Θα φάμε τη σκόνη τους

 Η Εφημερίδα των Συντακτών, 27-28/4/2024

Ο αττικός ουρανός της 24ης Απριλίου 2024. Τρώμε ήδη
 τη σκόνη τους...

Είναι απίθανο να σκεφτούμε την Ευρώπη χωρίς την Αφρική. Οπως είναι αδύνατο να τη σκεφτούμε χωρίς την Ασία, τουλάχιστον το δυτικό τμήμα της, αυτό που βρέχεται από τη Μεσόγειο και ορίζεται από τα Ουράλια. Η Ευρώπη ήταν πάντα εν μέρει και Αφρική. Οπωσδήποτε ήταν Βόρεια Αφρική. Επομένως, αυτό που πριν από τέσσερις δεκαετίες είχε πει ο Εκο, εν είδει μελλοντολόγου, ότι κάποτε η Ευρώπη θα γίνει Αφροευρώπη, είναι στην πραγματικότητα κάτι που γίνεται εδώ και μερικές χιλιάδες χρόνια. Και γίνεται με όλους τους δυνατούς τρόπους. Με τη γεωλογία, με τη βιολογία, με τις κλιματικές αλλαγές, ανθρωπογενείς και μη, με την ιστορία, με την οικονομία, με τις μετακινήσεις των πληθυσμών. 

Και το χρώμα της Αφροευρώπης του μέλλοντός μας δεν είναι απαραίτητα το ειδυλλιακό πορτοκαλί με το οποίο χρωμάτισαν τον ελλαδικό ουρανό οι ακτίνες του ηλιοβασιλέματος που έπεφταν πάνω στα κύματα αφρικανικής σκόνης καθώς αυτά ταξίδευαν προς Βορρά, για να φτάσουν ποιος ξέρει πόσο μακριά, στα χωράφια της Ουκρανίας ή ακόμη και στις ακτές της Σκανδιναβίας. Το χρώμα της Αφροευρώπης θα είναι κάτι ανάμεσα στο εβένινο μαύρο, το βαθύ σοκολατί και το μπεζ των Αράβων, που είναι ό,τι πιο κοντινό στο χρώμα της άμμου που ταξιδεύει από τη Σαχάρα στην Ευρώπη. 

Οι γεωλόγοι λένε ότι σε μερικά εκατομμύρια χρόνια η Αφρική θα γίνει ένα με την Ευρώπη και η Μεσόγειος θα εξαφανιστεί ή θα κατακερματιστεί σε μικρές λίμνες και ποτάμια. Αλλά πιθανότατα τότε δεν θα υπάρχει το ανθρώπινο είδος, οπότε δεν χρειάζεται να ανησυχούμε γι’ αυτό. 

Πριν ο χορός των ηπείρων τις φέρει στον θανάσιμο εναγκαλισμό, η Αφρική θα συνεχίσει να παίρνει την εκδίκησή της για όσα έχει υποστεί από την πολιτισμένη Δύση και δη την Ευρώπη. Θα τρώμε τη σκόνη τους με χίλιους δυο τρόπους. Τη σκόνη την κανονική, την αφρικανική, τη σκόνη της Σαχάρας, τα τρισεκατομμύρια κόκκους άμμου που ταξιδεύουν στην ατμόσφαιρα πριν πέσουν στο έδαφος, στις θάλασσες, στις λίμνες, στα ποτάμια, πριν διεισδύσουν στα ευαίσθητα ευρωπαϊκά πνευμόνια μας. Και τη σκόνη της μετανάστευσης, που φτάνει με τα κύματα της Μεσογείου στη Γαύδο, στη Λαμπεντούζα, στο Γιβραλτάρ, στην Πύλο, στη Μάλτα. Ανθρωπόσκονη ζωντανή, γεμάτη απελπισία και ελπίδα για επιβίωση. Και ανθρωπόσκονη νεκρή, σοροί χαμένες στον βυθό της θάλασσας, τροφή για τα ψάρια της, ή ξεβρασμένες στις ευρωπαϊκές ακτές, τροφή για τον υποκριτικό οίκτο και τις λευκές τύψεις μας. 

Η Σαχάρα έχει έκταση ελάχιστα μικρότερη από την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας. Αν βγάλει κανείς τη Ρωσία, για την οποία η ευρωπαϊκή ηγεσία ευχαρίστως θα ξανάγραφε τη γεωγραφία για να την εξαιρέσει από τη Γηραιά Ηπειρο, η Ευρώπη είναι μικρότερη από τη Σαχάρα. Κι αν περιοριστούμε στην Ε.Ε., που κουνάει απειλητικά το δάχτυλο σε όλο τον κόσμο, και στην Αφρική, για τις καραβιές μεταναστών που θέλει να εγκλωβίσει κάτω από τη Σαχάρα, έχει λιγότερη και από τη μισή έκταση της ερήμου που απλώνεται από τον Ατλαντικό μέχρι την Ερυθρά και από τη Μεσόγειο μέχρι την τροπική ζώνη. Μια χαρά βολεύεται η Ευρώπη από το γεγονός ότι η Σαχάρα λειτουργεί σαν το πρώτο τείχος θανάτου για τα εκατομμύρια Αφρικανών που αποτολμούν να τη διασχίσουν για να φτάσουν στη θάλασσα και τις ευρωπαϊκές ακτές της, προσπαθώντας να ξεφύγουν από τα δεινά που τους καταδίκασαν αιώνες ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας και διεθνούς νεοαποικιοκρατίας. Δουλέμποροι, κάψα και σκόνη κάνουν το πρώτο ξεσκαρτάρισμα στην ανθρωπόσκονη που κυλάει με επιμονή και απελπισία προς τη σκατόψυχη ήπειρο. Δείτε την ταινία «Io Kapitano» για μια ρεαλιστική απεικόνιση αυτού που ήδη ξέρουμε, αλλά προσποιούμαστε πως δεν ξέρουμε. 

Πάντως τα νέφη και τα ρεύματα της ανθρωπόσκονης θα συνεχίσουν να ταξιδεύουν από την υποσαχάρια Αφρική προς την Ευρώπη με την ίδια συχνότητα και πυκνότητα που θα μας επισκέπτονται τα νέφη της αφρικανικής σκόνης. Κίτρινα, πορτοκαλί ή γκρίζα. 

Η ηγεσία της Ε.Ε. πάσχει από βαριά ναρκισσιστική διαταραχή η οποία δεν της επιτρέπει να δει πως εδώ και δεκαετίες τρώει τη σκόνη όλων και μοιραία θα φάει και της Αφρικής. Χάνει όλα τα στοιχήματα που βάζει η ίδια με τους άλλους και με τον εαυτό της. Οχι μόνο δεν πρόκειται να γίνει η πιο ανταγωνιστική οικονομία του κόσμου, όπως αυτάρεσκα διακηρύσσει, αλλά πιθανότατα θα συρρικνωθεί σε μια περιφέρεια του καπιταλιστικού σύμπαντος, χάνοντας από συμμάχους, εχθρούς και πρώην υποτελείς. Εχει χάσει προ πολλού έναντι της αμερικανικής υπερδύναμης, στης οποίας την τυχοδιωκτική στρατηγική επεμβάσεων και αποσταθεροποίησης προσδέθηκε με προθυμία εδώ και 30 χρόνια, από την εποχή του πρώτου πολέμου στον Κόλπο. Εχει χάσει έναντι της Ασίας και δη της Κίνας, στο φτηνό εργατικό δυναμικό της οποίας είδε την ευκαιρία ενός κερδοφόρου βιομηχανικού αποικισμού, αλλά τώρα διαπιστώνει με τρόμο ότι έχει αποικιστεί η ίδια από τη μακρινή βιομηχανική αποικία της, ενώ στο μεταξύ έχει μετατρέψει την ίδια την Ευρώπη σε παραγωγική έρημο. Η ηγεσία της Ε.Ε. χάνει φυσικά και έναντι της Ρωσίας, όχι μόνο στην καθ' εαυτήν στρατιωτική αναμέτρηση στην Ουκρανία, αλλά και στη διεθνή γεωπολιτική και οικονομική επιρροή, καθώς μετέτρεψε σε συμμάχους του Πούτιν χώρες που καλύπτουν σχεδόν το ήμισυ του πλανήτη και του πληθυσμού του. Η Ευρώπη χάνει και έναντι του αραβικού και ισλαμικού κόσμου και δεν της έχει απομείνει ψήγμα ηθικού πλεονεκτήματος, όσο σέρνεται πίσω από την ισραηλινή στρατηγική γενοκτονίας στη Γάζα. 

Και τώρα, έρχεται η σειρά της Αφρικής. Η Ευρώπη θα φάει πιθανότατα κι αυτής, της πιο ταλαιπωρημένης και λεηλατημένης ηπείρου, τη σκόνη. Προς το παρόν, τρώμε την ανθρωπόσκονή της. Πάνω από 11 εκατομμύρια Αφρικανοί, οι Afropeans, ζουν ήδη στις χώρες της Ε.Ε. και θα αυξάνονται όσοι φράχτες κι αν υψωθούν, όσοι άνθρωποι κι αν πνιγούν στη Μεσόγειο. Αυτοί οι άνθρωποι είναι ένας ανοιχτός δίαυλος ανταλλαγής πόρων, τεχνογνωσίας, πλούτου, κουλτούρας. Αργά ή γρήγορα, η ήπειρος των 54 κρατών, του 1,4 δισ. κατοίκων, με τον πιο νεανικό πληθυσμό από κάθε περιοχή του πλανήτη, με τους πιο ανεκμετάλλευτους φυσικούς πόρους, θα πάρει το αίμα της πίσω. Οχι απαραίτητα με νέο αίμα, αλλά με τον ζήλο της νεοφώτιστης της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης. Με τις δικές της νέες δυνάμεις και όχι με τα υπολείμματα της αποικιακής λεηλασίας και φιλανθρωπίας. Αργά ή γρήγορα, οι έσχατοι έσονται πρώτοι. Και θα φάμε τη σκόνη τους. 

Αυτό ίσως είναι και κάποια μορφή ιστορικής δικαιοσύνης. Με δεδομένο ότι οι έσχατοι ήταν κάποτε πρώτοι και η Αφρική είναι η κοιτίδα του είδους μας. Η σκόνη της κυλάει στο DNA όλων μας. 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

Κλείνω τα μάτια

Μόνο για μια στιγμή, και η στιγμή περνά

Ολα μου τα όνειρα

Περνούν μπροστά από τα μάτια μου, με περιέργεια

Σκόνη στον άνεμο

Δεν είναι παρά σκόνη στον άνεμο

 

Το ίδιο, παλιό τραγούδι

Σταγόνα στον ωκεανό

Ο,τι κάνουμε

Συντρίβεται στο έδαφος, κι ας αρνούμαστε να το δούμε

Σκόνη στον άνεμο

Δεν είμαστε παρά σκόνη στον άνεμο

 

Μην περιμένεις

Τίποτα δεν κρατά για πάντα, εκτός απ' τη γη και τον ουρανό

Ξεγλιστράει 

Και όλα σου τα λεφτά δεν μπορούν ν' αγοράσουν ούτε λεπτό παραπάνω

 

Σκόνη στον άνεμο

Δεν είμαστε παρά σκόνη στον άνεμο

Τα πάντα είναι σκόνη στον άνεμο

Σκόνη στον άνεμο 

Kansas, «Dust in the wind» (στίχοι και μουσική Kerry Livgren, άλμπουμ Point of Know Return, 1977)