Τα δάχτυλα των golden boys (17/1/2009)

Τώρα εξηγούνται όλα: γιατί δεν έγινα πλούσιος, γιατί δεν παράγω υπεραξίες, γιατί δεν έχω αποταμιεύσεις και αποδοτικές επενδύσεις, γιατί το χαρτοφυλάκιό μου είναι ισχνό μέχρι ανυπαρξίας, γιατί δεν έγινα βεντέτα, γιατί θα συγκαταλέγομαι πάντα στη Διεθνή των αποτυχημένων, γιατί δεν θα πετύχω ποτέ κοινωνική ανέλιξη πέρα από το μίζερο μικροαστικό επίπεδο, γιατί ό,τι πιάνω δεν γίνεται χρυσός. Φταίνε τα δάχτυλά μου. Για την ακρίβεια, η μικρή αναλογία μεταξύ παράμεσου και δείκτη. Δεν είναι μια τυχαία ανακάλυψη, μια μεταφυσική έκλαμψη. Είναι επιστημονική έρευνα. Βρετανική, φυσικά. Του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ. Μόνο ένα αγγλοσαξονικό πανεπιστήμιο θα μπορούσε να μετρήσει τα δάχτυλα μερικών δεκάδων χρηματιστών για να διαπιστώσει αν η αναλογία παράμεσου και δείκτη έχει σχέση με την απόδοσή τους σε κέρδη.

Για να μη βιαστείτε να θεωρήσετε άλλη μια χυδαία βλακεία την έρευνα, σας πληροφορώ ότι έχει και γενετικό-βιοχημικό υπόστρωμα. Διότι η αναλογία παράμεσου και δείκτη εξαρτάται από τα επίπεδα τεστοστερόνης στα οποία έχει εκτεθεί το έμβρυο στη διάρκεια της κύησης. Όσο περισσότερη τεστοστερόνη τόσο μακρύτερος ο παράμεσος (τώρα που το σκέπτομαι: αυτό προφανώς θα επηρεάζει κι άλλα, κρίσιμα, μέλη του σώματος. Γιατί δεν μετρήσανε αυτά και προτίμησαν τα δάχτυλα; Και γιατί στο δεξί χέρι; Αν κάποιος είναι αριστερόχειρας;). Και η τεστοστερόνη, ως γνωστόν, συνδέεται με την επιθετικότητα, την ανταγωνιστική συμπεριφορά κι όλα τα ζωώδη ένστικτα που απαιτεί μεταξύ άλλων ο μηχανισμός της απληστίας και η κερδοσκοπική αδηφαγία της χρηματιστηριακής αρένας.

Η παρατήρηση, λοιπόν, είναι σαφής: οι χρηματιστές με μακρύτερο παράμεσο είχαν καλύτερες αποδόσεις και υψηλότερα κέρδη στα χαρτοφυλάκια που διαχειρίζονταν. Σημειωτέον, δε, ότι το προσόν αυτό δεν είναι απαραίτητα εξ ίσου χρήσιμο σε όλα τα επαγγέλματα. Είναι χρήσιμο σε έναν αθλητή, έναν παλαιστή, έναν στρατιώτη, έναν πολιτικό και γενικώς σε επαγγελματίες που ζουν από και στον ανταγωνισμό, αλλά όχι σε έναν επιστήμονα ή έναν επαγγελματία, που η δουλειά του απαιτεί αναλυτική σκέψη, αφοσίωση και μακροπρόθεσμους στόχους. Ένας γενετιστής, για παράδειγμα, που έχει όνειρο ζωής να βρει το φάρμακο κατά του καρκίνου, μπορεί να έχει βραχύτερο παράμεσο και μακρύτερο δείκτη, χωρίς αυτό να του στερεί την ευκαιρία στην επιτυχία. Ποιος ξέρει ποια ορμόνη την εξασφαλίζει στην περίπτωσή του.

Εν πάση περιπτώσει, απ’ αυτή την εκ πρώτης όψεως βλακώδη έρευνα, μάθαμε και κάτι χρήσιμο: το γενετικό μυστικό των golden boys του διεθνούς καπιταλισμού. Έχουν μακρύτερο παράμεσο και άφθονη τεστοστερόνη. Ενδεχομένως, η λαϊκή θυμοσοφία να είχε προβλέψει αυτή την επιστημονική ανακάλυψη όταν αποκαλούσε χρυσοδάκτυλους όσους μπορούσαν να αποσπούν και να ιδιοποιούνται λεόντειες μερίδες από τον κοινωνικό πλούτο. Και πιθανώς το χρυσοφόρο τους δάκτυλο να ήταν ο παράμεσος. Ο Ίαν Φλέμινγκ ίσως δεν αποκαλούσε τυχαία Goldfinger τον περίφημο ήρωά του στην ομώνυμη περιπέτεια του Τζέιμς Μποντ, ο οποίος θα προκαλούσε παγκόσμιο οικονομικό χάος ληστεύοντας τον χρυσό του Fort Knox. Φυσικά, ο Φλέμινγκ μπλέκει στην ιστορία άλλον ένα δάχτυλο, τον δάκτυλο της Μόσχας, όπως απαιτούσε το λυκαυγές του Ψυχρού Πολέμου, στις αρχές της δεκαετίας του ’50, αλλά αυτό δεν έχει σχέση την υπόθεσή μας.

Πέραν αυτού, για να επιστρέψουμε στη λαϊκή θυμοσοφία, αυτή είχε αντιληφθεί πολύ πριν τους ερευνητές του Κέμπριτζ τη σημασία των δαχτύλων ως εξήγηση της άνισης κατανομής του πλούτου. Εξ ου και οι γνωστές αποφθεγματικές αλήθειες: «όλα τα δάχτυλα ίσα δεν είναι» (κι όλοι να τρώνε δίκιο δεν είναι, όπως πρόσθετε στιχουργικά ο Νεγρεπόντης στα «Μικροαστικά» του), ή το καίριο «ποιος έχει στα δάχτυλα το μέλι και δεν το γλείφει», το οποίο δεν είναι απαραίτητο να μιλά μόνο για τον παράμεσο, μιας και κατά κανόνα όποιος έχει το μέλι χώνει μέσα όλη την παλάμη. Βεβαίως, η λαϊκή θυμοσοφία διατηρεί πιο σοφές ισορροπίες μεταξύ της γενετικής προδιάθεσης στον πλούτο και του κοινωνικού ρεαλισμού και αντισταθμίζει τα προνόμια των χρυσοδάκτυλων με μια ακόμη παροιμία που χρησιμοποιεί τα δάχτυλα ως μέτρο του κόσμου: «απ’ τη ζωή στο θάνατο είν’ ένα μονοπάτι κι από τον κ… στο μ… δυο δάκτυλα και κάτι». Κι εδώ πάντως δεν διευκρινίζεται το είδος και το μήκος των δαχτύλων. Προφανώς, διότι έχουν τόση σημασία όση και το μήκος του μονοπατιού. Όσο κι αν το μετρήσεις, στο τέλος του βίου μικρό θα βγει...

Σε αντίθεση με τη γενετική προδιάθεση των golden boys του καπιταλισμού στην απληστία και την επιτυχία, χάρη στους μακριούς παραμέσους και στις υψηλές ποσότητες τεστοστερόνης (οι επιστήμονες δεν έχουν διευκρινίσει αν εμφανίζεται κάποια σχετική ορμονική ανωμαλία στα θηλυκά αρπακτικά του είδους), η σιωπηρά πλειοψηφία της οικονομικής καχεξίας ή της μέτριας ευημερίας προφανώς διαθέτει μικρούς παράμεσους και ισχνές δόσεις τεστοστερόνης. Γι’ αυτό και κατά κανόνα εκτονώνει τη δυσφορία της για τις κακές οικονομικές πολιτικές, αξιοποιώντας σαν μέσο έκφρασης το μόνο μακρύ δάκτυλο που της απομένει: τον μέσο. Ως γνωστόν, ο μέσος είναι βασική νοηματική έκφραση για του «άει γ…», ελληνιστί γνωστό και ως «κ…δάκτυλο», μια απειλή όχι πάντα αποτελεσματική, πλην όμως ευρύτατα γνωστή είτε στην εγχώρια εκδοχή του λυγισμένου σε ορθή γωνία μέσου, είτε στην αγγλοσαξονική και τελικά διεθνή παραλλαγή με τα λοιπά δάχτυλα λυγισμένα και τον μέσο όρθιο εν είδει προτεταμένου φαλλού. Για τους πιο σεμνότυφους, που δεν αντέχουν τις σεξιστικές χειρονομίες, υπάρχει και η εναλλακτική χρήση του συνόλου της παλάμης στη γνωστή άσκηση των πέντε δαχτύλων που λέγεται μούντζα.
Έχοντας, πάντως, το δεδομένο μιας ζωτικής ερμηνείας για οικονομική κρίση -της οποίας ως υπ’ αριθμόν 1 ένοχος ορίστηκε η απληστία των χρυσοδάκτυλων-, θεωρητικά έχουμε μια λύση πιο αποτελεσματική από όλα τα μείγματα κρατικού παρεμβατισμού, εθνικού προστατευτισμού και ιμιτασιόν ανταγωνισμού που δοκιμάζονται αυτή την περίοδο στις δύο όχθες του Ατλαντικού: να κοντύνουμε τους παράμεσους των εναπομενόντων golden boys και όσων διαχειρίζονται την ιδιωτική, τη δημόσια οικονομία, την άμπωτη και την παλίρροιά τους. Η μέθοδος θυμίζει, βεβαίως, ολίγον μαφία, της οποίας το μάνατζμεντ περιλαμβάνει και το κόψιμο των δαχτύλων ως ποινή για καταχρήσεις εξουσίας, χρέη και λαθροχειρίες εις βάρος του ταμείου της. Αλλά υποθέτω ότι θα την αντέξουμε. Επιπροσθέτως, επειδή διανύουμε περίοδο γενικευμένης καχυποψίας εις βάρος των golden boys, αλλά και απο-αλογοσκουφοποίησης του επανιδρυμένου γαλάζιου κράτους, καλόν θα είναι να μετρήσουμε τα δάχτυλα υπουργών και κυβερνητικών αξιωματούχων πριν τους εμπιστευθούμε τη διαχείριση της χειρότερης μεταπολεμικής ύφεσης. Τι γίνεται με τα δάχτυλα του κ. Παπαθανασίου, για παράδειγμα; Δεν τα έχω προσέξει. Τι αναλογία δείκτη και παράμεσου έχει; Γιατί, μπορεί να διατείνεται ότι παίζει την αγορά στα δάκτυλα, εδώ όμως έχει να διαχειριστεί δύο ΑΕΠ (ένα που παράγουμε και ένα που χρωστάμε), όχι το ταμείο καταστήματος της Ερμού. Και δεν μου αρκεί καθόλου το γεγονός ότι τα λοιπά μέλη του «διευθυντηρίου» της ύφεσης, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού, έχουν αποδεδειγμένα κοντόχοντρα δάκτυλα και ασφαλείς αναλογίες δείκτη και παράμεσου. Δεν βυζαίνουμε δα και το δάκτυλο για να μην αντιληφθούμε ότι η ψύχραιμη τάχα διαχείριση της κρίσης και της πιστοληπτικής υποβάθμισης της χώρας, η επανανακάλυψη του μεσαίου χώρου και οι μικρές δόσεις «φιλολαϊκών» μέτρων που επιβάλλει ο εκλογικός κύκλος μπορούν να εξελιχθούν σε κανονική, επώδυνη δακτυλοσκόπηση του ορθού μας. Και μάλιστα όχι με το δάχτυλο, αλλά με το τρίτο το μακρύτερο…