάρκεια, με το να μην ικανοποιεί ποτέ πλήρως τη λειτουργούσα ζήτηση, πωλεί τα εμπορεύματά του πολύ πάνω από τη φυσική τιμή τους και αυξάνει τις απολαβές του, είτε αυτές συνίστανται σε μισθούς είτε σε κέρδη, πολύ πάνω από το φυσικό τους επίπεδο.

Η μονοπωλιακή τιμή είναι η υψηλότερη που μπορεί να επιβληθεί σε μια δεδομένη στιγμή. Αντίθετα, η φυσική τιμή ή «τιμή του ελεύθερου ανταγωνισμού» είναι η χαμηλότερη που μπορεί να επιτευχθεί, όχι βέβαια σε οποιαδήποτε στιγμή, αλλά επί ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, Η πρώτη είναι σε κάθε περίσταση η υψηλότερη που μπορεί να αποσπαστεί από τους αγοραστές ή αυτή στην οποία υποτίθεται ότι συγκατατίθενται. Η δεύτερη είναι η χαμηλότερη την οποία γενικά μπορούν να ανεχτούν οι πωλητές ώστε να συνεχίσουν ταυτόχρονα τη δραστηριότητά τους. 

Ανταμ Σμιθ, «Ερευνα για τη φύση και τις αιτίες του πλούτου των εθνών» (1776)