Papa e Pepe, Ricchi e Poveri

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 24-25/5/2025

Την περασμένη εβδομάδα, λόγω εκτοπισμού της στήλης από την έντυπη «Εφ.Συν.» (17/5/2025), για την οποία ομολογώ ότι δεν διαμαρτυρήθηκα εντόνως διότι μεταξύ μας είχα σπαρίλες, έγραψα ένα μικράκι στα «Παρασκήνια» της εφημερίδας, στο οποίο ανέφερα: «Πέρα από την πλάκα, αν έγραφα κανονικά τη στήλη, θα έγραφα για τον “Ελ Πέπε”, τον εκλιπόντα “πρόεδρο των φτωχών”, θέτοντας το ερώτημα: Γιατί θεωρείται ηρωισμός, επίτευγμα ή ακραία εξαίρεση το γεγονός ότι ένας ηγέτης χώρας ούτε ήταν πλούσιος πριν ούτε πλούτισε ασκώντας τα καθήκοντά του; Τι καθιστά τη διακυβέρνηση “μοιραία” μηχανισμό εκμαυλισμού και την εξουσία μέσο κορεσμού της απληστίας;»

Ισχύει για τον «Ελ Πέπε», τον Χοσέ Μουχίκα ή «πρόεδρο των φτωχών», ισχύει και για τον μακαρίτη τον Φραγκίσκο, τον «Il Papa dei poveri», τον «Πάπα των φτωχών». Επαινέθηκαν, εγκωμιάστηκαν, λατρεύτηκαν για το γεγονός ότι δεν πλούτισαν αναρριχώμενοι στα κορυφαία αξιώματα της χώρας του ο πρώτος, του ποιμνίου των 1,4 δισεκατομμυρίου καθολικών του πλανήτη ο δεύτερος. Εντάξει, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ιστορία του Βατικανού είναι μια διαδρομή αιώνων ανάμεσα στη συγκέντρωση πλούτου και εξουσίας. Ολα όσα θαυμάζουμε ως επιτεύγματα υψηλής τέχνης, μεγαλειώδους αρχιτεκτονικής, αριστουργηματικής ζωγραφικής, επιβλητικής γλυπτικής στη Ρώμη, και σε όλες τις μεγάλες και μικρές «Ρώμες» που έστησε σε όλον τον κόσμο το παπικό υπερκράτος, ακολουθούμενο από ενόπλους σταυροφόρους ή ακολουθώντας αυτό τους σταυροφόρους που του απέσπασαν την πολιτική ισχύ, όλα αυτά δεν είναι παρά απεικονίσεις -υψηλής αισθητικής, βέβαια- του τρόπου που η εξουσία «παράγει» τεράστιο πλούτο. 

Ολες οι μεγάλες θρησκείες που γεννήθηκαν ή εξελίχθηκαν σε κρατικές ιδεολογίες, μηχανισμούς χειραγώγησης, εκφοβισμού και ηθικού εκβιασμού των πιστών τους ή στιγματισμού και εξόντωσης των αλλοπίστων και των αιρετικών, ήταν (και είναι) ταυτόχρονα οργανισμοί συσσώρευσης κεφαλαίου από κάθε πηγή: από την πίστη ή τη λεηλασία της «απιστίας», από τις εθελοντικές εισφορές ή από τις βίαιες αρπαγές εν ονόματι του ή των θεών, των προφητών, των αγίων, των άβαταρ και όποιων άλλων εκδοχών του μεταφυσικού, από τη διαπλοκή με την πολιτική εξουσία και τις ανταλλαγές ποσοτήτων «θείας χάρης» στους ηγεμόνες με χρήμα, ακίνητα, δωρεάν εργατικό δυναμικό. 

Αν και το Βατικανό δεν έχει πλέον την κοσμική πολιτική ισχύ που ο πατέρας της πολιτικής φιλοσοφίας και της θεωρίας του κράτους Τόμας Χομπς αναγνώρισε σε κάθε «εκκλησιακή και πολιτική κοινότητα», παραμένει η πιο εμβληματική, λαμπερή συνεκδοχή του κανόνα ότι η πολιτική εξουσία δεν είναι απλώς ο εγγυητής του εκάστοτε (εκμεταλλευτικού) συστήματος παραγωγής, αλλά και ένας αυτοτελής πόλος συσσώρευσης περιουσιακών στοιχείων. Οχι μόνο για τη χρηματοδότηση των βασικών λειτουργιών του κράτους, αλλά και για τον προσωπικό πλουτισμό των κορυφαίων λειτουργών του. Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται περί διαφθοράς, εκτροπής ή εκμαυλισμού.

Εφόσον η πολιτική εξουσία έχει βασική μέριμνα ότι δεν θα ανατραπεί η ταξική πυραμίδα και δεν θα διαταραχτεί η αναδιανομή του πλούτου από τους κάτω προς τα πάνω, η φυσική θέση των κορυφαίων εκπροσώπων τους, αιρετών, δοτών ή ελέω θεού «φυτευτών», είναι εκεί, στην κορυφή της πυραμίδας, ή ελάχιστα κάτω απ’ αυτήν. Το «αφύσικο» είναι ο Μουχίκα και ο Φραγκίσκος, που παραλίγο να χαλάσουν την πιάτσα της διακυβέρνησης, επιλέγοντας όχι μόνο να είναι με τους φτωχούς, αλλά να είναι οι ίδιοι (ή τουλάχιστον να δείχνουν) φτωχοί. 

Θα ήταν πολυτιμότερη η συνεισφορά του Papa και του Pepe, αν έπειθαν τους φτωχούς οπαδούς τους ότι δεν είναι «φυσικό» να είναι φτωχοί, αν δεν τους καθησύχαζαν με κηρύγματα όπως των Ricchi e Poveri (= Πλούσιοι και φτωχοί) από τα μακρινά έιτις, ότι οι φτωχοί μπορεί να είναι πλούσιοι, αρκεί να αγαπηθούν. Δεν πολυπαίζει αυτό. Πείτε στον Τραμπ και στον Μασκ να διαλέξουν ανάμεσα στα δισεκατομμύριά τους και στην αγάπη του αμερικανικού λαού και θα σας απαντήσουν: «Εχουμε αρκετά για να αγοράσουμε τη λατρεία όλου του κόσμου!»

ΚΙΜΠΙ 

kibi2g@yahoo.gr και kibi -blog.blogspot.com

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ

Με αυτά τα αστέρια κολλημένα στον ουρανό,

και μια παλιά ταινία αγάπης στην τηλεόραση,

ακόμη κι αν μια φέτα προσούτο κοστίζει πολύ

για το σάντουίτς μου, εσύ το κάνεις τέλειο 

Σε αυτές τις τσέπες τις τόσο μεγάλες και άδειες

Μπορώ να βάλω ό,τι θέλεις.

Είμαι χαρούμενος που βρίσκομαι στον κόσμο,

Επειδή ο κόσμος είσαι εσύ.

Ακόμη και οι φτωχοί μπορούν να αγαπηθούν,

Ακόμα και οι φτωχοί μπορούν να είναι πλούσιοι,

Αρκεί να είναι ελεύθεροι.

Φτωχοί, αλλά χαρούμενοι που ζουν

Σε ένα κρεβάτι λίγο στενό,

Μόνοι, εσύ κι εγώ.

Ricchi e Poveri, «Poveri» (Από το άλμπουμ «Mamma Maria», 1982, ερασιτεχνική γκουγκλομετάφραση)

Περί χρέους, on the road

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 10 -11/5/2025

ΠΘΥΓ (Πρωθυστερόγραφον): Προς αιτιολόγηση τίτλου, διευκρινίζω ότι το κείμενο αυτό γράφτηκε καθ’ οδόν, στο κινητό, χάρη στον φίλο Γκ. που οδήγησε ήρεμα για ώρες μέχρι τον προορισμό μας. Πρώτη φορά το έκανα, εγώ που δυσκολεύομαι ακόμη και με τα sms. Τελικά κάνει δουλίτσα η εγχείρηση καταρράκτη. Και έχω ένα ακόμη χρέος στον Γκ. για την υπομονή του.

Κυρίως θέμα: 

Πρέπει επειγόντως να φρεσκάρουμε το απελευθερωτικό μας εορτολόγιο. Ποια 25η Μάρτη, ποια 28η Οκτώβρη, ποια 8η ή 9η Μάη της αντιφασιστικής νίκης, η επέτειος του εγγύς μέλλοντός μας θα είναι η μέρα απελευθέρωσης από το χρέος. Για την ακριβή ημερομηνία και χρονολογία ερίζουν πολλοί πρωθυπουργοί και υπουργοί Οικονομικών· άλλοι θέλουν ορόσημο την 20ή Αυγούστου 2018, ημέρα ολοκλήρωσης του 3ου Μνημονίου, άλλοι προτιμούν τη συμφωνία διευθέτησης του χρέους το 2017, εννοείται ότι ο Κυριάκος θα απαιτήσει την 20ή Αυγούστου 2022 για το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας, έλα μου όμως που οι διαδοχικοί υφιστάμενοί του στο ΥΠΟΙΚ θέλουν καθένας τους να αφήσει το στίγμα του στο νέο απελευθερωτικό ημερολόγιο, ο Σταϊκούρας την εξόφληση του ΔΝΤ, ο Χατζηδάκης τη μέρα της πιστοληπτικής αναβάθμισης από τον Moodys, αλλά από την εξωτερική κάνει προσπέραση τώρα το νέο «θείο βρέφος» της οικονομίας, ο Πιερρακάκης, που μας βεβαιώνει ότι καθαρίσαμε με τις βαριές δόσεις εξόφλησης του χρέους από το 2032 και μετά, κανένα άγχος για τα παιδιά, εγγόνια και δισέγγονά μας που έχουν φορτωθεί καμιά 300ριά δισ. ευρώ, πληρωτέα μέχρι το 2059.

Αν ξεκαθαρίσουμε τη χρονολογία της απελευθέρωσης από τον ζυγό της χρεοκρατίας, που ωστόσο επί 15 χρόνια μάς είχαν σχεδόν πείσει πως δεν ήταν πιστωτική κατοχή της χώρας, αλλά σωτηρία της από τους πονόψυχους εταίρους μας δανειστές, την ημερομηνία της νέας λαμπρής επετείου τη βρίσκουμε. Ισως να είναι η μέρα που ανεβήκαμε το πρώτο σκαλί της επενδυτικής βαθμίδας, αλλά πάλι μπορεί να πρέπει να περιμένουμε τη μέρα που στην κορφή του χρέους των 360 δισ. ευρώ θα υψώσουμε τη σημαία με τρία Α της πιστοληπτικής αξιολόγησης, όπως ο Κόκκινος Στρατός κάρφωνε τη σοβιετική σημαία στην κορυφή του Ράιχσταγκ, στις 9 Μάη 1945.

Ας το πάρουμε όμως από την αρχή. Οπως είναι γνωστό, ενώ ο κόσμος καίγεται μεταφορικά και κυριολεκτικά, εδώ είμαστε μες στην καλή χαρά. Για την ακρίβεια, η κυβέρνηση και οι αφοσιωμένοι της φίλοι και σύμμαχοι πλέουν σε πελάγη ευτυχίας και αισιοδοξίας, γιατί -όπως είπε ο νέος υπουργός Οικονομικών- ανακτήθηκε η εθνική κυριαρχία επειδή απασφαλίσαμε τη νάρκη του χρέους, «η Ελλάδα από το 2027 δεν θα είναι η πιο χρεωμένη της Ε.Ε.», βεβαιώνει ο Κυρ. Πιερρακάκης. 

Αν και μόνο ως πλάκα μπορούμε να πάρουμε αυτόν τον ισχυρισμό, ότι έχουμε περίπου πετύχει... ουσιαστική διαγραφή του χρέους, που πουλάει σαν χάντρες στους ιθαγενείς η κυβέρνηση Μητσοτάκη, ας δούμε τι πραγματικά έχει συμβεί. 

Το χρέος, όπως είναι γνωστό, έχει ρυθμιστεί από το 2017, επί Τρίπρα και Τσακαλώτου, με τρόπο ώστε μέχρι το 2032 η αποπληρωμή του να μας πέφτει ελαφριά, με μικρότερο επιτόκιο. Μετά το 2032 όμως θα άρχιζαν να σκληρά, γιατί θα έπρεπε να αρχίσουμε να εξοφλούμε το δάνειο του 2ου Μνημονίου, με πιο υψηλό επιτόκιο. Γι’ αυτό και οι κυβερνήσεις και του ΣΥΡΙΖΑ και της Ν.Δ. μετά το 2019 έκαναν ό,τι μπορούσαν για να φτιάχνουν υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα για να εξυπηρετείται το χρέος. Εξ ου και το περίφημο μαξιλάρι του Τσακακώτου των 37 δισ. ευρώ, που μετά έγινε μαξιλάρι του Σταϊκούρα, μαξιλάρι του Χατζηδάκη και τώρα μαξιλάρι του Πιερρακάκη, με 44 δισ. ευρώ. Τα μισά από αυτά τα φυλάει ως Κέρβερος ο κληρονόμος της τρόικας, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, που κατέχει το 75% από το χρέος των 360 δισ. ευρώ, και τα άλλα μισά τα διαχειρίζεται η κυβέρνηση, για να ξοφλήσει πρόωρα τα δανεικά στο ΔΝΤ και σε άλλους πιστωτές. Αυτό το εκτιμούν οι αγορές που άλλοτε μας έβγαζαν στη σέντρα και μας είχαν κάνει βορά του κόσμου, αλλά σήμερα δεν είμαστε πια το αγαπημένο ζωάκι τους. Σήμερα έχουν πιο σοβαρές δουλειές: τα θηριώδη χρέη της Ιταλίας, της Γαλλίας, ακόμη και της Γερμανίας, φυσικά των ΗΠΑ, τα θηριώδη χρέη όλου του κόσμου, που μετά την πανδημία, την ενεργειακή και την πληθωριστική κρίση έφτασαν τα 324 τρισ. δολάρια. Που σημαίνει πολύ απλά ότι οπουδήποτε σκάσει ένα κρατικό χρέος, τα όρνια θα πέσουν για να πάρουν ό,τι μπορούν από το πτώμα του. Από την Ελλάδα, ό,τι φάγανε φάγανε την προηγούμενη δεκαπενταετία, τώρα έχει απομείνει ο κατιμάς.

Με λίγα λόγια, το σαξές στόρι που πουλάει η κυβέρνηση για τη διαχείριση του χρέους, εκτός του ότι μιλάει για τις δικές μας λίβρες κρέας που τάισαν τα ζόμπι της χρεοκρατίας, βασίζεται μόνο στο ότι τα ίδια ζόμπι ορέγονται πια μεγαλύτερες, πιο ζουμερές λείες.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ

Η τάση που έχουν τα χρέη να αυξάνονται ταχύτερα από τη δυνατότητα του πληθυσμού να τα αποπληρώσει είναι μια βασική σταθερά σε όλη την καταγραμμένη Ιστορία. Τα χρέη διογκώνονται με γεωμετρική πρόοδο απορροφώντας το πλεόνασμα και υποβαθμίζοντας όλο και μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού σε κατάσταση αναγκαστικής εργασίας έναντι της υπερχρέωσής του. Για την αποκατάσταση της οικονομικής ισορροπίας η κραυγή του αρχαίου κόσμου για ακύρωση του χρέους διαλαλεί τι έκαναν τα κράτη της Εγγύς Ανατολής της Εποχής του Χαλκού με ένα απλό βασιλικό διάταγμα: διέγραφαν διαμιάς τα υπερτροφικά χρέη.

Michael Hudson, «Η δημοκρατία και το δημόσιο χρέος» (δημοσιεύτηκε στη «Frankfurter Algemeine Zeitung», 2011)

Μυριούχοι και εκατομμυριούχοι

 Η Εφημερίδα των Συντακτών, 3-4/5/2025

Ενώ εμείς ασχολούμαστε με τα Τέμπη, την κυβερνητική συγκάλυψη, την κοινοβουλευτική παρωδία, τις δημοσκοπήσεις, την αντοχή του Μητσοτάκη, το άλμα της Ζωής, τις χαμηλές πτήσεις της Κεντροαριστεράς, τα σενάρια επιστροφής του Τσίπρα, τα τιμολόγια ρεύματος, την επίμονη ακρίβεια, τους δασμούς του Τραμπ, το μπλακάουτ στην Ιβηρική, τη γενοκτονία στη Γάζα, τα παζάρια για την Ουκρανία κι ό,τι τέλος πάντων συνθέτει το πανόραμα του κόσμου μας και του ελληνικού μικροκόσμου μας, στον μικρόκοσμο των εγχώριων σόσιαλ και στο διαδίκτυο κυριαρχούσε από την περασμένη Δευτέρα ένας «εκατομμυριούχος»: ο παίκτης Φίλιππος Μπεκιάρης που στο ομώνυμο τηλεπαιχνίδι κέρδισε 100.000 ευρώ.  

Για αρκετά 24ωρα ο τυχερός παίκτης έγινε λαϊκός ήρωα. «Χαμός στον Εκατομμυριούχο…», «Ετσι κέρδισε ο ΠΑΙΚΤΑΡΑΣ», «Παίκτης φαινόμενο», «Ο Φίλιππος έγραψε ιστορία», «Πέρασε στο πάνθεον (sic!) των τηλεπαιχνιδιών», «Η ερώτηση των 100.000 ευρώ..» είναι μερικοί από τους τίτλους που συνόδευσαν τα γλαφυρά ρεπορτάζ για το τηλεπαιχνίδι , στο οποίο η χρυσή γνώση που έφερε στον παίκτη τα 100 χιλιάρικα ήταν η απάντηση στο ερώτημα τι σημαίνει «Χονγκ Κονγκ»: Αρωματικό λιμάνι. Ούτε εγώ το ήξερα, ο ΠΑΙΚΤΑΡΑΣ το ήξερε και πήρε τα ευρουλάκια. 

Τις εκδηλώσεις θαυμασμού και ειλικρινούς χαράς για τη νίκη του Φίλιππου τις ακολούθησαν και ρεπορτάζ ή συνεντεύξεις με λεπτομέρειες για το τι είναι, με τι ασχολείται, τι θα κάνει τα λεφτά. Κάπου διάβασα πως θέλει να χρηματοδοτήσει το διδακτορικό του, είναι απόφοιτος Νομικής, του ευχόμαστε τα καλύτερα. 

Είναι πολλά λεφτά τα 100.000 ευρώ; Εξαρτάται από το σε ποιου τον τραπεζικό λογαριασμό πάνε. Αν μπουν στον δικό μου, στον δικό σας, στου μέσου μισθωτού, νέου, αγρότη ή μικροεπιχειρηματία, προφανώς θα κάνουμε πάρτι, κυριολεκτικά, σαν την Βουγιουκλάκη στη «Μοντέρνα Σταχτοπούτα», «θα το κάψουμε απόψε, κυρ Στέφανε!». Αν τα 100.000 ευρώ πέσουν σ’ ένα λογαριασμό κάποιου Λάτση, ενός Μαρινάκη, ενός Προκοπίου, Γιαννακόπουλου, Βαρδινογιάννη, Περιστέρη, Μυτιληναίου δεν θα το πάρουν καν είδηση. Για κανένα Ζούκερμπεργκ, Αρνό, Μασκ, Μπέζος είναι βεβαίως περιττό να υποθέσουμε οτιδήποτε. 

Από ένα επίπεδο και πάνω, όταν ο ατομικός πλούτος ενός ανθρώπου μετριέται καθημερινά και δημόσια μετά κάθε χρηματιστηριακή συνεδρίαση, όταν από τη μια μέρα στην άλλη καθένας απ’ αυτούς μπορεί να κερδίζει ή να χάνει 1 ή 10 δισ. δολάρια, η ποσότητα του χρήματος που κατέχει δεν έχει καμιά απολύτως αξία για τον ίδιο. Αλλωστε οι αληθινά πλούσιοι, οι πραγματικοί εκατομμυριούχοι και δισεκατομμυριούχοι, δεν κατέχουν καν χρήμα σε οποιαδήποτε μορφή, φυσική ή άυλη. Εχουν διαχειριστές να ασχολούνται μ’ αυτό. Το δικό τους πορτοφόλι είναι απλώς το όνομά τους και η κεφαλαιοποίηση των επιχειρήσεών τους. Δεν θα ρωτήσουν ποτέ «πόσο κάνει;» ένα αυτοκίνητο, ένα σπίτι, ένα κινητό ή ένα πιάτο φαγητό σε καλό εστιατόριο. Θα ρωτήσουν «πόσο πάει;» όταν πρόκειται να εξαγοράσουν μια επιχείρηση, αλλά και σ’ αυτή την περίπτωση σπάνια η συναλλαγή είναι χρηματική, συνήθως είναι ανταλλαγή μετοχών, κι αυτές χρήμα είναι βέβαια, αλλά εταιρικό. Από έναν πραγματικά εκατομμυριούχο δεν θα ακούσεις ποτέ «δεν έχω ψιλά πάνω μου», γιατί δεν έχει ούτε χοντρά, ούτε την ερώτηση «έχεις POS, Iris, Revolut;» ή «δώσ’ μου το IBAN σου να σου βάλω τα λεφτά». 

Με λίγα λόγια η ποσότητα του χρήματος που κερδίζει ή κατέχει κάποιος έχει πραγματική σημασία μόνο για τους υποτελείς της οικονομικής πυραμίδας, για όσους στοιβάζονται στις ζώνες από τη μέση και κάτω. Γι’ αυτούς άλλωστε είναι και τα παιχνίδια τζόγου ή γνώσης με έπαθλο χρηματικό. Οι πλούσιοι σπάνια παίζουν κάτι για να κερδίσουν χρήματα, εκτός αν θεωρήσει κανείς παιχνίδι τα πονταρίσματα στις αγορές μετοχών, εμπορευμάτων, ομολόγων. Το μόνο παιχνίδι με χρήματα στο οποίο μπορεί κανείς να δει υπερπλούσιους είναι οι δημοπρασίες πανάκριβων έργων τέχνης. Αλλά εκεί παίζουν για να δώσουν χρήματα, δίνουν όλο και περισσότερα για να αποκτήσουν κάτι σπάνιο, όχι απαραίτητα γιατί το εκτιμούν ή τους αρέσει, αλλά γιατί ψυχαγωγούνται με την ιδέα να αποκλείσουν κάποιον άλλο επίδοξο συλλέκτη. Γενικώς οι αληθινοί εκατομμυριούχοι, όσο κι αν διαγκωνίζονται τόσο για την επίδειξη του πλούτου τους όσο και για τη (φορολογική) απόκρυψή του, είναι οι μόνοι κυριολεκτικά άφραγκοι. 

Επομένως στο ερώτημα «Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος», όπως είναι ο πλήρης τίτλος του τηλεπαιχνιδιού στο οποίο για πρώτη φορά παίκτης κέρδισε 100.000, η απάντηση είναι: «Ολοι, εκτός από τους αληθινούς εκατομμυριούχους». Η λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά και προσδιορίζει το ταξικό πλαφόν πλουτισμού που επιτρέπεται στους τυχερούς ή στους διαβασμένους, ευφυείς και τολμηρούς παίκτες είναι ότι δεν μιλάμε καν για εκατομμύρια, αλλά για μερικές χιλιάδες, το πολύ μερικές δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Μιλάμε μόνο για μύρια, με την αρχαιοελληνική σημασία της λέξης, που δήλωνε τον αριθμό 10.000. Αρα ο σωστός τίτλος για το τηλεπαιχνίδι θα ήταν «Ποιος θέλει να γίνει μυριούχος» και οι φτωχομεσαίοι, που συνωθούνται στις εταιρείες παραγωγής των τηλεπαιχνιδιών μήπως και επιλεγούν να απαντήσουν σε ερωτήσεις, να λύσουν γρίφους ή να γυρίσουν τον τροχό της τύχης, υποψήφιοι μυριούχοι. 

Κατά κάποιο τρόπο οι χρηματικές «ταρίφες» των τηλεπαιχνιδιών προσδιορίζουν συμβολικά τα ταξικά όρια στα δικαιώματα πλουτισμού στην οικονομία των ίσων ευκαιριών. Ενας απόφοιτος Νομικής από μικρομεσαία οικογένεια δικαιούται να κερδίσει μέχρι 100.000 ευρώ, με τα οποία μπορεί να πάρει το πολύ ένα μεταχειρισμένο δυάρι στο Παγκράτι. Μια μισθωτή λίγο πάνω από τον κατώτατο μπορεί να διεκδικήσει σε άλλο τηλεπαιχνίδι μέχρι 10.000, με τα οποία δεν παίρνει ούτε μισό αυτοκίνητο, αλλά μπορεί να κάνει ένα ταξίδι με την οικογένεια. Ενας επίδοξος μικροεπιχειρηματίας μπορεί να πει την ιδέα του στο επενδυτικό ριάλιτι «Dragons’ Den», αλλά το καλύτερο που θα κερδίσει είναι η χρηματοδοτική πατρονία από τους επηρμένους και πετυχημένους κριτές του, που ποτέ δεν μπήκαν στον κόπο να εξηγήσουν από πού προήλθε η επιτυχία και τα απροσδιόριστου ύψους λεφτά τους. 

Αντίθετα, στα ψηλά πατώματα της πυραμίδας, στο καθημερινό οικονομικό παιχνίδι των αγορών, δεν υπάρχει όριο στο πόσο μπορεί να αυξήσουν τα χρήματα και τον πλούτο τους οι CEO, οι μεγαλομέτοχοι, οι παίκτες των χρηματιστηρίων, οι ραντιέρηδες του real estate και των παχυλών αποταμιεύσεων. Το δικαίωμα των εκατομμυριούχων να γίνουν δισεκατομμυριούχοι και των δισεκατομμυριούχων να γίνουν τρισεκατομμυριούχοι είναι απεριόριστο. 

Το χρήμα είναι τελικά ένα κοινωνικό σύνορο που χωρίζει τους μυριούχους από τους εκατομμυριούχους του κόσμου μας. Και η υπέρβασή του προφανώς δεν είναι υπόθεση ούτε καλών γνώσεων ούτε μεγάλης κωλοφαρδίας. 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

Από τότε που 'φτιαξε ο Θεός την πλάση

Ενα πράγμα μου 'φταιξε, μου 'φταιξε, μου 'φταιξε

Ο φτωχός ο άνθρωπος τι είχε να περάσει

Που πανάθεμα το μήλο και την Εύα την μπιρμπίλω

Του παράδεισου το τζάμπα μια για πάντα είχε χάσει

Κι όπως έχει η βδομάδα τα μερόνυχτα εφτά

Η ζωή μας η ρημάδα δε φτουράει χωρίς λεφτά

Τα λεφτά, τα λεφτά, ποιος τ' ανακάλυψε

Τα λεφτά, τα λεφτά, την πορτοφόλα

Τα λεφτά, τα λεφτά, και μας παράλειψε

Τι παθαίνει ο άνθρωπος με του παρά τη φόλα

Τα λεφτά, τα λεφτά, τα εκατομμύρια

Τα λεφτά, τα μπερντέ, τα μπικικίνια

Τα ψιλά, τα χοντρά, τριάντα αργύρια

Στο καζίνο την πατάς εφόσον έχεις γκίνια

Λίνα Νικολακοπούλου, Σταμάτης Κραουνάκης, «Τα λεφτά» (από το άλμπουμ «Σπεράντζα», 2005)