Saturday, November 26, 2011

Επιστροφή στην απολυταρχία (26/11/2011)

Ιδρυτικός μύθος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ότι αποτελεί το ιδεώδες πλαίσιο εδραίωσης της δημοκρατίας και της ειρηνικής συνύπαρξης των κοινωνιών, στην ήπειρο που κατεξοχήν έχει δοκιμαστεί από ανθρωποκτόνους πολέμους, αυταρχικά καθεστώτα, φασισμούς και αντιδημοκρατικές εκτροπές. Αυτό αποτέλεσε και το θεμελιώδες επιχείρημα της ελληνικής πολιτικής και οικονομικής ελίτ όταν αποφάσισε, με νωπή ακόμη την εμπειρία της δικτατορίας, την ένταξη της χώρας στην τότε ΕΟΚ.

Ένας λίγο μεταγενέστερος μύθος, καλλιεργημένος και διανθισμένος με πλούτο επιχειρημάτων από τους γκουρού του φιλελευθερισμού και αργότερα του νεοφιλελευθερισμού, λέει πως όχι απλώς η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά ο καπιταλισμός της ελεύθερης αγοράς γενικότερα, αυτός που προβλήθηκε αλλά και επιβλήθηκε σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη, είναι ασύμβατος με οποιοδήποτε άλλο πολιτικό καθεστώς πέρα από τη δημοκρατία. Αγορά και δημοκρατία, λένε, είναι οι όψεις του ίδιου νομίσματος. Η μία είναι alter ego της άλλης. Στο έδαφος αυτής, άλλωστε, της δοξασίας ενθαρρύνθηκε η κατάρρευση των αυταρχικών καθεστώτων του ανύπαρκτου σοσιαλισμού. Και με την ίδια δοξασία ο νεοσυντηρητισμός επένδυσε στις πολεμικές επιχειρήσεις «εξαγωγής της δημοκρατίας» στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν.

Φυσικά, αυτή η αρχή εφαρμόστηκε αλά καρτ, επιλεκτικά, όπως αποδεικνύει μια πανσπερμία εξόφθαλμων εξαιρέσεων: το ημι-απολυταρχικό καθεστώς του ρωσικού καπιταλισμού, όπου συγκυβερνούν οι (εναλλάξ) τσάροι Πούτιν και Μεντβέντεφ με μια ευάριθμη ομάδα ολιγαρχών, η εδραίωση του καπιταλισμού στην Κίνα υπό το καθεστώς μονοκομματικής δικτατορίας, για την αποτελεσματικότητα της οποίας οι φιλελεύθεροι εκφράζουν έναν κρυφό θαυμασμό, η αγωνιώδης προστασία καθεστώτων όπως η Σαουδική Αραβία από τον ιό της «αραβικής άνοιξης».

Η αντίληψη αυτή περί μαθηματικής «ταυτότητας» καπιταλισμού και δημοκρατίας έφτασε στο απόγειό της με την εισήγηση του Φουκουγιάμα για «το τέλος της ιστορίας», που ορίζει τον καπιταλισμό ως το σύστημα που κάνει πραγματικότητα την ευημερία για όλους (τουλάχιστον μια ευημερία αντίστοιχη με αυτή που απεικονίζουν οι χολιγουντιανές ταινίες στα προάστια των αμερικανικών πόλεων), βάζει τέλος στις κοινωνικές και διακρατικές συγκρούσεις και, κυρίως, αναδεικνύει την αντιπροσωπευτική δημοκρατία ως το μόνο πολιτικό μοντέλο εντός του οποίου υλοποιείται η καπιταλιστική «ουτοπία» της αειφόρου ανάπτυξης.

Η διάψευση αυτής της αφήγησης ήταν και παραμένει παταγώδης. Στα 22 χρόνια που μεσολάβησαν, οι πολεμικές συρράξεις και οι «απελευθερωτικές» εκστρατείες της Δύσης ήταν οι μεγαλύτερες σε ανθρώπινο και οικονομικό κόστος από την εποχή του Βιετνάμ. Η εδραίωση του καπιταλισμού στην Ανατολική Ευρώπη συνδυάστηκε με την ανάδυση «γκρίζων» καθεστώτων, που κυμαίνονται από εικονικές κοινοβουλευτικές δημοκρατίες μέχρι κανονικότατες απολυταρχίες. Η απελευθέρωση των αγορών κεφαλαίων και αγαθών και τα προσοδοφόρα συμβόλαια εκμετάλλευσης του φυσικού πλούτου εξυπηρετήθηκαν μια χαρά από τα αποκρουστικά καθεστώτα που κλυδωνίζονται τώρα στον αραβικό κόσμο και που επιβιώνουν, σε συνθήκες αιματηρών εμφυλίων, στην Αφρική. Και φυσικά, το απόλυτο παράδειγμα της ευθέως ανάλογης εξέλιξης πολιτικού αυταρχισμού και ιλιγγιώδους καπιταλιστικής ανάπτυξης παραμένει η Κίνα.

Αλλά, και η ίδια η Ευρώπη, κοιτίδα του καπιταλισμού αλλά και του δημοκρατικού μοντέλου διακυβέρνησης, αποτελεί ένα παράδειγμα αναίρεσης του θεμελιώδους φιλελεύθερου μύθου ότι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία αποτελεί το πολιτικό οξυγόνο του οικονομικού μας πολιτισμού. Οι εκτροπές προς τον αυταρχισμό ουδέποτε στάθηκαν εμπόδιο στην ανάπτυξη των βασικών οικονομιών που σήμερα δεσπόζουν στη Γηραιά Ήπειρο. Η Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία γεννήθηκε με μια πολιτική γενοκτονία: τον μαζικό τουφεκισμό δεκάδων χιλιάδων κομμουνάρων του 1871. Η σαραντάχρονη δικτατορία του Φράνκο στην Ισπανία και η σχεδόν πενηντάχρονη του Σαλαζάρ στην Πορτογαλία δεν απέκλεισαν τις δυο χώρες από τον ευρωπαϊκό καπιταλιστικό καταμερισμό εργασίας και το ίδιο περίπου ισχύει για την επτάχρονη ελληνική χούντα. Και φυσικά η χιτλερική Γερμανία και η μουσολινική Ιταλία που βύθισαν όλο τον κόσμο στον θάνατο και στην καταστροφή προσέφεραν μιαν επικερδέστατη διέξοδο στην επιχειρηματική ελίτ που επένδυσε στη στρατικοποίηση της οικονομίας των δύο χωρών. Και όχι μόνον αυτών, αν λάβουμε υπόψη την απογείωση της αμερικανικής οικονομίας στη διάρκεια του πολέμου.

Το αντεπιχείρημα σ’ αυτό το σκοτεινό παρελθόν της Ευρώπης είναι, όπως υποστηρίζουν οι γκουρού του φιλελευθερισμού, ότι ο μεταπολεμικός κανόνας, τουλάχιστον για την Ευρώπη, είναι η εμπέδωση του δημοκρατικού μοντέλου στις περισσότερες χώρες που παρέμειναν στον δρόμο της καπιταλιστικής ευημερίας. Ότι το κεϊνσιανό μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, που στηρίχθηκε στην κοινωνική διαπραγμάτευση και στο κοινωνικό κράτος, βρήκε την ιδεώδη πολιτική απεικόνισή του στη δημοκρατική εναλλαγή των κομμάτων στη διακυβέρνηση. Και ότι το μεγάλο ευρωπαϊκό πείραμα της ενιαίας, απελευθερωμένης αγοράς και του κοινού νομίσματος είναι και ένα πείραμα αναβάθμισης της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ξαφνικά η δημοκρατία αποκτά διπλή υπόσταση, ως εθνική και ως ευρωπαϊκή. Και οι Ευρωπαίοι αποκτούν διπλή πολιτική δύναμη.

Σ’ αυτή την ειδυλλιακή αφήγηση παραλείπονται, βεβαίως, μερικές κρίσιμες λεπτομέρειες. Όπως, για παράδειγμα, η διατήρηση άκαμπτων δικομματικών εκλογικών συστημάτων τύπου Βρετανίας που αποκλείουν την πλειοψηφία από την εκπροσώπηση και τη διακυβέρνηση, η κατάρρευση του διαβρωμένου από τη διαπλοκή με τη μαφία και τις μυστικές υπηρεσίες κομματικού συστήματος της Ιταλίας πριν από δύο δεκαετίες και η διαδοχή του από τη σκανδαλώδη μπερλουσκονική μιντιοκρατία, η υποβάθμιση του Ευρωκοινοβουλίου σε έναν άχαρο γνωμοδοτικό ρόλο, ή τέλος η αλλεργία που προκαλεί η προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία, όπως συνέβη με το παρ’ ολίγον ελληνικό δημοψήφισμα.

Ωστόσο, αν όλα αυτά αντιμετωπίζονταν ως αναπόφευκτες αποκλίσεις από τον «δημοκρατικό κανόνα» του ευρωπαϊκού καπιταλισμού, σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε κάτι πολύ διαφορετικό. Ο πανικόβλητος τρόπος με τον οποίο η ευρωπαϊκή νομενκλατούρα προσπαθεί να διασώσει την ελευθερία του κεφαλαίου, θυσιάζοντας ζωτικές ελευθερίες των ανθρώπων, ατομικές και συλλογικές, αποτελεί μια ομολογία διάψευσης του φιλελεύθερου μύθου πως αγορά και δημοκρατία, καπιταλισμός και λαϊκή κυριαρχία είναι έννοιες ταυτόσημες. Στον πυρήνα της προωθούμενης μεταρρύθμισης των ευρωπαϊκών συνθηκών βρίσκεται η προσπάθεια στεγανοποίησης της οικονομικής διαδικασίας και των πρωταγωνιστών της -κεφάλαια, αγορές, τεχνοκράτες της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής- από οποιαδήποτε επίδραση της δημοκρατικής διαδικασίας. Τα κέντρα λήψης των αποφάσεων και ρύθμισης (ή απορύθμισης) των αγορών μεταφέρονται σε ένα στενό επιτελείο τεχνοκρατών, στο οποίο συνυπάρχουν ανεξέλεγκτοι εκπρόσωποι του χρηματοπιστωτικού συστήματος, επιχειρηματικά λόμπι και πολιτικοί εκπρόσωποι λίγων ισχυρών χωρών. Μακριά από κάθε επίδραση των κοινωνιών που υποχρεούνται να αποδέχονται φοβισμένες τα εξουθενωτικά αποτελέσματα των πολιτικών αποφάσεων και δικαιούνται απλώς, στην καλύτερη περίπτωση, να διαμαρτύρονται διά της ψήφου τους κάθε τέσσερα χρόνια.

Ακόμη και το τραγελαφικό επεισόδιο με τις «υπογραφές» του Σαμαρά υπό τον εκβιασμό της έκτης δόσης αποκαλύπτει μια βαθιά απέχθεια της ευρωκρατίας απέναντι στην ελεύθερη, δημοκρατική έκφραση του λαού. Τι είδους δέσμευση εκπροσωπούν οι υπογραφές κομμάτων τα οποία, προς το παρόν, είναι άγνωστο αν πραγματικά εκπροσωπούν τη λαϊκή πλειοψηφία; Κι αν οι εκλογές, όποτε γίνουν, φέρουν τα κόμματα της «μεγάλης συγκυβέρνησης» στη θέση μιας ισχνής μειοψηφίας; Να υποθέσουμε ότι θα τιμωρηθεί ο λαός για την αποκοτιά του με στέρηση δόσεων…

Το παράδειγμα της Ευρωζώνης, αν και δεν είναι το μοναδικό όπως δείχνουν ο «τσαρικός» καπιταλισμός της Ρωσίας και ο «κομμουνιστικός» καπιταλισμός της Κίνας, είναι διδακτικό. Αν η υποβάθμιση της δημοκρατίας, η αποδυνάμωση της λαϊκής κυριαρχίας και ο ευνουχισμός του κοινοβουλευτισμού προβάλλονται ως όροι επιβίωσης της Ευρωζώνης, τι μας εμποδίζει να πιστέψουμε ότι το δημοκρατικό μοντέλο για το οποίο επαίρεται η ελίτ της Δύσης δεν ήταν παρά μια παρένθεση προορισμένη να κλείσει; Μήπως ο καπιταλισμός του μέλλοντός μας, καταδικασμένος να επιφέρει απίστευτης έκτασης κοινωνική καταστροφή και να προκαλεί κοινωνικές εκρήξεις, είναι υποχρεωμένος να τις αντιμετωπίζει με αυταρχισμό, καταστολή, νέες απολυταρχίες και σιδερένια φτέρνα; Μήπως η οικονομία της αγοράς και η δημοκρατία εξελίσσονται από σιαμαία -κατά τον φιλελεύθερο μύθο- αδέρφια σε αλληλοαποκλειόμενες καταστάσεις;

Σ’ αυτά τα ρητορικά ερωτήματα υπάρχει, βέβαια, και μια αισιόδοξη οπτική. Η ολίσθηση του οικονομικού μας πολιτισμού σε όλο και πιο αντιδημοκρατικές, απολυταρχικές λύσεις είναι - μαζί με την κρίση που τον διατρέχει παγκόσμια- το σύμπτωμα του επιθανάτιου ρόγχου του. Ο ιστορικός κύκλος τριών αιώνων κλείνει. Κανείς δεν γνωρίζει, όμως, πόσο μακρόχρονη θα είναι αυτή η επιθανάτια αγωνία. Και το χειρότερο, κανείς δεν ξέρει πόσους από μας θα πάρει μαζί του, μέχρι η Ιστορία να του κλείσει τα μάτια. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις οι κοινωνίες διαθέτουν μία λύση: την ευθανασία.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ (26/11/2011)

Η εκκένωση των «προοδευτικών δημοκρατιών», δηλαδή η αποβολή του συγκεκριμένου αντιφασιστικού τους χαρακτήρα που είχε μεταφραστεί σε συνταγματικές αρχές, πραγματοποιήθηκε σε δύο συγκλίνοντα επίπεδα: σε θεσμικό επίπεδο με την ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας και με εκλογικούς νόμους που μετατοπίζουν το εκλογικό σώμα προς το κέντρο και επιλέγουν με περιουσιακά κριτήρια το πολιτικό προσωπικό, οδηγώντας στην οριστική ήττα της καθολικής ψηφοφορίας. Σε πρακτικό επίπεδο με την αύξηση της «επιρροής» που ασκούν οι ισχυρές ολιγαρχίες στο σύνολο της κοινωνίας ( αποψίλωση των νομοθετικών εξουσιών των κοινοβουλίων, ενίσχυση των τεχνοκρατικών και χρηματοπιστωτικών οργανισμών, συστηματική διάδοχη της κουλτούρας του πλούτου, ή μάλλον του μύθου και της λατρείας του πλούτου μέσα από ένα βαθιά διαβρωτικό σύστημα μαζικής ενημέρωσης)…
Στο τέλος επήλθε η επικράτηση, της οποίας η διάρκεια προβλέπεται μακρά, εκείνου που οι Έλληνες αποκαλούσαν «μεικτό πολίτευμα», όπου ο λαός εκφράζεται, αλλά αυτοί που έχουν τον πρώτο λόγο είναι οι κατέχοντες. Σε πιο σύγχρονη γλώσσα, πρόκειται για τη νίκη μιας ολιγαρχίας δυναμικής με πυρήνα τη μεγάλη συγκέντρωση πλούτου, αλλά ικανής να οικοδομεί τη συναίνεση και να νομιμοποιεί ελέγχοντας τους εκλογικούς μηχανισμούς.

Λουτσιάνο Κάνφορα, «Η δημοκρατία: Ιστορία μιας ιδεολογίας»

Saturday, November 19, 2011

Τρύπες της Ιστορίας (19/11/2011)

Θέλω δεν θέλω, ξανακάθισα στα θρανία. Λόγω της κόρης μου. Ξεφυλλίζω τα βιβλία της Α΄ Γυμνασίου και αντιλαμβάνομαι ένα άλμα που έχει συντελεστεί τα 35 χρόνια που με χωρίζουν από το σχολείο. Άλμα όχι απαραίτητα καλό. Η κλασική, αφαιρετική αλλά καλά «εικονογραφημένη» αφήγηση της γενιάς μου έχει αντικατασταθεί από έναν λόγο επιστημονικοφανή, γεμάτο στρυφνούς όρους, ακατάληπτους για τους εφήβους του Facebook, της τηλοψίας και της χαλαρής σχέσης με το βιβλίο. Η πρόθεση να γίνει η γνώση ουσιαστική εξελίσσεται σε μια άκαμπτη άσκηση λεξιλαγνικής δεξιότητας.

Διαβάζω από το βιβλίο της Ιστορίας: «Από το 1100 μέχρι περίπου το 950 π.Χ., η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίση. Ο πληθυσμός μειώνεται δραστικά. Η οικονομία επανέρχεται σε πρωτογενή σχήματα… Η κεντρική εξουσία εξασθενεί, σχεδόν εξαφανίζεται…». Κι αλλού: «Σε αυτή την περίοδο, η Ελλάδα διαμορφώνεται φυλετικά, οι Έλληνες μορφοποιούν όλα εκείνα τα στοιχεία που θα τους επιτρέψουν να αναπτύξουν τον δικό τους πολιτισμικό λόγο…». Πιάσ’ τ’ αυγό και κούρεψ’ το. Αλήθεια, τι πραγματικά συνέβη σ’ αυτούς τους ανθρώπους του τόσο μακρινού παρελθόντος, που ακόμη και των ηγετών τους τα ονόματα μας είναι άγνωστα; Γιατί κατέρρευσαν τα μυκηναϊκά βασίλεια, πώς καταστράφηκαν τα επιβλητικά ανάκτορά τους, γιατί παρήκμασε το ναυτικό τους που όργωνε όλη τη Μεσόγειο με τα ξύλινα καράβια του; Τι σήμαινε κρίση, οικονομική, πολιτική και κοινωνική κατάρρευση στη δεύτερη ή στην πρώτη χιλιετία προ Χριστού;

Είναι μάταιο να προσπαθεί κανείς να βρει αναλογίες ανάμεσα στη δική μας κρίση και στην κρίση αυτής της τόσο σκοτεινής, «λιγομίλητης» ιστορικά εποχής των κατά συνθήκην προγόνων μας. Η τραπεζική δεν έχει ακόμη ανακαλυφθεί, νόμισμα δεν υπήρχε, οι εμπορικές ανταλλαγές των Μυκηναίων με τους πιο μακρινούς εταίρους τους, τους Αιγυπτίους για παράδειγμα, γίνονταν σε είδος, τα ανάκτορά τους βασίζονταν στον πλούτο που παραγόταν στην επικράτειά τους, το υποτυπώδες φορολογικό τους σύστημα στηριζόταν κι αυτό στην εγχώρια παραγωγή και στο εμπόριο, οι άνακτες δεν δανείζονταν από άλλα βασίλεια, ακόμη και η πολεμική τους δράση ήταν συχνά μια εμπορική συναλλαγή – έδιναν στρατιώτες, έπαιρναν αγαθά ή δούλους. Αλλά, έπειτα από τρεις αιώνες ακμής και προόδου, κατέρρευσαν μυστηριωδώς. Πάντως, όχι υπό το βάρος μιας κρίσης χρέους.

Θεωρίες για τους Μυκηναίους ή για τους Μινωίτες και τους Κυκλαδίτες, που ακολούθησαν μιαν ανάλογη τροχιά ακμής και παρακμής, υπάρχουν πολλές. Όπως και για όλες τις μικρές ή μεγάλες αυτοκρατορίες οι οποίες έλαμψαν για μερικούς αιώνες στην εύκρατη ζώνη του πλανήτη, που είχε και έχει το προνόμιο να φιλοξενήσει τους λεγόμενους μεγάλους πολιτισμούς από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι τις μέρες μας. Για ορισμένους απ’ αυτούς έχουν διασωθεί λαμπερές ή εφιαλτικές λεπτομέρειες για το πώς πέτυχαν και πώς κατέρρευσαν υπό το βάρος της ίδιας της επιτυχίας τους. Οι πρωταγωνιστές τους κατά κανόνα έδρασαν αδιάφοροι για το στίγμα που θα αφήσουν στην Ιστορία, κινούμενοι από απληστία, ιδιοτέλεια, αλαζονεία, περηφάνια και -σπανιότερα- από μια γνήσια αγωνία για τις κοινωνίες που κυβερνούσαν. Και οι κομπάρσοι αυτών των πολιτισμών, άνθρωποι καθημερινοί, αγρότες, τεχνίτες, έμποροι, δούλοι, δουλοπάροικοι, μισθωτοί, άνδρες και γυναίκες υπήρξαν κι έδρασαν κινούμενοι απλά από το ένστικτο της επιβίωσης. Αλλά και από έναν ακαταμάχητο πόθο για ελευθερία που συχνά τούς μεταμόρφωνε, από ειρηνικούς και ανυποψίαστους παραγωγούς, σε στίφη πολεμιστών, σε ορδές πεινασμένων μεταναστών ή σε επαναστατημένα πλήθη ανθρώπων. Πάντως, ανεξάρτητα από τις προθέσεις πρωταγωνιστών και κομπάρσων της Ιστορίας, τα μεγάλα της κεφάλαια, αυτά που διασώζονται ως στιγμές ακμής ή δραματικής αντίστασης στην παρακμή, γράφτηκαν όταν οι αποφάσεις βγήκαν από τους χοντρούς τοίχους των ανακτόρων κι έγιναν υπόθεση των χιλιάδων ανώνυμων υπηκόων. Αυτό δεν το γνώριζαν ενδεχομένως οι ανυποψίαστοι Μυκηναίοι, που απορούσαν γιατί τα πλοία που έφευγαν για τις άλλες αγορές με το στάρι ή το αρωματικό τους λάδι, για να επιστρέψουν με χαλκό, χρυσό ή ελεφαντόδοντο, δεν γύρισαν ποτέ. Αλλά το γνωρίζουμε εμείς, που έχουμε το προνόμιο να ρίχνουμε λοξές, χρήσιμες ματιές στο παρελθόν 3.000 και πλέον χρόνων.

Αναρωτιέμαι, όμως, αν το γνωρίζουν κι αυτοί, στα ανάκτορα των Αθηνών ή των Βρυξελλών, που τόσο συχνά καταχρώνται τις επικλήσεις στην Ιστορία. Μιλώντας για ιστορικές συμφωνίες της 21ης Ιουλίου ή της 27ης Οκτωβρίου, για ιστορικά βήματα συναίνεσης στην Ελλάδα, για ιστορικές αλλαγές ή κρίσιμες καμπές της Ιστορίας, για την ιστορική κατάκτηση του ευρώ, που -αν χαθεί- η Ιστορία θα μας αποβάλει από τα κιτάπια της. Έχουν εκείνο το ύφος του προνομιακού πελάτη της Ιστορίας, η οποία πάντως είναι άγνωστο αν θα τους κάνει τη χάρη έστω και μιας απλής καταγραφής στις υποσημειώσεις της.

Προσπαθήστε να κάνετε μια φανταστική προβολή στο μέλλον. Σε χίλια χρόνια από τώρα. Τι θα έχει διασωθεί στη συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας απ’ αυτό που διαδραματίζεται στην Ευρώπη; Ίσα ίσα, ο ιστορικός του μέλλοντος θα έχει πρωτίστως την υποχρέωση να ξεσκαρτάρει δισεκατομμύρια άχρηστες πληροφορίες, σωζόμενες στους ψηφιακούς «δίσκους της Φαιστού». Κι απ’ αυτό το ξεσκαρτάρισμα είναι βέβαιο ότι δύσκολα θα διασωθούν κάποιοι κύριοι Papademos, Μόντι, Μέρκελ, Σαρκοζί, Γιούνκερ ή Ρεν, που μιλούν και συμπεριφέρονται λες και σηκώνουν όλο το βάρος του κόσμου, αν και κάνουν το αντίθετο: ρίχνουν όλο το βάρος στον κόσμο. Ίσως κι όλη η ενδεκάχρονη περιπέτεια του ευρώ ή η πενηντάχρονη διαδρομή της ευρωπαϊκής ενοποίησης ενταχθεί από τους ιστορικούς του μέλλοντος σε εκείνες τις δυσανάγνωστες περιόδους της ανθρωπότητας, στις μαύρες τρύπες της Ιστορίας που η αναλυτική τους καταγραφή περισσότερο μπελά παρά όφελος σήμαναν για την ανθρώπινη πρόοδο. Αν υποθέσουμε μάλιστα ότι σε χίλια χρόνια από τώρα θα έχει πράγματι επέλθει το πολλάκις αναγγελθέν «τέλος της Ιστορίας», με κοινωνίες απελευθερωμένες από τον ανταγωνισμό και τον αλληλοσπαραγμό, αναπαυμένες σε μια γλυκιά ρουτίνα ευημερίας, ελεύθερες από κοινωνικούς καταναγκασμούς, είναι αμφίβολο αν η περιπέτεια του ευρώ θα τύχει μιας μικρής υποσημείωσης.

Βλέπετε, η Ιστορία είναι εκλεκτική. Τίμησε όλες τις μακραίωνες αυτοκρατορίες, κι ας ήταν βουτηγμένες στο αίμα, συνδεδεμένες με απάνθρωπους πολέμους και διωγμούς πληθυσμών, απίστευτη καταπίεση και στερήσεις ελευθερίας. Αλλά τις τίμησε υπό την προϋπόθεση ότι, ανεξάρτητα από τη βούληση και τη σκληρότητα των πρωταγωνιστών τους, άφησαν πίσω τους επιτεύγματα και κατακτήσεις που συνιστούν άλματα στον ανθρώπινο πολιτισμό.
Ποιο είναι το άλμα που συντελείται στην Ευρωζώνη; Η ύπαρξη ενός κοινού νομίσματος που αποτελεί πεμπτουσία του χρηματικού φετιχισμού, σφραγίδα της τραπεζοκρατίας;
Ποια είναι η συμβολή στην εξέλιξη του πολιτικού πολιτισμού; Η αποξένωση των κοινωνιών από τις αποφάσεις, η συρρίκνωση της δημοκρατίας και η συγκέντρωση της εξουσίας σε μια σέχτα ιεροφαντών του χρήματος;
Ποια είναι η ώθηση που δίνει η Ευρωζώνη στην ειρηνική συνύπαρξη των εθνών και των κοινωνιών; Ο διαχωρισμός τους σε πλούσιο Βορρά και φτωχό Νότο, η καλλιέργεια του φθόνου ανάμεσα σε «ράθυμους μπαταχτσήδες» και «παραγωγικούς δανειστές»; Η υποδαύλιση νέων εθνικών ανταγωνισμών που εκκολάπτουν τους πολέμους του μέλλοντός μας;
Ποια είναι η συμβολή της Ε.Ε. στην ανθρώπινη χειραφέτηση; Η μετατροπή ολόκληρων χωρών σε υποζύγια των πιστωτών; Η υποθήκευση του μέλλοντος μιας ολόκληρης γενιάς στην αποπληρωμή του χρέους; Η εξώθηση των κοινωνιών σε νέα κύματα μεταναστευτικής φυγής;

Ποια είναι τα πολιτιστικά και πνευματικά επιτεύγματα που θα αντέξουν στον χρόνο; Το φρούριο της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, το Berlaymont, οι δυσανάγνωστες και διαρκώς αναθεωρούμενες ευρωπαϊκές συνθήκες ή η ανάδειξη του νεοφιλελευθερισμού, στην πιο ακραία και απάνθρωπη εκδοχή του, σε σύνταγμα της τραπεζοκρατούμενης Γιουρολάνδης;
Και, τέλος, ποιο είναι το «κοινωνικό συμβόλαιο» με το οποίο η Ευρωζώνη επιδιώκει να δεσμεύσει 300 εκατομμύρια ανθρώπους; Η διαρκής επιδείνωση της ζωής τους εν ονόματι της ευημερίας των αριθμών;

Ευτυχώς, η Ιστορία, όπως είπαμε, είναι εκλεκτική και ολιγογράφος. Γράφει το βιβλίο της με εξαιρετική λιτότητα, ακριβώς για να το καταστήσει πιο πλούσιο. Και δυστυχώς -για να παραφράσουμε τον πρωθυπουργό Λ. Παπαδήμο, που στις προγραμματικές δηλώσεις μας είπε πως «ένα εκατοστό εθνικής ευθύνης ισοδυναμεί με ένα μέτρο οικονομικής και κοινωνικής προόδου»- η ανθρωπότητα για κάθε σταγόνα προόδου αφήνει πίσω της τόνους από σκουπίδια. Γι’ αυτό κι ο κάδος απορριμμάτων της Ιστορίας είναι τεράστιος. Και μπορεί να χωρέσει σούμπιτη την παλινδρομική περιπέτεια του ευρώ.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ(19/11/2011)

Επίσκοποι και προεστοί
κατακτητές και στρατηλάτες
επαναστάτες και αστοί
της Ιστορίας οι πελάτες.

Στο Σούλι και στην Αλαμάνα
κάναμε φως τη συμφορά
θα μας θυμούνται τάχα μάνα
καμιά φορά;

Χτυπάτε της οργής προφήτες
καμπάνα στην Καισαριανή
να ’ρθουν απόψε οι Διστομίτες
να ’ρθουν κι οι Καλαβρυτινοί
με σπαραγμό κι απελπισία
για τη χαμένη τους θυσία.

Άραγε είναι αληθές ότι η θυσία των απέβη επί ματαίω;
Ουδείς δύναται να αποφανθή μετά βεβαιότητος και ουδείς δύναται να προεξοφλήση το μέλλον, διότι η ιστορία των ανθρώπων είναι μία συνεχής παλινδρόμησις. Αλλά με την διαρκώς ογκούμενην υπερτροφίαν της Αττικής αι προοπτικαί διαγράφονται σκοτειναί. Οι αρχαίοι θεοί δεν υπάρχουν πλέον δια να δώσουν την λύσιν, και ούτω, θάττον η βράδιον, αι Αθήναι θα συγκεντρώσουν εις τους κόλπους των και θα εξαφανίσουν διά παντός την ελληνικήν αρετήν, ως ο Κρόνος εις το απώτατον παρελθόν κατέτρωγε τα ίδια αυτού τέκνα ή ως ο Ήλιος εις το απώτατον μέλλον θα συγκεντρώσει εις τας αγκάλας του τους πλανήτας του
και θα καταβροχθίσει αυτούς! Γένοιτο! και εις τους αιώνας των αιώνων αμήν.

Πότε θ’ ανθίσουνε τούτοι οι τόποι;
Πότε θα ’ρθούνε καινούργιοι ανθρώποι
να συνοδεύσουνε τη βλακεία
στην τελευταία της κατοικία;

Νίκου Γκάτσου, «Ελλαδογραφία» (από τον δίσκο του Μ. Χατζιδάκι «Τα παράλογα»)

Saturday, November 12, 2011

Η χούντα του ευρώ (12/11/2011)

«...O λαός
έχασε την εμπιστοσύνη της κυβέρνησης
και δεν μπορεί να την ξανακερδίσει
παρά μονάχα με διπλή προσπάθεια. Δε θα’ ταν τότε
πιο απλό, η κυβέρνηση
να διαλύσει το λαό
και να εκλέξει έναν άλλον;»


Μ’ αυτό τον ποιητικό
σαρκασμό απαντούσε ο Μπρεχτ στην αντίδραση του ανατολικογερμανικού καθεστώτος στην εξέγερση του 1953. Όπως συμβαίνει με κάθε καθεστώς, ανεξαρτήτως της αυταρχικής ή δημοκρατικής περιβολής του, η ανατολικογερμανική ηγεσία λάτρευε τον λαό όσο αυτός χειροκροτούσε τις επιλογές της. Κι όταν το χειροκρότημα σταματούσε, το πρόβλημα δεν το είχε το καθεστώς αλλά ο λαός φυσικά. Κι επειδή δεν είχε ανακαλυφθεί τρόπος αντικατάστασης του λαού, το πρόβλημα του καθεστώτος ήταν πάντα η «συμμόρφωση» και «αναμόρφωση» του λαού.

Στη σαπουνόπερα της «εθνικής σωτηρίας» που παρακολουθούμε εδώ και δέκα μέρες μεταξύ Βρυξελών και Αθηνών, όπως θα έχετε παρατηρήσει, δεν υπάρχει πουθενά ο λαός. Υπάρχει ο Παπανδρέου, ο Σαμαράς, ο Καρατζαφέρης, η Μπακογιάννη, ο Παπαδήμος, ο Ρουμελιώτης, ο Διαμαντούρος, ο Ρεν, η Λαγκάρντ, ο Ντράγκι, η Μέρκελ, ο Σαρκοζί και ο Ομπάμα, φυσικά, υπάρχουν χίλιοι δύο τύποι, κομισιονάριοι, υπουργοί, υπουργίσκοι, αξιωματούχοι, τεχνοκράτες, υπάλληλοι, τραπεζίτες από κάθε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, υπάρχουν οι άνκορμεν και οι ακατάσχετα ομιλούσες κεφαλές της τηλεόρασης, αλλά δεν υπάρχουν οι Έλληνες πολίτες. Λες και εφαρμόστηκε κατά γράμμα και κατά κυριολεξία η σαρκαστική συμβουλή του Μπρεχτ, κι ο ανεπίδεκτος μαθήσεως ελληνικός λαός -οι τεμπέληδες, οι μπαταχτσήδες, οι διεφθαρμένοι, οι ακατέργαστοι, οι απατεώνες Έλληνες- απολύθηκε για να αντικατασταθεί από έναν άλλο λαό. Έναν λαό ολιγάριθμο, ακριβοπληρωμένο, γραβατωμένο και πάντα ατσαλάκωτο, διεσπαρμένο σε πολυτελή γραφεία στις πρωτεύουσες του κόσμου, κυρίως στις Βρυξέλες και στη Φρανκφούρτη, μα πάντως άξιο εμπιστοσύνης.

Παλιότερα, όταν η δημοκρατία δεν ήταν παντού απαραίτητη κι οι Αμερικανοί «έσπερναν» την υφήλιο με χούντες, το πρόβλημα λυνόταν δραστικά με τον στρατό. Ο στρατός αντικαθιστούσε τον λαό και διόρθωνε με τα όπλα, τις φυλακίσεις, τα βασανιστήρια, τις εξορίες τις λανθασμένες και καταστροφικές επιλογές του. Με τον καιρό τα πραξικοπήματα έγιναν «πασέ». Ίσως ξεπεράστηκε η τεχνογνωσία της δικτατορίας, ίσως να θεωρείται πια ακριβή και ασύμφορη η συντήρηση μιας χούντας σε περιόδους «δημοσιονομικής προσαρμογής». Ίσως πάλι να θεωρήθηκε πιο αποτελεσματική η «εξαγωγή της δημοκρατίας» – αυτής της ειδικού τύπου «δημοκρατίας» που προσκυνά την προτεραιότητα της αγοράς και δεν αμφισβητεί τις γεωπολιτικές ηγεμονίες του κόσμου μας. Αλλά κι αυτή η εξαγόμενη δημοκρατία ήταν αδύνατη χωρίς τα όπλα, τις στρατιωτικές επεμβάσεις, τους βομβαρδισμούς. Οι ευρωατλαντικοί σύμμαχοι, εδώ και μια εικοσαετία, εφάρμοσαν αποτελεσματικά την τεχνική «ανακατασκευής» ή «αντικατάστασης» των λαών διά της εξαγωγής της δημοκρατίας στην ανατολική Ευρώπη, στα Βαλκάνια, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και εσχάτως στη Μέση και Εγγύς Ανατολή.

Στην περίπτωσή μας τα πράγματα αποδείχθηκαν λίγο πιο περίπλοκα. Η κρίση χρέους στην Ελλάδα και στην Ευρωζώνη και η παταγωδώς αποτυχημένη διαχείρισή της από τους ευρωκράτες και τους εγχώριους υφισταμένους τους ανέδειξαν τον παράγοντα λαό που φοβάται, αποδοκιμάζει, διαμαρτύρεται, αντιδρά, αγανακτεί, απορρίπτει και έχει οδηγήσει το πολιτικό σύστημα σε πλήρη χρεοκοπία. Αυτή είναι η πρώτη, κανονική, πλήρης χρεοκοπία που έχει συντελεστεί πριν από την οικονομική χρεοκοπία, με αδιάψευστους μάρτυρες τις διαδηλώσεις, τις απεργιακές αντιδράσεις, τις δημοσκοπήσεις. Η πολιτική χρεοκοπία στις δημοκρατίες, αυτές τις έστω ανάπηρες δημοκρατίες, με έναν τρόπο μόνο διορθώνεται. Ο λόγος δίνεται στον λαό. Είτε για να καταγραφεί ένας νέος συσχετισμός δύναμης στο κομματικό σύστημα μέσω των εκλογών και να αναδειχθούν οι εναλλακτικές λύσεις διακυβέρνησης. Είτε για να τοποθετηθούν οι πολίτες πάνω στα κρίσιμα διλήμματα της πολιτικής μέσω δημοψηφίσματος, το αποτέλεσμα του οποίου περιορίζει αυτόματα τις επιλογές μιας κυβέρνησης και οδηγεί ενδεχομένως πάλι σε εκλογές.

Ανεξάρτητα από το αν το παπανδρεϊκό δημοψήφισμα ήταν μπλόφα ή γκάφα, ανεξάρτητα και από το αν οι εκλογές που ζητεί η αντιπολίτευση περιέχουν και την ιδιοτελή προσδοκία να αναβαθμίσουν την ισχύ τους και την επιρροή τους στη διακυβέρνηση (ή να την αναλάβουν, όπως ευελπιστεί ή Ν.Δ.), η αντίδραση των ευρωηγεμόνων αποκαλύπτει βαθύ μίσος στη δημοκρατία. Οι εκλογές, το δημοψήφισμα, η διαμεσολάβηση του λαού στη διαχείριση των αποφάσεων που κρίνουν το μέλλον και την επιβίωσή του αντιμετωπίζονται σαν μια ανωμαλία, μια παρέκκλιση, μια εκτροπή από τη φυσιολογική ροή των πραγμάτων. Η ίδια η δημοκρατία εξοβελίζεται σαν μια ακριβή και περιττή πολυτέλεια από το ιερατείο των Βρυξελλών και της Φρανκφούρτης.

Κι αυτό πια δεν είναι μια ανομολόγητη πίστη. Οι ευρωκράτες ξεπέρασαν τους εαυτούς τους, βιάζοντας και σκοτώνοντας τη δημοκρατία στην υποτιθέμενη κοιτίδα της, στην Αθήνα. Το αλισβερίσι δηλώσεων, υποδείξεων και εκβιασμών που διατυπώθηκαν δημόσια από αμετροεπείς τύπους που δεν εκπροσωπούν τίποτα και κανέναν -πέρα από τις αγορές και τη χρηματοπιστωτική δικτατορία -, όπως ο Όλι Ρεν, αποκαλύπτει την πρόθεση να αποκτήσει θεσμική υπόσταση και κοινωνική νομιμοποίηση αυτή η δικτατορία. Ο τρόπος που παραβιάστηκε άγαρμπα ακόμη και το σαβουάρ βιβρ της μη επέμβασης στην εσωτερική πολιτική ζωή μιας χώρας, η επιμονή να υποδειχθεί το σχήμα, το περιεχόμενο, ακόμη και τα πρόσωπα της αναγκαστικής συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ. και να αποτραπεί η διαμεσολάβηση του λαού στη μακρόχρονη δέσμευσή του με το αγνώστου περιεχομένου «συμβόλαιο πιστωτικής κατοχής της χώρας» αναδεικνύει φόβο και μίσος στις κοινωνίες. Αποδεικνύει πως στο μυαλό των ευρωκρατών η διάσωση του ευρώ είναι περίπου ασύμβατη με τη δημοκρατία.

Φυσικά, βρίσκουν και τα κάνουν. Σε άλλες εποχές, ακόμη και πριν από λίγα χρόνια θα ήταν αδιανόητο μια κυβέρνηση ή μια αξιωματική αντιπολίτευση να ανέχεται τους προσβλητικούς εκβιασμούς των «δυνάμεων κατοχής» χωρίς να τα έχει κάνει μπουρλότο. Ωστόσο, ο αστικός κόσμος στο σύνολό του, απεμπολώντας ακόμη και τα ανακλαστικά αυτοσυντήρησής του, επέλεξε να δικαιώσει τις επικρίσεις για συμπεριφορά «Τσολάκογλου», επέλεξε στάση πλήρους υποτέλειας εν ονόματι μιας αμφίβολης «εθνικής σωτηρίας». Τι πιο χαρακτηριστικό από τον βουλευτή της Ν.Δ. που ζήτησε «ακόμη και τον Φούφουτο να βάλουν πρωθυπουργό» προκειμένου να σχηματιστεί κυβέρνηση που θα επικυρώσει τη νέα δανειακή σύμβαση;

Μέρες που έρχονται, όλα όσα συμβαίνουν δίνουν μια απίστευτα νέα επικαιρότητα στο ξεθωριασμένο στη συλλογική μνήμη μήνυμα της 17ης Νοέμβρη. Το μείζον εθνικό, κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό ζήτημα δεν είναι η 6η δόση και το νέο δάνειο, είναι η υπεράσπιση της δημοκρατίας. Και δεν είναι μόνο ελληνικό ζήτημα. Είναι πανευρωπαϊκό. Είμαστε μάρτυρες ενός πανευρωπαϊκού πραξικοπήματος, μιας χούντας του ευρώ που επιχειρεί να εδραιώσει τη θέση της με όλες τις κοινωνίες, αλλά πρωτίστως τις υπό χρεοκοπία, απέναντί της. Η χούντα του ευρώ δεν είναι μια απροσδιόριστη κατάσταση, ένα σχήμα λόγου. Είναι κάτι απολύτως χειροπιαστό, συγκροτημένο και προσωποποιημένο. Είναι το περίφημο «γκρουπ της Φρανκφούρτης» που έχει επισημοποιήσει την εδραίωσή του ως ηγεσίας της Ευρωζώνης σε όλα τα όργανα και τις διαδικασίες της, σε μιαν εξόφθαλμη θεσμική εκτροπή, συμβολικά εκφρασμένη στις κονκάρδες με την επιγραφή «Frankfurt Group» που φορούν οι άνθρωποι της χούντας του ευρώ σε όλα τα ευρωπαϊκά fora. Είναι οι «Μερκεζί» και οι αξιωματούχοι Γερμανίας και Γαλλίας, είναι η ηγεσία και οι τεχνοκράτες της ΕΚΤ, οι επίτροποι και τα στελέχη της Κομισιόν, ο επικεφαλής του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπάι, η Λαγκάρντ κι όλοι οι εγκατεστημένοι στην Ευρώπη τεχνοκράτες του ΔΝΤ, είναι και οι εκπρόσωποι των τραπεζών, απαραίτητοι πλέον σε κάθε πολιτική απόφαση για το μέλλον της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης. Είναι μια δράκα ανθρώπων που επιβάλλουν σε κυβερνήσεις και κοινωνίες την πυγμή τους χωρίς καμιά δημοκρατική νομιμοποίηση, υπεράνω λογοδοσίας και πολιτικού ή κοινωνικού ελέγχου (προσέξτε και τη σημειολογία των προσώπων που παρήλασαν ως υποψήφιοι πρωθυπουργοί: ένας άνθρωπος της ΕΚΤ, ένας άνθρωπος του ΔΝΤ, δύο άνθρωποι της ευρωπαϊκής νομενκλατούρας. Δικά τους παιδιά, εν ολίγοις…). Είναι ένα ιερατείο θρησκόληπτα προσηλωμένο στις πιο ακραίες, ανάλγητες, νεοφιλελεύθερες συνταγές διάσωσης των αγορών και των τραπεζών και καταστροφής των κοινωνιών. Είναι μια χούντα με όλη τη σημασία της λέξης, μόνο που αντί όπλων -προς το παρόν- βομβαρδίζει τις κοινωνίες με τον φόβο της χρεοκοπίας, την απειλή πιστωτικού στραγγαλισμού, τον εκβιασμό αποβολής από το ευρώ και τον βάναυσο βιασμό της κυριαρχίας και της δημοκρατίας.

Αλλά, όταν η χούντα του ευρώ αμφισβητεί τον πυρήνα της ύπαρξης ενός κράτους -την εθνική κυριαρχία του, τη δημοκρατία του και τους όρους επιβίωσης της κοινωνίας του-, ποιο ακριβώς είναι το κίνητρο παραμονής στο ευρώ που προβάλλεται ως «εθνική σωτηρία»; Ποιο είναι το κίνητρο αποφυγής ακόμη και αυτής της χρεοκοπίας και της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα που προβάλλεται ως μπαμπούλας στους οικονομικά εξουθενωμένους και πολιτικά ακρωτηριασμένους πολίτες;

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ (12/11/2011)

Η εμμέσως αντιπροσωπευτική δημοκρατία λειτουργεί βάσει θεμελιωδών κανόνων δικαίου, το σύνολο των οποίων συνιστά το Σύνταγμα κάθε χώρας. Σε ορισμένες έκτακτες περιπτώσεις -στρατιωτική κατοχή, δικτατορία οικονομικοπολιτική επιτήρηση, δημοσιονομική εξυγίανση κ.λπ.- η ισχύς του γενικού αυτού νόμου αναστέλλεται (ρητώς στις δύο πρώτες περιπτώσεις και σιωπηρώς στις υπόλοιπες). Υπό παρόμοιες συνθήκες, εννοείται ότι οποιαδήποτε αναφορά στο Σύνταγμα καθίσταται πλέον άνευ νοήματος ή -προκειμένου για την ελληνική περίπτωση- παραπέμπει αποκλειστικώς στην ομώνυμη πλατεία. Στην τελευταία συγκεντρώνονται πλήθη διαμαρτυρομένων, ενίοτε δε και οργισμένων, πολιτών. Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι αποδεικνύονται συνήθως ανίκανοι να αντιληφθούν την ανάγκη συμμόρφωσής τους προς το σύνολο των αποφάσεων του αντιπροσωπευτικού κοινοβουλευτικού συστήματος και ως εκ τούτου μετατρέπονται σε εκούσιους ή ακούσιους υπονομευτές του. Στις περιπτώσεις αυτές, η δημοκρατική νομιμότητα αποκαθίσταται διά της βίας (βλ. έκτο κεφάλαιο, «Η ενστολοκρατία»).
Νίκου Κουνενή, «Περί δημοκρατίας: σάτιρα ηθών και θεσμών»

Monday, November 7, 2011

Η ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ ΤΩΝ ΑΥΤΟΧΕΙΡΩΝ (5/11/2011)

Η καλή και αισιόδοξη είδηση της εβδομάδας, από τις ελάχιστες που υπήρξαν, είναι η ανακοίνωση Αυστραλών επιστημόνων ότι πλησιάζουν ταχύτατα στη δημιουργία θεραπείας αντιγήρανσης που θα επιτρέψει στους ανθρώπους να ζουν μέχρι τα 100, ίσως και τα 150 χρόνια. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μ’ έναν συνδυασμό θεραπείας βλαστοκυττάρων που βοηθούν το σώμα να «επισκευάσει» τον εαυτό του και με τη χρήση συνθετικών μορίων που βασίζονται στη χημική ουσία ρεσβερατρόλη και ενεργοποιεί τις πρωτεΐνες σιρτουίνες που παρατείνουν τη ζωή των κυττάρων. Τέλος πάντων, οι λεπτομέρειες δεν έχουν σημασία εδώ. Σημασία έχει πως, καλώς εχόντων των πραγμάτων, σε 5-10 χρόνια θα έχουμε στη διάθεσή μας τα μαγικά χαπάκια που θα μας προσθέτουν χρόνια ζωής.

ΣΑΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΩ στο σημείο αυτό ότι η είδηση προκάλεσε το ζωηρό ενδιαφέρον της τρόικας και των ηγεμόνων της Ευρωζώνης. Το ενδιαφέρον τους δεν έχει τόσο σχέση με τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος ή με το κόστος του συστήματος υγείας, όσο με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Μετά τα δημόσια πανηγύρια για τη συμφωνία της 27ης Οκτωβρίου, που ακολούθησε τον τρίμηνο κλαυσίγελο για τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου και τους αλλεπάλληλους τραγέλαφους των προηγούμενων «τελικών λύσεων», η τρόικα, σε συνεργασία με τους πιστωτές που καλούνται να φανούν γενναιόδωροι με το «κούρεμα» 50%, έκανε τους δεύτερους και τρίτους υπολογισμούς τους για την εξέλιξη του τέρατος. Υπολόγισε λοιπόν ότι, αφού, βάσει της τελευταίας συμφωνίας, σε μια δεκαετία από τώρα το χρέος θα βρίσκεται θεωρητικά εκεί που ήταν το 2009, δηλαδή στο 120%, με βάση τις συνήθεις αποκλίσεις των μέχρι τώρα μνημονίων, το ελληνικό χρέος το 2020 αποκλείεται να βρίσκεται κάτω από το 140%. Αν λοιπόν στο μεταξύ δεν έχουν καταρρεύσει η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία, το Βέλγιο, ίσως η ίδια η Γερμανία και τελικά όλη η Ευρωζώνη, θα χρειαστεί να μεσολαβήσουν μερικά ακόμη μνημόνια, κουρέματα και «τελικές λύσεις» (φυσικά με όλα τα παρελκόμενα, δηλαδή γερές δόσεις λιτότητας, περικοπών, συρρίκνωσης του κράτους κλπ), για να επανέλθει το χρέος σ’ ένα βιώσιμο επίπεδο 130% (όπως βλέπετε, ο πήχυς βιωσιμότητας ανεβαίνει κάθε εβδομάδα).

ΑΛΛΑ, αυστηρή προϋπόθεση της βιωσιμότητας του χρέους 130% του ΑΕΠ (και 150%, δεν τους χαλάει), είναι η βιωσιμότητα των ανθρώπων. Δεν μπορώ να σας το μεταφέρω στην τεχνοκρατική αργκό που χρησιμοποιούν οι τροϊκανοί επιτηρητές στις συνομιλίες τους με τους εγχώριους υφισταμένους τους, αλλά το νόημα είναι χοντρικά πως, κουρεμένο ή ακούρευτο, το χρέος οι Έλληνες πρέπει να το πληρώσουν μέχρι τελευταίου σεντ, κι ας φτύσουν το γάλα της μάνας τους. Και γι’ αυτό πρέπει να ζήσουν μέχρι τα βαθιά τους γεράματα, όρθιοι και αρκετά ακμαίοι, ώστε να δουλεύουν μέχρι τα 75-80, προς τα οποία τείνει ταχέως το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, να πληρώνουν τους φόρους τους και να αποδέχονται παλικαρίσια όλα τα κύματα μεταρρυθμίσεων που θα απαιτηθούν μέχρι να αλλάξουμε βουλιάζοντας ή να βουλιάξουμε αλλάζοντας.

ΚΑΛΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΜΕΝΕΣ πηγές, προσκείμενες στην τρόικα διαβεβαιώνουν, λοιπόν, ότι κάτω από τον παγκόσμιο κουρνιαχτό που προκάλεσε το παρ’ ολίγον δημοψήφισμα του ΓΑΠ βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο διαβουλεύσεις τεχνοκρατών με ερευνητές της αντιγήρανσης. Στόχος είναι η Ελλάδα να αποτελέσει (πάλι) το πειραματόζωο των νέων θεραπειών που θα παρατείνουν τη ζωή των υποζυγίων για όσα χρόνια χρειαστούν ώστε να επανέλθει το χρέος σε τροχιά βιωσιμότητας, περί το 2050 μ.Χ. (ή έτος 40 μ.Μ.= μετά Μνημόνιο). Μάλιστα, ένα μέρος του νέου δανεισμού (εφόσον τελεσφορήσει και δεν γίνει κανένα «ατύχημα») μέχρι του ποσού των 20 δισ. ευρώ θα δεσμευτεί για το υπό ίδρυση ΤΧΜ (Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Μακροημέρευσης), με στόχο τη χρηματοδότηση των ερευνών ώστε να φτάσουν το ταχύτερο δυνατό σε μια υλοποιήσιμη θεραπεία.

Η ΦΙΛΟΔΟΞΙΑ είναι τα βρέφη που θα γεννιούνται από τούδε και στο εξής, αλλά και όσα σήμερα είναι νήπια, παιδιά και έφηβοι, το 2035 -οπότε το χρέος θα βρίσκεται στο διαχειρίσιμο επίπεδο του 150% χάρη στο 30ό μνημόνιο- να αποτελέσουν την κρίσιμη μάζα απασχολήσιμων (για να θυμηθούμε τον Σημίτη), φορολογίσιμων, απολύσιμων, μεταρρυθμίσιμων και, κυρίως, χρεώσιμων ώριμων ανθρώπων με προσδόκιμο ζωής άνω των 100 ετών, ώστε να υπάρχει η βεβαιότητα για σταθερή απομείωση του χρέους μέχρι το τέλος του αιώνα σε επίπεδα ακόμη και κάτω του 100% του ΑΕΠ!


ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΑΛΛΩΣΤΕ και το νόημα της ευφυούς πρωτοβουλίας Παπανδρέου να προσφύγει στο παρ’ ολίγον δημοψήφισμα για τη συμμετοχή στην Ευρωζώνη. Επεκτείνοντας τη σκέψη των συντακτών της γερμανικής εφημερίδας «Handelsbatt», που την περασμένη εβδομάδα διατύπωνε την πρόβλεψη (ή μήπως την ιδέα;) ότι η «θεραπεία» που εφαρμόζεται στην Ελλάδα μπορεί να οδηγήσει σε δικτατορία, ο ΓΑΠ επεδίωξε να επιτύχει δύο σε ένα: δικτατορία διά της δημοκρατίας ή πραξικόπημα νομιμοποιημένο με ένα δημοκρατικότατο δημοψήφισμα. Έτσι, θα υπήρχε ισχυρή αυτοδέσμευση των νεοελλήνων στα μνημόνια, στα κουρέματα, στις οδυνηρές πλην αναγκαίες «μεταρρυθμίσεις», στη λιτότητα και εντέλει στην αποπληρωμή του χρέους εις τον αιώνα τον άπαντα. Όπως αποδεικνύει η Ιστορία, η αποτελεσματικότερη και μακροβιότερη μορφή δουλείας είναι η εθελοδουλία.

ΚΙ ΑΥΤΟ ΔΙΟΤΙ, κατά τους εμπνευστές της δημοψηφισματικής δημοκρατίας, ενώπιον της κάλπης θα επικρατούσε το ακατανίκητο ένστικτο της αυτοσυντήρησης των προοριζόμενων για αντιγηραντική θεραπεία Ελλήνων που καλούνταν να απαντήσουν ελεύθερα κι ανεπηρέαστα σε διλήμματα του τύπου: να παίρνω ή να μην παίρνω σύνταξη; Να σώσω ή να χάσω την κατάθεσή μου; Να παίρνω τον πετσοκομμένο μισθό μου από το Δημόσιο ή να τον χάσω κι αυτόν; Να μείνω εδώ και τώρα άνεργος ή όχι; Να χρεοκοπήσουμε ατάκτως ή όχι; Να μετατραπεί η χώρα σε χωματερή χρέους ή όχι; Και ούτω καθεξής. Ερωτήματα καθαρά και εύληπτα που επιδέχονται κατά κανόνα μία απάντηση, η οποία συμπυκνώνεται στο δόγμα ότι μπορεί η Ευρωζώνη να είναι ήδη μια αιώνια κόλαση, αλλά πού ξέρει κανείς αν εκτός αυτής μπορεί τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα;

ΕΥΤΥΧΩΣ, η Μέρκελ, ο Σαρκοζί, ο Νταλάρα, ο Γιούνκερ, ο Μπαρόζο, ο Παπανδρέου, αλλά και ασμένως ο Σαμαράς, ο Καρατζαφέρης, η Μπακογιάννη κι όλη η μεγάλη συμμαχία των προθύμων απάλλαξαν τους ταλαιπωρημένους από τα επιθανάτια διλήμματα Έλληνες που τους υποχρέωναν να αποφασίσουν δημοκρατικά και ελεύθερα να διαλέξουν ανάμεσα στην κόλαση του ευρώ και κάποιαν άλλη, εκτός ευρώ, κόλαση. Θα αποφασίσουν αυτοί αντ’ αυτών. Και θα επικεντρωθούν στο σχέδιο μακροζωίας των Ελλήνων για τη μακροημέρευση των πιστωτών τους μέσω της μακρόχρονης αποπληρωμής του χρέους που τους οφείλουν.

ΑΛΛΑ ΣΕ ΚΑΘΕ δράση υπάρχει αντίδραση. Οι πρώτες διαρροές των λεπτομερειών του σχεδίου για το νέο, αιώνιο μνημόνιο αντιγήρανσης των Ελλήνων, ώστε να ζουν μέχρι τα 100 και βάλε και να πληρώνουν τους πιστωτές, προσκρούει, πρώτον, σε εσωτερικές αντιθέσεις της τρόικας, μέλη της οποίας αντιπροτείνουν ένα τολμηρό σχέδιο ευθανασίας των συνταξιούχων άνω των 75 που τολμούν και ζουν λεηλατώντας τα ταμεία, ενώ έτερα μέλη, προσκείμενα στην έχουσα γνώση και εμπειρία γερμανική πλευρά, προτείνουν την πραγματική τελική λύση (Endlösung), αντίστοιχη αυτής που εφαρμόστηκε στη Γερμανία, με την επί τόπου εξόντωση όσων δεν πληρώνουν τις έκτακτες εισφορές. Οι εισηγήσεις αυτές πάντως προς το παρόν απορρίπτονται και το «μνημόνιο μακροζωίας και αιώνιας τιμωρίας» προωθείται ταχύτατα, με μόνο τον φόβο της αντίδρασης των διαρκώς ευεργετούμενων αλλά πάντα αχάριστων Ελλήνων. Έσχατο τεκμήριο της αχαριστίας τους οι πληροφορίες ότι ήδη συγκροτούνται συνωμοτικές ομάδες «αρνητών ζωής» -«Δεν ζω», στα πρότυπα του «Δεν πληρώνω»- και «λέσχες αυτοχείρων» που σχεδιάζουν να ματαιώσουν την εφαρμογή της μαζικής αντιγηραντικής θεραπείας του πληθυσμού με μαζικά τρομοκρατικά σόου μπροστά στη Βουλή και σε άλλους δημόσιους χώρους. Η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία αναζητά πληροφορίες ώστε να αποτρέψει σχεδιαζόμενες μαζικές αυτοκτονίες από γνωστούς-αγνώστους, με χαρακίρι σε δημόσιους χώρους από τους πιο άγριους ή μαζική λήψη κώνειου από όσους επιθυμούν αναίμακτη διαμαρτυρία υπό το σύνθημα «καλύτερα ένα φρικτό τέλος παρά μια φρίκη δίχως τέλος». Οι αστυνομικές δυνάμεις και οι δυνάμεις ασφαλείας της χώρας βρίσκονται σε επιφυλακή, ιδιαίτερα για τις μέρες συγκρότησης της μεταβατικής- εθνοσωτηριακής-έκτακτης-εκλογικής κυβέρνησης που θα κλειδώσει τη δανειακή σύμβαση (και την κοινωνία εντός αυτής), οπότε υπάρχουν φόβοι για μαζικές αυτοχειρίες αρνητών ζωής (που ζωή δεν τη λες κιόλας…).

ΑΚΟΜΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ανησυχεί τις υπηρεσίες της τρόικας το ενδεχόμενο αυτοχειρίας ενός σημαντικού ποσοστού των Ελλήνων επί της κάλπης, όποτε αυτή προκύψει, όταν κι εφόσον το επιτρέψει ο ιδανικός αυτόχειρας ΓΑΠ. Καθότι κάθε μορφή άρνησης της εντός ευρώ μακράς και αργόσυρτης ευθανασίας θεωρείται από τους στοργικούς εταίρους μας πολιτική αυτοκτονία. Οι έρευνες για την αποκάλυψη της συνωμοσίας των αυτοχείρων συνεχίζονται, ενώ στους επιστήμονες της αντιγήρανσης δόθηκε η εντολή να ερευνήσουν τη δυνατότητα χορήγησης της θεραπείας υποχρεωτικής μακροζωίας όχι με χάπια, αλλά με από αέρος ψεκασμό του πληθυσμού. Όπως το DDT στα κουνούπια…

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ (5/11/2011)

Είστε υπέρ ή κατά;
Έστω, απαντήστε, μ’ ένα ναι ή μ’ ένα όχι.
Το έχετε το πρόβλημα σκεφτεί.
Πιστεύω, ασφαλώς, πως σας βασάνισε.
Τα πάντα βασανίζουν στη ζωή.
Παιδιά, γυναίκες, έντομα.
Βλαβερά φυτά, χαμένες ώρες.
Δύσκολα πάθη, χαλασμένα δόντια.
Μέτρια φιλμ. Κι αυτό θα σας βασάνισε, ασφαλώς.
Μιλάτε υπεύθυνα, λοιπόν. Έστω, με ναι ή όχι.
Σ’ εσάς ανήκει η απόφαση.
Δε σας ζητούμε, φυσικά, να πάψετε
τις ασχολίες σας να διακόψετε τη ζωή σας.
Τις προσφιλείς εφημερίδες σας, τις συζητήσεις
στο κουρείο, τις Κυριακές σας στα γήπεδα.
Μια λέξη μόνο. Εμπρός λοιπόν:
Είστε υπέρ ή κατά;
Σκεφτείτε το καλά. Θα περιμένω.

Μανόλη Αναγνωστάκη, «Η απόφαση» (Ποιήματα, ευγενής χορηγία Γ. Γουγά στη στήλη)