Είναι αλήθεια ότι ορισμένα έμβια πλάσματα, όπως οι μέλισσες και τα μυρμήγκια, ζουν σε κοινωνίες (γι’ αυτό άλλωστε και ο Αριστοτέλης τα συγκαταλέγει στα πολιτικά όντα)… Κάποιοι, ίσως επιθυμούν να γνωρίσουν γιατί το ανθρώπινο είδος αδυνατεί να συμπεριφερθεί με παρόμοιο τρόπο. Σ’ αυτό το ερώτημα απαντώ:
Πρώτον, ότι οι άνθρωποι, αντίθετα απ’ αυτά τα πλάσματα, βρίσκονται σε συνεχή ανταγωνισμό για τιμές και αξιώματα. Για τον λόγο αυτό ανάμεσα στους ανθρώπους γεννιέται ο φθόνος, το μίσος και τελικά ο πόλεμος…
Δεύτερον, ότι γι’ αυτά τα πλάσματα το κοινό καλό δεν διαφέρει από το ατομικό. Καθώς, λοιπόν, εκ φύσεως επιδιώκουν το ιδιωτικό τους συμφέρον, εξυπηρετούν ταυτόχρονα και το κοινό όφελος. Αλλά ο άνθρωπος, του οποίου η ευχαρίστηση έγκειται στο να συγκρίνει τον εαυτό του με τους άλλους, δεν μπορεί να απολαύσει παρά μόνο ό,τι υπερέχει σε σχέση με όσα κατέχουν οι άλλοι.
Τόμας Χομπς, «Λεβιάθαν, ή ύλη, μορφή και εξουσία μιας εκκλησιαστικής και λαϊκής πολιτικής κοινότητας»
μακριά νυχτωμένος ο Χομπς. Τι είναι η δόξα μπρος στο χρήμα;
ReplyDelete