Saturday, June 2, 2012

Slow motion


(Επενδυτής, 2/6/-2012)

Η είδηση των ημερών δεν είναι ότι ο Παπαδήμος βλέπει ελάχιστα περιθώρια ελιγμών από την (όποια) ερχόμενη κυβέρνηση (ποιος τον ρώτησε, θα μου πείτε). Ούτε ότι η Εθνική Τράπεζα διά της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης (sic!) περιγράφει με ζοφερά χρήματα την κόλαση της δραχμής. Δεν είναι, επίσης, η είδηση ότι η Ισπανία ίσως βρεθεί στην έξοδο από το ευρώ πριν από την αποδιοπομπαία Ελλάδα, ούτε ότι η Κομισιόν δεν αφήνει κανένα περιθώριο απόκλισης από το μνημόνιο και τη δανειακή σύμβαση, ούτε ότι τράπεζες, οίκοι αξιολόγησης και αξιωματούχοι χωρών της Ευρωζώνης διχάζονται -για την ακρίβεια πλακώνονται στο ξύλο- όχι μόνο για το αν η Ελλάδα θα βγει ή όχι από το ευρώ, αλλά και για το αν το ευρώ θα υπάρχει σε λίγους μήνες. Η είδηση είναι πως Δανοί επιστήμονες ανακάλυψαν στα βάθη του Ειρηνικού Ωκεανού, για την ακρίβεια μερικές δεκάδες μέτρα κάτω από τον βυθό του, μικρόβια που ζουν μέσα σε πετρώματα ηλικίας 86 εκατομμυρίων ετών. Δηλαδή από την εποχή των δεινοσαύρων.


Και τι μας κόφτει εμάς, θα ρωτήσετε. Μας κόφτει, ενδεχομένως, αν μας φανεί με κάποιο τρόπο χρήσιμη η βασική δεξιότητά τους: τα μικρόβια αυτά (αν και εξ ορισμού τα μικρόβια ονομάζονται έτσι όχι μόνο λόγω του μικρού μεγέθους τους, αλλά και του μικρού βίου τους) έχουν μεγάλο βίο. Ασύλληπτο για τα δεδομένα της ζωής όπως την ξέρουμε, που είναι νοητή σε κύκλους λίγων ωρών, μιας μέρας, μερικών μηνών ή το πολύ μερικών δεκαετιών. Τα μικρόβια αυτά ζουν εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες χρόνια χάρη σε μια αργή, απελπιστικά αργή μεταβολική λειτουργία. Παίρνουν μια απειροελάχιστη ποσότητα οξυγόνου, μόλις 0,001 μικρομόρια ανά λίτρο ιζήματος. Αυτό σημαίνει ότι η ποσότητα οξυγόνου που χρειάζεται ένας άνθρωπος για μια ανάσα του αντιστοιχεί στο οξυγόνο μιας ολόκληρης δεκαετίας για τα μικρόβια που υπάρχουν σε ένα κυβικό μέτρο πετρώματος του ωκεανού. Αδυνατώ να σας πω πόσα δισεκατομμύρια ή τρισεκατομμύρια μικρόβια υπάρχουν σ’ αυτόν τον όγκο πετρώματος.


Αυτή η αργή ανταλλαγή ύλης καθιστά τα μικρόβια αυτά πρωταθλητές της μακροζωίας. Όλα τα κάνουν αργά, απελπιστικά αργά. Γι’ αυτό κι οι επιστήμονες που τα εντόπισαν και τα μελέτησαν τα ονόμασαν «slo mo», εκ του slow motion. Βεβαίως, αυτή η βραδύτης που χαρακτηρίζει τον κύκλο της ζωής τους κάνει σχεδόν αδιόρατη τη διαφορά από την κατάσταση θανάτου. Σχεδόν παραβιάζουν το όριο μεταξύ ζωής και θανάτου. Είναι τυπικά ζωντανά και ουσιαστικά νεκρά; Ή μήπως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο; Μήπως είναι τελικά νεκροζώντανα, μικρόβια ζόμπι;


Εδώ τελειώνουμε με τη βιολογία. Το ενδιαφέρον μας γι’ αυτά αφορά το αν μπορούν να προσφέρουν κάτι στη δική μας κατάσταση. Για παράδειγμα, η δεξιότητά τους να καταναλώνουν τόσο ελάχιστη ποσότητα οξυγόνου θα μπορούσε να φανεί χρήσιμη στους μνημονιόφρονες, στις τρόικες, στους εξυγιαντές και μεταρρυθμιστές των κοινωνιών, αν μπορούν να πετύχουν το ακατόρθωτο το οποίο σθεναρά διακηρύσσουν: αν οι άνθρωποι καταφέρουν να καταναλώνουν τα ελάχιστα ώστε να εξοικονομηθούν κρατικές και κοινωνικές δαπάνες μέχρις ότου αποκατασταθεί η δημοσιονομική ισορροπία των κρατών και εξοφληθούν τα χρέη τους προς τους πιστωτές. Αν, για παράδειγμα, μπορούσαν να εκπαιδευτούν οι άνθρωποι να σιτίζονται με μια χούφτα ρύζι, μια φέτα ψωμί κι ένα ποτήρι νερό τη μέρα, μια μερίδα φρούτων και λαχανικών την εβδομάδα και μια μερίδα κρέατος τον μήνα. Υπάρχει μακρά, άλλωστε, εμπειρία σ’ αυτό στους πολυπληθέστατους ασιατικούς πληθυσμούς, για να μη μιλήσει κανείς για τον Νίγηρα κι άλλες αφρικανικές χώρες που έχει εκπαιδεύσει το ΔΝΤ της συμπονετικής κ. Λαγκάρντ. Το πιο ακραίο άλλωστε παράδειγμα μας το δίνουν οι Ινδοί γιόγκι, που μπορούν να επιβιώνουν με ελάχιστη τροφή για μήνες, εξασφαλίζοντας παράλληλα μακροζωία.


Αυτή η εκπαίδευση στην ελάχιστη κατανάλωση, ωστόσο, έχει τις εξής παρενέργειες. Πρώτον, η ελάχιστη κατανάλωση και πρόσληψη ενέργειας επιβάλλει μια δραστηριότητα σε slow motion. Οι άνθρωποι πρέπει να ελαχιστοποιήσουν και την κατανάλωση ενέργειας, απέχοντας, για παράδειγμα, από τη δουλειά, το διάβασμα, τις μετακινήσεις, την παρακολούθηση τηλεόρασης και άλλες ενεργοβόρες δραστηριότητες. Ακριβώς, δηλαδή, κατά το παράδειγμα των γιόγκι, θα πρέπει να περιορίζονται σε δραστηριότητες διαλογισμού, ύπνου ή νάρκης. Σχεδόν σε μη δραστηριότητες, δηλαδή. Αυτό σημαίνει ότι τα τυχόν οφέλη από τη μείωση των περιττών δαπανών συντήρησής τους, θα αντισταθμίζονται από έναν σχεδόν εκμηδενισμό στην παραγωγή πλούτου, μια και οι μόνοι άνθρωποι που θα αναγκαστούν να δουλεύουν θα είναι οι οικονομέτρες, οι κρατικοί αξιωματούχοι, οι αναλυτές των χρηματοπιστωτικών οίκων και των τραπεζών και, γενικώς, όσοι επιφορτίζονται με τις μετρήσεις της υγείας της οικονομίας.

Μια δεύτερη σοβαρή παρενέργεια, εφόσον αποδειχθεί ότι το μοντέλο των μικροβίων «slo mo» δουλεύει πραγματικά, είναι η φυσιολογικά αναμενόμενη αύξηση της μακροζωίας των ανθρωπίνων πλασμάτων. Στην περίπτωση αυτή αναμένεται να αυξηθεί πολύ ο αριθμός των υπερηλίκων, με κόστος δυσβάσταχτο για τα ασφαλιστικά ταμεία. Η λύση που θα μπορούσε να δοθεί, εμπνευσμένη και πάλι από τα υπεραιωνόβια μικρόβια, είναι ο εντοιχισμός των υπερηλίκων σε ιζηματογενή πετρώματα και η συντήρησή τους με τις ελάχιστες ποσότητες οξυγόνου και άλλων θρεπτικών συστατικών που θα επέτρεπε να διατηρηθούν σε κατάσταση ενδιάμεση ζωής και θανάτου, τυπικά ζώντες, προς δόξαν των δεικτών οικονομικής υγείας και ευημερίας, ουσιαστικά νεκροί, προς σωτηρίαν των ασφαλιστικών ταμείων, η περιουσία των οποίων θα μπορούσε να αφιερωθεί εξ ολοκλήρου στο θεάρεστο έργο της εξόφλησης των πιστωτών.

Η τρίτη παρενέργεια της εφαρμογής του μοντέλου των μικροβίων «slo mo» αφορά τη λειτουργία των πολιτικών συστημάτων. Μια ζωή slow motion δύσκολα δημιουργεί κίνητρα στήριξης των πολιτικών συστημάτων και λειτουργίας της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Φανταστείτε τι τύχη θα είχαν οι εναγώνιες εκκλήσεις των εγχώριων μνημονιοφρόνων πολιτικών, οι σκληρές προειδοποιήσεις των εταίρων πιστωτών και οι ζοφερές προφητείες των αναλυτών για την εκτός ευρώ κόλαση προς μια κοινωνία sloe motion. Να σου φέρνουν την κάλπη ακόμη κι έξω από το σπίτι σου, να σου φωνάζουν να ψηφίσεις υπέρ της σωτηρίας των αποταμιεύσεών σου, κι εσύ, ατάραχος και βολεμένος στη νέα ασάλευτη ζωή σου, λίγα μέτρα από την κάλπη, να τους απαντάς: «Όχου, πού να τρέχω τώρα…». Φανταστείτε να έρχεται ο Μπαρόζο αυτοπροσώπως να σου τρίβει το μνημόνιο στη μούρη, να σου επιδεικνύει απειλητικά τις φαρδιές πλατιές υπογραφές του Βενιζέλου και του Σαμαρά και να σε προειδοποιεί ότι η αθέτησή τους σημαίνει έξωση από το ευρώ. Κι εσύ, ασάλευτος στη μεταβολική σου ακινησία, ίσα που να ψιθυρίζεις: «Δεν γμσ κι εσύ και το ευρώ σου».


ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ


Όσον ακριβέστερον εξετάζω τα πράγματα, τόσον μάλλον κλίνω να πιστεύσω ότι το εφήμερον είναι το μόνον του Θεού πλάσμα, εις το οποίον δεν αρμόζει το δυνάμενον περί των λοιπών και προ πάντων περί του ανθρώπου να ρηθή, ότι κάλλιον θα ήτο να μη γεννηθή.


Mόνον το εφήμερον περί ουδενός έχει να σκεφθή ή ν’ αποφασίση• ζη την μικράν αυτού ζωήν πτερυγίζον χωρίς ουδέποτε να στραφή να κοιτάξη προς δεξιάν ή αριστεράν• το τέλος του επέρχεται άνευ νόσου, άνευ οδύνης και άνευ τρόμου του θανάτου• δεν αισθάνεται εξαντλουμένας του σώματος και της ψυχής του τας δυνάμεις, αλλ’ αποθνήσκει διά μιας εντός δευτερολέπτου, κατά την διάρκειαν ερωτικού σπασμού.


Kατ’ αντίθεσιν προς το τρισόλβιον τούτο έντομον, αναγκαζόμεθα ημείς δεκάκις της ημέρας να σκεπτώμεθα και ν’ αποφασίζωμεν περί παντοίων πραγμάτων. Tην απόφασιν παρακολουθεί πλειστάκις η μετάνοια, η δε ταλάντευσις και έλλειψις αποφάσεως είναι βάσανος οδυνηρά. Tον βίον ημών ευρίσκομεν βραχύν, αλλά συγχρόνως και πάσαν ώραν αυτού μακράν. Mόνα εξ όλων των ζώντων έχουσι τα εφήμερα το πλεονέκτημα να μη τρώγωσι, του δε ανθρώπου ο πολυσύνθετος επιούσιος άρτος κατήντησε σήμερον τοσούτον δυσπόριστος, ώστε μη εξαρκούντος πλέον του Θεού αναγκάζονται πολλοί να ζητήσωσιν αυτόν παρά του διαβόλου.


Εμμανουήλ Ροΐδη, «Τα εφήμερα» (διηγήματα)



1 comment:

  1. το τέλειο Αρθρο!!

    Το κλείσιμο - πρίν το διήγημα του Ε.Ρ. - είναι όλα τα λεφτά.

    Αλλά μια και μιλάμε για μικρόβια. Ο πολλαπλασιασμός των πρώτων έμβιων όντων ήταν από ένα στα δύο. Ενα μικρόβο διαιρούνταν σε δύο τα δύο σε τέσσερα κ.ο.κ.
    Επομένως τα εμβια όντα που πολλαπλασιάζονται έτσι (μίτωση) είναι αθάνατα!
    Αντιστόφως, θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε κατά τον ίδιο τρόπο αθάνατους τους μισθούς και τις συντάξεις μας, μειώνοντάς τες στο μισό και το μισό στο μισό κ.ο.κ. Το μηδέν δεν θα το έφταναν ποτέ.

    ReplyDelete