Η Εφημερίδα των Συντακτών, 30-31/7/2022
Μεγάλη η χάρη του πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σάλμαν μπιν Αμπντουλαζίζ Αλ Σαούντ, που κανείς δεν πρόκειται να καταφέρει να μάθει απέξω τ’ όνομά του, αν και θα χρειαστεί, αφού ανακηρύσσεται στρατηγικός εταίρος της Ελλάδας, της Γαλλίας και εν τέλει όλης της Ε.Ε. στην πράσινη μετάβαση, στην απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, στην αμυντική σκιαμαχία της Ευρώπης με τη ρωσική αρκούδα, στην ανθρωπιστική γενοκτονία στην Υεμένη, στους καθαρούς υδρογονάνθρακες, στα μεγάλα κατασκευαστικά έργα, στο real estate, στον τουρισμό… Και όπου αλλού μπορεί να φανταστεί κανείς.
Οταν είσαι μια χώρα κανονική Α.Ε. -γιατί η Σαουδική Αραβία δεν είναι παρά η Aramco, η πλουσιότερη εταιρεία στον κόσμο με κεφαλαιοποίηση σχεδόν 2,5 τρισ. δολάρια-, όταν κάθε κρίση σε κάνει ακόμη πλουσιότερο και η τωρινή κρίση κατακλύζει με ποταμούς ρευστότητας και πετροδολαρίων όλη τη βασιλική οικογένεια Σαούντ με τους εκατοντάδες διαδόχους του θρόνου, τα παιδιά, τα εγγόνια και δισέγγονά τους, όλα σού συγχωρούνται. Ακόμη και το να κάνεις κιμά μερικούς ενοχλητικούς ανταγωνιστές ή αδιάκριτους επικριτές σου.
Αλλά εκείνο που κυρίως σού συγχωρείται είναι το γεγονός ότι είσαι μια χώρα-υβρίδιο του ολοκληρωτικού καπιταλισμού: ένα κράτος, μια εταιρεία, μια οικογένεια-Δ.Σ. στην ηγεσία της, ένα ταμείο, μια απολυταρχική, αστυνομική διακυβέρνηση, ένα μεσαιωνικό ποινικό σύστημα με τη θανατική ποινή στην ημερήσια διάταξη, με μιλιταρισμό, μικροϊμπεριαλισμό, σκοταδισμό, ισλαμικό φονταμενταλισμό, χρηματοδότηση ακόμη και της τρομοκρατίας, ασύλληπτη χλιδή και κοσμοπολίτικη γκλαμουριά. Χρήμα και εξουσία στην απόλυτη ώσμωσή τους, χωρίς περιττές διαμεσολαβήσεις και διαφυγόντα κέρδη.
Φυσικά και ο εγχώριος χατζηαβατικός καπιταλισμός θα έσπευδε στο λαϊκό προσκύνημα του πρίγκιπος. Είναι άγνωστο τι πραγματικά «στρατηγικό» έχουν οι «στρατηγικές συμφωνίες» που υπέγραψαν οι πτωχοί Ελληνες επιχειρηματίες με τον πρίγκιπα και την πριγκιπική ακολουθία του. Το πριγκιπάτο είναι γενικώς προσεκτικό και επιλεκτικό στο πού βάζει τις υπογραφές και τα χρήματά του. Εχει προ πολλού ξεπεράσει τις παιδικές αρρώστιες της πετρελαϊκής κρίσης της δεκαετίας του ’70. Μπορεί με ευκολία να σου χαρίσει το βάρος σου σε χρυσάφι ή το βάρος σου σε τσιμέντο, αρκετό να σε εξαφανίσει στον πάτο του Αραβικού Κόλπου. Αλλά το βασίλειο δεν θα κάνει ούτε το ένα ούτε το άλλο με όρους Ρένας Βλαχοπούλου στο «Μια Ελληνίδα στο χαρέμι», δηλαδή με χαζοχαρούμενη γενναιοδωρία ή επίδειξη πλούτου. Ο,τι κάνει το κάνει πια με στρατηγικό βάθος.
Επομένως, η προστιθέμενη αξία του περάσματος του πρίγκιπα Σαλμάν από την Αθήνα υπερβαίνει τα φωτογραφικά ενσταντανέ με τον Κυριάκο ή τον Αδωνη. Το «στρατηγικό» στις συνομιλίες και στις όποιες συμφωνίες δεν αφορά τις κυβερνητικές επικύψεις και υποκλίσεις στον Σαουδάραβα διάδοχο, αλλά την υπόσχεση που έδωσε δημοσίως ότι στο εξής κάθε φορά που περνάει από τα μέρη μας «δεν θα έρχεται με άδεια χέρια».
Και για ποιους θα προορίζεται το περιεχόμενο των «γεμάτων χεριών» του πρίγκιπα ή των ακολούθων του; Η ανθρωπογεωγραφία των πολυδιαφημισμένων 16 επιχειρηματικών συμφωνιών αποκαλύπτει ότι το βασίλειο των Σαούντ κάνει μπίζνες με αυτούς που ξέρει καλά. Δηλαδή, με δοκιμασμένους ήδη πελάτες και προμηθευτές. Είναι η δική του στρατηγική που φιλτράρει τις κοινοπραξίες και τις συμφωνίες, όχι το αντίστροφο. Ετσι, στις συμφωνίες ποζάρουν εφοπλιστές όπως ο Προκοπίου, που ήδη εξυπηρετεί με τα τάνκερ του την πραμάτεια της Aramco, και ένας-δυο ακόμη εφοπλιστές, ο Μελισσανίδης, με τις υπηρεσίες διαχείρισης αποβλήτων, ο Μυτιληναίος, με κατασκευαστικά και άλλα πρότζεκτ, οι Στασινόπουλοι, με τους σωλήνες και την υπόλοιπη χαλυβουργική πραμάτεια τους, ο Χατζημηνάς, με τα ευαίσθητα αμυντικά συστήματα, αλλά πάντα παρών και σε πιο σύνθετα εγχειρήματα ενεργειακής ασφάλειας, όπως η Αλεξανδρούπολη, η Aegean του Βασιλάκη, κ.ά.
Καμιά έκπληξη, σωστά; Το πολύφερνο εγχώριο -αλλά κυρίως εξωχώριο- κεφάλαιο δεν έχει καμιά απολύτως «εθνική» ή «ευρωπαϊκή» στρατηγική. Κι αν καμιά φορά βγαίνει μπροστά με δημόσιες ιερεμιάδες για την αλλοπρόσαλλη ευρωπαϊκή πολιτική, για την έλλειψη «εθνικού οράματος και στρατηγικής», είναι μόνο γιατί βλέπει διαταραχές στην κερδοφορία και στις αποδόσεις των μετοχών του. Οταν τα κέρδη ανεβαίνουν, το βουλώνει, τα βρίσκει όλα καλώς καμωμένα. Το σαουδαραβικό βασίλειο δεν είναι μια καινούργια πιάτσα για το «φτωχό» ελληνικό επιχειρηματικό δουκάτο. Αλλά είναι ένα εξαιρετικό υποκατάστατο για τις μπίζνες που μπορεί να χαθούν από τις ρωσικές κυρώσεις και αντικυρώσεις. Οπως και ένα ενδιαφέρον μπάι πας των κυρώσεων, μια και η Σαουδική Αραβία ουδόλως και ουδέποτε έκοψε τους δεσμούς της με τη Ρωσία του Πούτιν και πάντα είναι ο θεμέλιος λίθος, η ιερή πέτρα Κάαμπα, η Μέκκα του παγκόσμιου πετρελαϊκού καρτέλ. Και, κυρίως, έχει χρήμα, άφθονο επενδυτικό χρήμα, που δεν μασάει από πληθωρισμό, χρήμα από τα έγκατα της γης και της θάλασσας, που διψάει να γίνει από μαύρο πράσινο, γαλάζιο, κόκκινο σαν το αίμα, φαιοπράσινο σαν τα κανόνια, γκρι σαν τις ατσάλινες γέφυρες ή κατάλευκο σαν τις βίλες και τα ξενοδοχεία της Μυκόνου.
Κι εδώ σπεύδει, ψοφοδεής και πρόθυμος αρωγός, το ελληνικό επιχειρηματικό δουκάτο, μαθημένο να επιβιώνει σε κοινοπραξίες και προσκολλήσεις από το Κρεμλίνο ώς την Τζέντα, από το Πεκίνο ώς το Τέξας, από τον Παναμά μέχρι την Αρκτική. Ο ελληνικός καπιταλισμός έχει βολευτεί πια να είναι «κοινοπρακτικός», ο καπιταλισμός του φτωχού συγγενή που μπαίνει για λίγο στο παλάτι και στα ρούχα του βασιλιά, κι όλες του οι διεθνείς φιλοδοξίες, η περίφημη εξωστρέφειά του, εξαντλούνται στις αρπαχτές, στις διαμεσολαβήσεις, στις γερές προμήθειες και στις κερδοφόρες μεσιτείες. Για τις εγχώριες φιλοδοξίες του ελληνικού επιχειρηματικού δουκάτου ισχύουν τα γνωστά: είναι σε μόνιμη κοινοπραξία με το κράτος και τις τράπεζες.
ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ
Ο λόρδος Ντ’ Αρσι, ο αρχιθαλαμηπόλος της αίθουσας, ήταν εκεί, κανείς δεν ξέρει τι στο καλό έκανε, αλλά ήταν εκεί κι αυτό αρκούσε. Ο λόρδος επικεφαλής μπάτλερ ήταν εκεί και στάθηκε πίσω από την καρέκλα του Τομ, επιβλέποντας το τελετουργικό, υπό τις διαταγές του λόρδου Μεγάλου Οικονόμου και του λόρδου Αρχιμάγειρα, που στεκόταν κοντά. Ο Τομ είχε τριακόσιους ογδόντα τέσσερις υπηρέτες εκτός από αυτούς, αλλά δεν ήταν όλοι σε εκείνη την αίθουσα, ούτε το ένα τέταρτο απ’ αυτούς δεν ήταν παρόντες, και ο Τομ αγνοούσε ακόμη και την ύπαρξή τους.
Μαρκ Τουέιν, «Ο πρίγκιπας και ο φτωχός»
No comments:
Post a Comment