Monday, November 19, 2007

Το μέτριο, το λίγο και το τίποτα (17/11/2007)

Εδώ και μήνες το ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο πλημμυρίζει από μηνύματα. Δεκάδες μηνύματα κάθε μέρα. Μηνύματα αγνώστων που ακούνε σε περίεργα ονόματα, όπως Σάρον Τέιτ, Ντέιβιντ Χιουμ, Άνταμ Σμιθ (αναγνωρίσιμα μεν, αλλά δεν έχω το προνόμιο της επικοινωνίας με το υπερπέραν) ή ονόματα που κάτι θυμίζουν, όπως Κρις Πανταζής, Ναόμι Κίντμαν ή Χίλαρι Γουότς. Στην αρχή άνοιγα τα μηνύματα αυτά με αυτάρεσκη ευχαρίστηση και με την ψευδαίσθηση ότι η δημοφιλία μου έχει ξεπεράσει τα ελληνικά σύνορα. Με τον καιρό, κατάλαβα ότι όλοι αυτοί οι άγνωστοι «θαυμαστές» πρόσθεταν επίπονη δουλειά ξεκαθαρίσματος των (λίγων) χρήσιμων μηνυμάτων του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τα (άφθονα) σκουπίδια. Έμαθα κι εγώ τι εστί spam.

Όλοι οι απρόσκλητοι επιστολογράφοι αρχίζουν τα μηνύματά τους, πάντα στα αγγλικά, πάνω-κάτω ως εξής: «Θέλετε ν’ αλλάξετε τη ζωή σας;», ή «Μήπως δεν είστε αρκετά ευτυχισμένος;». Οι απαντήσεις που δίνουν μπορούν στατιστικά να χωριστούν ως εξής: 30% υπόσχονται χρήμα, πολύ χρήμα και 70% σεξ, καλύτερο και αχαλίνωτο σεξ. Στην πρώτη κατηγορία, τα μηνύματα προσφέρουν επενδυτικές ευκαιρίες. Αν, για παράδειγμα, διαθέσεις 100 ευρώ, μπορείς σε λίγους μήνες να τα εκατονταπλασιάσεις με τοποθετήσεις σε περίεργα ομόλογα και μετοχές, ή βοηθώντας να σωθεί η αμύθητη περιουσία ενός εγκλωβισμένου σε μια αφρικανική χώρα με αυταρχικό καθεστώς ή σε κατάσταση εμφυλίου. Στα μηνύματα αυτά, που αναδύουν έντονα οσμή απάτης, δεν δίνω καμία σημασία.

Με απασχολούν έντονα, όμως, τα μηνύματα της δεύτερης κατηγορίας, που υπόσχονται απογείωση της σεξουαλικής ζωής μου. Τα μισά προσφέρουν βιάγκρα και παρεμφερή μαντζούνια σε εξαιρετικές τιμές – και σ’ αυτά δεν δίνω ιδιαίτερη σημασία. Τα άλλα μισά, όμως; Επίμονα, βασανιστικά, πιεστικά μού προτείνουν μια μεγάλη ποικιλία προϊόντων που υπόσχονται μεγέθυνση πέους. Εκεί φυτεύεται το σπέρμα της αμφιβολίας. Γιατί πιστεύουν αυτοί οι τύποι ότι μπορεί να μ’ ενδιαφέρει κάτι τέτοιο; Γιατί τόσο συστηματικά, καθημερινά, μου προτείνουν φυτικά εκχυλίσματα, ειδικά επιθέματα, χάπια ή συσκευές που, με εγγύηση επιστροφής χρημάτων, εξασφαλίζουν μεγέθυνση πέους έως και 40%; Τι ξέρουν που δεν ξέρω; Τι έχουν αντιληφθεί που δεν έχω αντιληφθεί εγώ;

Τις ανησυχίες για το μέγεθος τις έχω αφήσει πίσω μου αρκετές δεκαετίες, κάπου στα μέσα της εφηβείας, αλλά αυτά τα ηλίθια μηνύματα αποσταθεροποίησαν την υψηλή αυτοεκτίμησή μου ως προς αυτό. Ρώτησα ακόμη και τη γυναίκα μου (με κοίταξε λοξά, «πώς σου ’ρθε αυτό;»), τελικά με καθησύχασε ότι το μέγεθος το έβρισκε ιδεώδες, κι έτσι δεν υπέκυψα στον πειρασμό να πάρω και το υποδεκάμετρο (Θεέ μου! Πόσο χαμηλά έπεσα). Εξάλλου, υπάρχουν οι παλιές παρηγορητικές φιλοσοφίες που υπογραμμίζουν ότι το μέγεθος δεν είναι το παν, όπως και οι περί μέτρου αντιλήψεις των αρχαίων ημών προγόνων οι οποίοι, παρ’ ότι εμφορούνταν από πανηδονισμό και επαίρονταν ότι είναι sex machines, αγωνίες για το μέγεθος δεν είχαν, όπως προδίδουν τα αποκαλυπτικά γλυπτά που μας παρέδωσαν. Ακόμη κι οι θεοί απεικονίζονταν όχι ιδιαίτερα προικισμένοι…

Ωστόσο, το μικρόβιο έχει εισχωρήσει, τα spam επιμένουν και μαζί με τους ανώνυμους ψηφιακούς επιστολογράφους επιμένουν και οι «θεμελιώδεις αντιλήψεις» της κοινωνικοπολιτικής μας καθημερινότητας, έξω από τα όρια των σεξουαλικών μας εμμονών, ότι η ποσότητα μετράει και αδιαφορεί επιδεικτικά για την ποιότητα. Αίφνης, έχει τη σημασία του με ποιο μέγεθος έχασε ο υπέρβαρος Βενιζέλος από τον λεπτό Παπανδρέου σε μιαν αναμέτρηση που κατά τ’ άλλα ασχολείτο με την ποιότητα.

Υπάρχει, βεβαίως, η καθησυχαστική αντίληψη της διαλεκτικής για μετατροπή της ποσότητας σε ποιότητα, αλλά αυτή ενδεχομένως αφορά καταστάσεις πέρα από τον βιολογικό κύκλο ενός μέσου ανθρώπου που γεννιέται και πεθαίνει με συγκεκριμένα μεγέθη, εκτός αν παραδώσει εαυτόν στα χέρια ενός Μένγκελε…

Πιο ανησυχητική είναι η λατρεία του μεγέθους στο πεδίο της οικονομίας. Το φετίχ της ανάπτυξης έχει καταστεί μονόδρομος για όλες τις εθνικές οικονομίες, όλους τους επιχειρηματικούς ομίλους, κάθε οικονομική μονάδα, ακόμη και το μεμονωμένο νοικοκυριό. Είναι αντικείμενο της ψυχανάλυσης, βεβαίως, να διερευνήσει τη σχέση σεξ και οικονομίας, στύσης και ανάπτυξης, οργασμού και υπεραξίας. Οι ψυχολόγοι βάθους λένε ότι τα αρχέγονα ερωτικά ορμέμφυτα είναι η μόνη άμυνα στην ιδέα (και βεβαιότητα) του θανάτου, αλλά αυτό δεν συναρτάται με το μέγεθος του πέους ή οποιουδήποτε άλλου μέρους του σώματος (αν κινείται, τουλάχιστον, στους μέσους όρους). Αντίστοιχα, η αναπαραγωγική ισχύς μιας οικονομίας αποδεικνύεται από την ικανότητά της να εξασφαλίζει ένα ελάχιστο επίπεδο ευημερίας στα μέλη της και, θεωρητικά, η παγκόσμια οικονομία και πολλές από τις εθνικές, διαθέτουν πλούτο επαρκή για να εξασφαλίσουν στην πλειοψηφία αυτό το μέρισμα ευημερίας. Αλλά, εδώ υπεισέρχεται το πρόβλημα της κατανομής. Κι επειδή ο οικονομικός μας πολιτισμός αδυνατεί (ή απλώς αρνείται) να λύσει το πρόβλημα της κατανομής, δίνει τη μόνη εναπομένουσα απάντηση: μεγέθυνση. Ακριβώς όπως τα spam για penis enlargement με ματζούνια, επιθέματα και μαγικές συσκευές.

Μεγέθυνση, λοιπόν. Ακούγεται από τα επισημότερα χείλη, είναι η μανιέρα κάθε υπουργού Οικονομίας (μόνον οι κεντρικοί τραπεζίτες, συχνά, εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους, φοβούνται την υπερθέρμανση των οικονομιών και βάζουν φρένο στον αναπτυξιακό τους οργασμό. Ποιος ξέρει γιατί. Ίσως έχουν ανατομικά κόμπλεξ). Είναι, επίσης, η μανιέρα κάθε πρωθυπουργού που κλίνει με αυταρέσκεια την «ανάπτυξη» σε όλες τις πτώσεις. Μόλις προ ημερών, ο κ. Καραμανλής, συμμετέχοντας σε εκδήλωση για τη βράβευση επιχειρηματιών με επιδόσεις μεγέθυνσης (οικονομικής, εννοείται), κάλεσε σε μια ευρεία «κοινωνική συμμαχία ενάντια στο μέτριο και το λίγο». Δεν γνωρίζω ποιο είναι το ψυχολογικό υπόστρωμα αυτής της καθολικής απέχθειας για το «μέτριο και στο λίγο», οφείλω όμως να υπενθυμίσω ότι ακόμη κι αν το λίγο είναι κάτι ανεπιθύμητο, το μέτριο συνάδει με τις αντιλήψεις των προγόνων μας: «μέτρον άριστον». Και κανείς δεν μπορεί να τους μεμφθεί ότι μειονέκτησαν σε ανάπτυξη, ευημερία και ακμή.

Είναι αλήθεια ότι ο Καραμανλής, όπως και κάθε ηγέτης οικονομίας του αναπτυγμένου και του αναπτυσσόμενου κόσμου, θα βρει πολλούς πρόθυμους για ένταξη στη «συμμαχία ενάντια στο μέτριο και το λίγο». Άπληστους μικροαστούς, ακόρεστους αεριτζήδες, λούμπεν μεγαλοαστούς. Καθωσπρέπει επενδυτές με μεγάλη όρεξη, επιχειρηματικούς ομίλους με επεκτατικά οράματα, μικρομάγαζα που θέλουν να εξελιχθούν σε αλυσίδες, εθνικούς πρωταθλητές που επιδιώκουν να γίνουν υπερεθνικοί γίγαντες. Αλλά και φτωχοδιάβολους που θέλουν το λίγο που τους αντιστοιχεί να γίνει μέτριο, μικρομεσαίους που φλέγονται να γίνουν γιγαντοτεράστιοι. Πού να τολμήσει κανείς να ψελλίσει σ’ όλους αυτούς ότι το μέγεθος δεν είναι το παν;

Μπορεί, ωστόσο, να τους προειδοποιήσει για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι άλλοι κυνηγοί της υπερμεγέθυνσης και της υπερανάπτυξης, στο πεδίο της libido πλέον. Καλά τα μαντζούνια, αλλά πάντα ελλοχεύουν οι κίνδυνοι του πριαπισμού και της ελεφαντίασης. Και οι δύο είναι σοβαρές παθήσεις που μετατρέπουν την απόλαυση σε φρικτή οδύνη. Στην οικονομία, πριαπισμός και ελεφαντίαση μπορεί να λέγονται αλλιώς: φούσκα, υπερθέρμανση και τελικά κραχ. Μετά το λίγο, το μέτριο, το πολύ και το τεράστιο μπορεί να ακολουθήσει το τίποτα.

1 comment: