ΚΟΛΑΣΗ, ΚΑΘΑΡΤΗΡΙΟ, ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ (23/10/2010)

Υπάρχει μια ιδιαίτερη σημειολογική σχέση ανάμεσα στην εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη δοξασία του καθολικού δόγματος για την ύπαρξη μια ενδιάμεσης κατάστασης μεταξύ κόλασης και παράδεισου, του καθαρτήριου. Για την ανατολική χριστιανική παράδοση τα πράγματα είναι σαφή. Κόλαση για τους αμαρτωλούς, παράδεισος για τους αγνούς. Η παπική Εκκλησία εφηύρε έναν προθάλαμο για όσους προορίζονται για τον παράδεισο και πεθαίνουν έχοντας μεν τη θεία χάρη, ωστόσο τους επιβάλλεται μια κατάσταση βασανιστικής αναμονής για μεμονωμένα αμαρτήματα πριν περάσουν στον παράδεισο. Πόσο διαρκεί αυτή η κατάσταση, δεν είναι σαφές. Ωστόσο, το timing της πίστεως (της θρησκευτικής, όχι της τραπεζικής), ως γνωστόν, παίζει πολύ με την αιωνιότητα. Η αναμονή στο καθαρτήριο, λοιπόν, μπορεί να είναι μακρά, μέχρι και αιώνια.


Η ΕΟΚ, από τότε που ιδρύθηκε από τα ισχυρά βιομηχανικά κράτη της κεντρικής Ευρώπης και αφότου άρχισε να διευρύνεται, για να δελεάσει τα νεαρότερα υποψήφια μέλη, παρουσίαζε την ενιαία αγορά που «οικοδομούνταν» γύρω από τη Γερμανία, τη Γαλλία και τις άλλες πρώην αποικιοκρατικές χώρες σαν έναν υπό ανέγερση παράδεισο. Όσοι θυμούνται την επιχειρηματολογία των ακραιφνών ευρωπαϊστών της δεκαετίας του ’70 και του ’80 μπορούν να ανακαλέσουν τις γραφικές ατάκες για τα «χρυσά κουτάλια» με τα οποία θα έτρωγαν εντός της ΕΟΚ χώρες σαν την Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, αλλά και τη θωράκιση της δημοκρατίας που συνεπαγόταν η ένταξη ειδικά γι’ αυτές τις τελευταίες πρώην δικτατορίες της Ευρώπης. Χρυσά κουτάλια δεν προέκυψαν, ωστόσο αρκετά χρήματα από τα γενναιόδωρα (υποτίθεται) κοινοτικά πακέτα διοχετεύτηκαν σε ένα μοντέλο ανάπτυξης που σήμερα περιγράφεται περίπου ως συμπύκνωμα των επτά θανάσιμων αμαρτημάτων: οκνηρία, αλαζονεία, απληστία, λαιμαργία, οργή, λαγνεία, φθόνος. Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιο από αυτά που δεν έχει αποδοθεί στην Ελλάδα και τους Έλληνες (αφού όλοι μαζί τα φάγαμε…) και μερικά ακόμη μαύρα πρόβατα της Ε.Ε. Καθολικής έμπνευσης και τα θανάσιμα αμαρτήματα, όπως και το καθαρτήριο, έδωσαν ιδεοληπτική τροφή στην προτεσταντική (καπιταλιστική) ηθική της Μέρκελ (η οποία όμως είναι καθολική μέχρι μυελού οστέων). Πάντως, ούτε τα αμαρτήματα ούτε τα συγχωροχάρτια που μοίραζε το ιερατείο των Βρυξελλών για χρόνια στις ελληνικές κυβερνήσεις για το νεωτερικό (φιλελεύθερο) ζήλο τους και τον αναπτυξιακό τους πρωταθλητισμό μάς οδήγησαν στον παράδεισο.


ΤΕΛΙΚΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ δεν υπήρξε ποτέ. Αυτό που οι περιφερειακές χώρες εξέλαβαν σαν μήλο της γνώσης και δάγκωσαν με αληθινή λαιμαργία αποδείχθηκε δηλητηριώδες. Ο απολογισμός είναι καταστροφικός, ιδιαίτερα της τελευταίας εικοσαετίας, από την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη και μετά. Κι ακόμη περισσότερο μετά την πλήρη εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας, την εισαγωγή του ευρώ και την εδραίωση της πανευρωπαϊκής κυριαρχίας της ενιαίας Γερμανίας. Η Ελλάδα αποτελεί case study αυτής της καταστροφής, αλλά δεν είναι η μοναδική περίπτωση στο σύνολο των 27 χωρών της Ε.Ε. Αποβιομηχάνιση, παραγωγική παρακμή, αποικιοποίηση, σταθερά υψηλή ανεργία, σταδιακή απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, διπλωματικός εγκλωβισμός στον ευρωατλαντισμό και τους πολεμικούς τυχοδιωκτισμούς του, απουσία αυτόνομου γεωπολιτικού στίγματος, δραματικός περιορισμός της κυριαρχίας, διαιώνιση των πάγιων διπλωματικών εντάσεων (Τουρκία, Κύπρος, Σκόπια), διεύρυνση των ενδοευρωπαϊκών ανισοτήτων, μετατροπή της χώρας σε υποδοχέα τεράστιων μεταναστευτικών ροών, εκμαυλισμός των κοινωνικών στρωμάτων με τον μηχανισμό των επιδοτήσεων, διόγκωση των πιο παρασιτικών τμημάτων του κεφαλαίου (τραπεζικό big bang), υποβάθμιση της δημοκρατίας, απαξίωση του κράτους πρόνοιας, διασυρμός και εκποίηση της δημόσιας περιουσίας, θεοποίηση του ιδιωτικού, αποσάθρωση κάθε μηχανισμού κοινωνικής αλληλεγγύης, επιδοτούμενη αποψίλωση της αγροτικής οικονομίας… Ο μακρύς κατάλογος των αναπηριών που αφήνει η ευρωπαϊκή μας θητεία δεν είναι απλώς η παρένθεση της συγκυρίας μιας υπό χρεοκοπία χώρας που δεν τήρησε τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Είναι το κατάντημά της ακριβώς επειδή τους τήρησε.

ΣΕ ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ, η ηγεσία της Ε.Ε. (για να ακριβολογούμε: το γερμανικό imperium με το γαλλικό του συμπλήρωμα στην Ε.Ε.) προσέφεραν για χρόνια στα περιφερειακά κράτη-μέλη της Ένωσης μια μικρή κόλαση σε συσκευασία παραδείσου. Η κατάσταση αυτής της κόλασης, που περιείχε γερές δόσεις ψευδο-παραδείσου, θυμίζει το ανέκδοτο με τον αμαρτωλό που ξεναγείται από τον Διάβολο στην Κόλαση και επιλέγει το μαρτύριο που του φαίνεται πιο ανώδυνο: οι αμαρτωλοί απλώς επιπλέουν σε έναν βούρκο με περιττώματα. «Θα μείνω εδώ», λέει ο αμαρτωλός, αλλά όταν μπαίνει στο δυσώδες spa, ακούει τη φωνή του δαίμονα- δεσμοφύλακα να διατάζει: «Οκέι, μάγκες! Το διάλειμμα τελείωσε. Τα κεφάλια μέσα!».

ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΑΥΤΟΥ του κολασμένου ψευδο-παραδείσου δεν ήταν απλά η στρέβλωση της γραμμής της οικονομικής προόδου. Ήταν μια ανθρωπολογική καταστροφή που συντελέστηκε (και συντελείται) με τη συστηματική καταστροφή των κοινωνικών ιδιοτήτων και παραγωγικών δεξιοτήτων εκατομμυρίων ανθρώπων. Αυτών που ξεριζώθηκαν από τις χώρες του (αν)ύπαρκτου σοσιαλισμού για να γίνουν φτηνό ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό για τις πιο ανεπιθύμητες και κακοπληρωμένες δουλειές. Αυτών που είδαν τις θέσεις εργασίας τους να μεταναστεύουν στην Άπω Ανατολή. Των νέων που ξεπατώθηκαν να συγκεντρώνουν τίτλους σπουδών καμένους στο καζάνι των «ανοικτών επαγγελμάτων». Των επίδοξων επιχειρηματιών που είδαν τις επιχειρήσεις τους να τελειώνουν μαζί με την επιδότηση. Των αγροτών που μετατρέπονται σε εισοδηματίες ή «καλλιεργητές» φωτοβολταϊκών πάρκων. Των υπό απόλυση 490.000 Βρετανών δημοσίων υπαλλήλων. Των νεαρών Γάλλων που βλέπουν στην παράταση του εργασιακού βίου των πατεράδων τους τη δική τους ισόβια εργασιακή αιχμαλωσία.

ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΡΟΝ. Κόλαση; Παράδεισος; Πείτε το όπως θέλετε. Το σίγουρο είναι πως οι ευρωπαϊκές πολιτικές και επιχειρηματικές ελίτ το βλέπουν με τον τρόπο που το έβλεπε ο Σαρτρ: Η κόλαση είναι οι άλλοι. Όλοι οι άλλοι που αποκλίνουν από τους κανόνες του κατά Ρομάνο Πρόντι ηλίθιου Συμφώνου Σταθερότητας. Οι κοινωνίες που αντιδρούν και αμαρτάνουν θα θεραπευτούν μ’ ένα καυτό ντους καθαρτηρίου πυρός. Η θεραπεία που προτείνεται για τις αμαρτίες της Ευρώπης είναι μια βασανιστική αναμονή σ’ ένα καθαρτήριο μικρών και μεγάλων τιμωριών. Μια ματιά στις προτάσεις της Κομισιόν και, πολύ περισσότερο, στις επίμονες εισηγήσεις της Γερμανίας για την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας αποκαλύπτει την αίθουσα του μαρτυρίου: Οι χώρες με υπερβολικό έλλειμμα θα τιμωρούνται με πρόστιμο 0,2% του ΑΕΠ για κάθε έτος απόκλισης από το ιερό 3%. Οι χώρες με υπερβολικό χρέος θα τιμωρούνται με άλλο τόσο πρόστιμο αν δεν επιτυγχάνουν σταθερή μείωσή του. Οι χώρες με «μακροοικονομικές ανισορροπίες», λειψή «ανταγωνιστικότητα», «μη ορθή οικονομική πολιτική» (!) θα επιβαρύνονται και με άλλες χρηματικές ποινές. Κι ακόμη περισσότερο, λένε οι Γερμανοί, θα τους στερείται το δικαίωμα ψήφου ή θα υποβάλλονται σε ελεγχόμενη χρεοκοπία, υποχρεωτική επαναδιαπραγμάτευση χρέους με όρους που θα είναι υπόθεση αποκλειστικά του Διευθυντηρίου των Βρυξελών και των πιστωτών. Ποιο είναι το νόημα αυτής της ατέλειωτης τιμωρίας που με μαθηματική ακρίβεια μεγεθύνει τις δημοσιονομικές αναπηρίες των πιο αδύναμων, ελλειμματικών χωρών; Η ανάκαμψη της Ευρωζώνης; Από πού θα προέλθει; Από ποια εισοδήματα όταν αυτά ουσιαστικά κατάσχονται ή από την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία ή από τους πιστωτές; Ποιον άλλον εξυπηρετεί; Τις κοινωνίες; Υπάρχει κάποια υπόσχεση για μέρισμα ευημερίας έστω στο απώτατο μέλλον; Όχι! Οι ευρωπαϊκές ηγεσίες έχουν παραιτηθεί ακόμη και από την προσπάθεια να υποσχεθούν κάτι. Έχουν φορέσει ένα σιδερένιο προσωπείο που φλερτάρει επικίνδυνα με τον οικονομικό εθνικισμό και τον ευρωπαϊκό ολοκληρωτισμό. Το ευρωπαϊκό όραμα της Μέρκελ και του Σαρκοζί υπερασπίζεται με πάθος τις γερμανικές και γαλλικές εξαγωγές και υπόσχεται στα περισσότερα μέλη της Ε.Ε. το μέλλον ενός κράτους-παρία που θα υποχρεούται απλώς να εμφανίζει καλά λογιστικά βιβλία. Την ώρα που ομνύει στην ενιαία οικονομική διακυβέρνηση των 500 εκατομμυρίων Ευρωπαίων, αλληθωρίζει προς την ξενοφοβία και τον ρατσισμό, όπως αποκάλυψε το παραλήρημα της Μέρκελ κατά της «πολυπολιτισμικής κοινωνίας» και των «απροσάρμοστων» αλλοδαπών της χώρας της. Οι απόψεις που διατυπώνει η καγκελάριος της χώρας-πρότυπο της Ε.Ε., τώρα που οι στρατιές των ανειδίκευτων «αλλοθρήσκων» περισσεύουν και οι φθηνές θέσεις εργασίας των γερμανικών εργοστασίων μεταναστεύουν στην Ανατολή, θυμίζουν ανατριχιαστικά τη ρατσιστική ρητορεία που επικρατούσε στη χώρα της πριν από 70 χρόνια, με τη γνωστή κατάληξη…

ΤΙ ΝΟΗΜΑ ΕΧΕΙ, λοιπόν, για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες να μπουν πειθαρχικά κι αδιαμαρτύρητα στο καθαρτήριο των Βρυξελών όταν δεν υπάρχει η πιο αμυδρή ελπίδα, η παραμικρή υπόσχεση ότι θα είναι προσωρινό; Τι νόημα έχει η ίδια η Ε.Ε., ακόμη κι αν τη φανταστούμε με τακτοποιημένα δημοσιονομικά και καθαρά βιβλία, άψογα τηρούμενους κανόνες, αν δεν έχει κάποια ασφαλή και σύντομη έξοδο στον Παράδεισο; Αν το μόνο που έχει να υποσχεθεί στις κοινωνίες είναι η επιδείνωση της των όρων ύπαρξής τους, γιατί δεν προσφέρει την τελευταία της υπηρεσία στους Ευρωπαίους, την αναίμακτη αυτοδιάλυσή της;