Λαγκάρντ, με θέα Ακρόπολη

 Η Εφημερίδα των Συντακτών, 27-29/10/2023

Η Εδουάρδου Λω είναι ένας μικρός δρόμος στο κέντρο της Αθήνας, όχι πάνω από 100 μέτρα, μεταξύ Σταδίου και Πανεπιστημίου. Πολυσύχναστος, μια και τα αυτοκίνητα που ανεβαίνουν τη Σταδίου προς Σύνταγμα, στο φανάρι της Λω μπορούν να στρίψουν αριστερά για να ξαναβγούν Πανεπιστημίου προς Ομόνοια. Για τουλάχιστον μία εβδομάδα ήταν κλειστή. Ασπροκόκκινες λουρίδες δέθηκαν στην είσοδο και στην έξοδό της. Περιπολικά και μηχανές της αστυνομίας εγκαταστάθηκαν, μαζί με τα πληρώματά τους που επί ώρες έπιναν καφέ, μιλούσαν ή χάζευαν στα κινητά τους και σήκωναν τις λουρίδες για να περάσουν μεγάλα οχήματα που εκφόρτωναν ογκώδη αντικείμενα και μηχανήματα. Ή για να σταθμεύσουν ογκώδεις μαύρες λιμουζίνες με σκούρα τζάμια μπροστά στο ανακαινισμένο ξενοδοχείο NYX Esperia. 

Η Εδουάρδου Λω, συνέχεια της Χρήστου Λαδά, όπου κάποτε δέσποζε το αρχηγείο του κραταιού ΔΟΛ, και της Σίνα, που οριοθετεί εξ ανατολών την Αθηναϊκή Τριλογία (Ακαδημία, Πανεπιστήμιο, Βιβλιοθήκη), είναι η μία πλευρά του κεντρικού κτιρίου της Τράπεζας της Ελλάδος που καταλαμβάνει ολόκληρο το τετράγωνο μεταξύ Πανεπιστημίου, Ομήρου, Σταδίου και Λω. Λιτό, κλασικίζον, με δωρικούς κίονες στην είσοδό του, είναι χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό δείγμα του Μεσοπολέμου στο κέντρο της Αθήνας. Κατά κάποιο τρόπο αποπνέει νομισματική κυριαρχία, αυτήν που κάποτε πράγματι είχαν κράτη και κεντρικές τράπεζες, πολύ πριν το ευρώ υπάρξει ως ιδέα. 

Το κτίριο ήταν αρχικά τετραώροφο, αλλά στη δεκαετία του ’80 απέκτησε και το πανωσήκωμά του. Αν και τυπικά πενταώροφο, το τελικό ύψος του υπερβαίνει αυτό μιας δεκαώροφης πολυκατοικίας. Νομίζω και του NYX Esperia, που είναι κι αυτό δεκαώροφο. Η ταράτσα του κτιρίου της ΤτΕ, που είναι διαμορφωμένη ως επισκέψιμο αίθριο, έχει πιάτο ολόκληρη την Αθήνα: Ακρόπολη, Φιλοπάππου, Λυκαβηττό, Πάρνηθα, Πεντέλη, Υμηττό, Αργοσαρωνικό, Σύνταγμα, Βουλή, Ζάππειο, Τριλογία… Αν δεν έχεις υψοφοβία, μπορείς να δεις κάτω, λοξά απέναντι, και το καμένο συγκρότημα των κινηματογράφων Αττικόν και Απόλλων, που χάσκει ακόμη ως μνημείο της μνημονιακής καταστροφής. 

Στην ταράτσα του κεντρικού κτιρίου της ΤτΕ ανέβηκαν και φωτογραφήθηκαν οι κεντρικοί τραπεζίτες που συνθέτουν την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία συνεδρίασε στην Αθήνα Τετάρτη και Πέμπτη (25 και 26 Οκτωβρίου). Κι έτσι ελύθη το μυστήριο της αποκλεισμένης και φρουρούμενης επί μία εβδομάδα Εδουάρδου Λω. Μια σύναξη κεντροτραπεζιτών της ευρωζώνης στην Αθήνα, σε κτίριο μάλιστα που βρίσκεται έναντι ενός ισραηλινών συμφερόντων ξενοδοχείου, προφανώς απαιτεί αυξημένα μέτρα ασφαλείας, την ώρα που στη Γάζα εξελίσσεται μια κανονική γενοκτονία εις βάρος των Παλαιστινίων. 

Στην ίδια ταράτσα με θέα την Ακρόπολη βγήκαν και οι κλασικές οικογενειακές φωτογραφίας της σύναξης. Οι κεντρικοί τραπεζίτες φωτογραφήθηκαν, εξίσου γελαστοί «γεράκια» και «περιστέρια» της νομισματικής πολιτικής, οπαδοί της συνέχισης των αυξήσεων στα επιτόκια μέχρι τελικής πτώσης, και «ρεαλιστές» που αναγνωρίζουν ότι καθώς συνεχίζεται η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή δεν μας παίρνει να συνεχιστεί αυτό, εκτός αν θέλουμε μια γερή ύφεση στην ευρωζώνη. Το ίδιο γελαστοί, ο οικοδεσπότης Γιάννης Στουρνάρας και η Κριστίν Λαγκάρντ φωτογραφήθηκαν με φόντο έναν αττικό ουρανό με αραιή νέφωση και μια κυματίζουσα ελληνική σημαία. Η πρόεδρος της ΕΚΤ έχει δει πολλές πρωτεύουσες και πολλούς ουρανούς σε όλο τον κόσμο, αλλά οπωσδήποτε ο αττικός ουρανός κάπως ισχυρότερο αποτύπωμα πρέπει να έχει αφήσει στη μνήμη της. Ολη της η θητεία ως διευθύντριας του ΔΝΤ είχε πολλή Ελλάδα, πολλή κρίση χρέους, πολλές αντιπαραθέσεις με την ηγεσία της Ε.Ε. 

Λογικά θα θυμάται ότι λίγα μέτρα πιο κάτω από αυτό τον «Ολυμπο» της νομισματικής κυριαρχίας, στο άλλο κτίριο της ΤτΕ, στην Αμερικής, είχε εγκαταστήσει το αυτί και το μάτι του ΔΝΤ στην Ελλάδα, τον φοβερό και τρομερό Μπομπ Τράα που σχεδόν μία δεκαετία έλυνε κι έδενε στη χώρα: παράγγελνε νομοσχέδια, έκοβε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα, συνέτασσε προϋπολογισμούς και γενικώς είχε εξελιχθεί σε συνεκδοχή και των τριών εξουσιών ενός κυρίαρχου κράτους, που φυσικά είχε χάσει κάθε κυριαρχία. Εννοείται, έδινε και λογαριασμό στον προϊστάμενό του, τον Τόμσεν, αλλά και στο αφεντικό του, τη Λαγκάρντ, που μια-δυο φορές πρέπει να είχε επισκεφθεί και το «στρατηγείο» της στο αθηναϊκό προτεκτοράτο, στον 6ο όροφο του κτιρίου της ΤτΕ στην Αμερικής. 

Αλλά αυτό το γραφείο δεν είχε θέα Ακρόπολη. Η θέα και ο καθαρός αέρας αλλάζουν τη ματιά των ανθρώπων. Από την πολυθρόνα του ΔΝΤ στην Ουάσινγκτον η Λαγκάρντ δεν έβλεπε καμιά ευκαιρία βιωσιμότητας στο ελληνικό χρέος (αυτός δεν ήταν ο μόνιμος καβγάς με τη Μέρκελ και τον Ντράγκι;). Χρειάστηκε να περάσει στη Φρανκφούρτη, στον θρόνο της ΕΚΤ, για να τα δει όλα πιο καθαρά. Και ο αθηναϊκός αέρας, ο αττικός ουρανός, η θέα στην Ακρόπολη τη βοήθησαν ακόμη περισσότερο για να δει ένα τεράστιο success story στην Ελλάδα του Μητσοτάκη, στην Αθήνα που «έγινε μια πολύ ζωντανή πόλη σε λίγα χρόνια» (στον ηττημένο Μπακογιάννη πήγαινε αυτό;), στο αίφνης βιώσιμο ελληνικό χρέος των 405 δισ. ευρώ, στην επενδυτική βαθμίδα, στη σκληρή δημοσιονομική πειθαρχία που χρειάζεται για να μη στραβώσει η δουλειά, στο «efharisto Yannis» για το καλωσόρισμα και την πανοραμική θέα. 

Αυτό το πέρασμα της ηγεσίας της ΕΚΤ από την Αθήνα μετά πολλά χρόνια είχε τον συμβολισμό του. Μοιάζει λίγο με επιθεώρηση λόχου («στρατηγέ μου, ιδού ο στρατός σας» ή «πρόεδρέ μου, ιδού το οικόπεδό σας»), ή με εξέταση πεδίου μάχης μετά έναν μακρόχρονο (δημοσιονομικό και νομισματικό) βομβαρδισμό. «Ε, δεν πάθανε και τίποτε», ίσως είναι το συμπέρασμα των κεντρικών τραπεζιτών από όσα είδαν από ψηλά ή από χαμηλά, σε ένα αθηναϊκό κέντρο όπου δύσκολα ξεχωρίζουν τα πλήθη των ντόπιων και των τουριστών. 

Το σόου τέλειωσε. Η Εδουάρδου Λω ξαναδόθηκε στην κυκλοφορία. Η δημοτική αστυνομία θα κάνει τα στραβά μάτια για τα μαύρα SUV του ξενοδοχείου NYX Esperia που εξακολουθούν να καταλαμβάνουν θέσεις «ελεγχόμενης στάθμευσης», ενώ θα κόβει κλήσεις σε όλες τις υπόλοιπες. Εν τω μεταξύ, έχει απομακρυνθεί προ πολλού και ο παράξενος, άστεγος «ερημίτης» της Εδουάρδου Λω, που κουρνιασμένος σε μια εσοχή του θηριώδους κτιρίου της ΤτΕ χτυπούσε συχνά πυκνά τις σωληνώσεις του, σαν καμπάνες συναγερμού και αφύπνισης. Η Τράπεζα έβαλε κάγκελα και του έκανε «έξωση» από το στέκι του. Κάπου αλλού στην περιοχή έχει βρει στέκι και χτυπάει τις «καμπάνες» του. Ακούγονται, αν και κανείς δεν τον ακούει. 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

…Κατά τη διάρκεια της πανδημίας η ΕΚΤ διευκρίνισε τη στήριξη που πρόσφερε στην Ε.Ε. ανακοινώνοντας ότι η πολιτική της οφείλει στο εξής να εξασφαλίζει καλές συνθήκες χρηματοδότησης των κρατών-μελών. Η ερμηνεία της εντολής της εσωτερικά, από την ίδια την ΕΚΤ, έδωσε λαβή σε πολλές επιθέσεις, ενώ δεν παύει να τροφοδοτεί συζητήσεις και στοιχήματα στον χώρο του Τύπου αλλά και στους χρηματοπιστωτικούς κύκλους. Για τις τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα = η ερμηνεία ακόμη και των μικρότερων λέξεων που προφέρονται και γράφονται από τους κεντρικούς τραπεζίτες έχει γίνει πια κανονικό επάγγελμα (πρόκειται για τους παρατηρητές της ΕΚΤ - ECB watchers). 

Eric Monnet, «Κεντρικές τράπεζες, κράτος πρόνοιας και δημοκρατία»