Κάντε τους Κινέζους!

ΕΦΣΥΝ, 10/8/2019

Η Αν Βιαζέσμκι, οχυρωμένη πίσω από ένα τείχος «Κόκκινων Βιβλίων», έτοιμη να πυροβολήσει, στην «Κινέζα» του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, το 1967, ένα μόλις χρόνο πριν από τον Μάη. 

 

 

 Κατ’ αρχάς, οφείλω να αναγνωρίσω τον λανθάνοντα ρατσισμό της φράσης «κάνει τον Κινέζο». Ο εστί μεθερμηνευόμενον, «προσποιείται ότι δεν είδε, δεν άκουσε, δεν κατάλαβε». Η δυσκολία ημών των -τάχα εκφραστικών- λευκών να «διαβάσουμε» τα πρόσωπα των Κινέζων είναι δικό μας πρόβλημα, όχι δικό τους. Ασε που είναι μύθος. Προσπαθήσετε να «διαβάσετε» το πρόσωπο ενός Γερμανού. Αν καταλάβετε τίποτα, τρυπήστε μου τη μύτη. Αλλά ας τα αφήσουμε αυτά για τους φυσιογνωμιστές. Εμείς, ας κάνουμε τους Κινέζους. Θα χρειαστεί.
Από τότε που ο Μεγάλος Τιμονιέρης ξανάβαλε την Κίνα στον χάρτη του κόσμου -ουσιαστικά, του δυτικού κόσμου- με τη φιλοδοξία να την κάνει πραγματικό κέντρο του, ο ανατολικός άνεμος σαρώνει την επηρμένη Δύση κατά ριπάς. Αλλοτε θυελλώδης, άλλοτε απαλός σαν χάδι, μα πάντα με απροσδόκητους τρόπους. Στο μέσον της δεκαετίας του ’60 η Πολιτιστική Επανάσταση έγινε συνιστώσα της ποπ κουλτούρας και το Κόκκινο Βιβλίο του Μάο το πρώτο πραγματικά παγκοσμιοποιημένο προϊόν, με δισεκατομμύρια αντίτυπα, περισσότερα κι από τη Βίβλο. Εκατομμύρια νέοι στη Δύση βρήκαν στις γραμμές του το έναυσμα μιας καθολικής εξέγερσης -η εποχή της μεγάλης δυσφορίας, στην κορύφωση της καπιταλιστικής ευφορίας. Ενα χρόνο πριν την έκρηξη του γαλλικού Μάη ο προφητικός Γκοντάρ, στην «Κινέζα» του, έβαζε Γάλλους φοιτητές να μελετούν ακατάπαυστα το βιβλιαράκι, να συμφωνούν με τον Μάο ότι «η επανάσταση δεν είναι πρόσκληση για δείπνο» και να καταλήγουν πως η τρομοκρατία είναι η μόνη επαναστατική διέξοδος. Προφανώς όλο αυτό υπερέβαινε τις προθέσεις του Μάο, αλλά οφείλουμε να του πιστώσουμε τον ρόλο ενός πρωτοπόρου της παγκοσμιοποίησης- μιας παράδοξης ιδεολογικής και πολιτιστικής παγκοσμιοποίησης που αποτέλεσε τον πρόλογο όσων ακολούθησαν.
Σήμερα η Κίνα είναι ο μόνος πραγματικός ηγέτης της παγκοσμιοποίησης· της απεχθούς, απειλητικής, ολέθριας καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης. Είναι η ήρεμη δύναμή της που «κάνει την Κινέζα» -ακριβώς σύμφωνα με τα δυτικά μας κλισέ- μπροστά στους υστερικούς σπασμούς προστατευτισμού της αμερικανικής υπερδύναμης. Καταπνίξτε τα ευαίσθητα μαοϊκά σας ανακλαστικά, καλοί μου σύντροφοι - όσοι, όσα και όσο τα διατηρείτε-, αλλά είναι καιρός να εξοικειωθείτε μ’ αυτή την παράδοξη αντιστροφή ρόλων που ξεκίνησε με το Κόκκινο Βιβλίο, συνεχίστηκε με τα κινέζικα φωτάκια των Χριστουγέννων μας και τώρα βρίσκεται σε κάθε κινητό, σε κάθε pc και laptop, σε κάθε συσκευή που διευκολύνει τη μικροαστική ή προλεταριακή καθημερινότητά μας. Προφανώς δεν υπάρχει ίχνος κομμουνισμού να υπερασπιστεί κανείς στο εργοστάσιο του κόσμου, η «Κοινωνία της Αρμονίας» αποδεικνύεται ο συντομότερος δρόμος προς τον νεοφιλελευθερισμό, αλλά στο δίλημμα ανάμεσα στον αλλόφρονα Τραμπ και τον νηφάλιο Σι Τζινπίνγκ, πείτε μου αληθινά ποιον θα επιλέγατε;
Η περί τον Τραμπ αμερικανική ελίτ ξύνεται διαρκώς στη γκλίτσα του τσοπάνη, η απειλή ενός γενικευμένου εμπορικού και νομισματικού πολέμου δημιουργεί τεράστιες ευκαιρίες κερδών -when you see blood, buy, buy, buy!-, οι κεντροτραπεζίτες του κόσμου σπεύδουν πανικόβλητοι να μειώσουν τα επιτόκια και να τυπώσουν κι άλλο χρήμα, αλλά ο μόνος λόγος που η αμερικανική υστερία δεν εξελίσσεται -προς το παρόν- σε οικουμενική οικονομική σύρραξη είναι ότι οι Κινέζοι κάνουν τους Κινέζους! Αν πατήσουν το κουμπί, θα γίνει μπουρλότο: το αμερικανικό χρέος θα απογειωθεί μαζί με το δολάριο, η Ευρώπη θα χαθεί σε νέα τρύπα ύφεσης, το καπιταλιστικό σύμπαν θα περιδινιθεί σε κρίση χωρίς ημερομηνία λήξης. Αλλά οι Κινέζοι δεν πατάνε το κουμπί. Πρώτα για λόγους αυτοσυντήρησης. Κι έπειτα γιατί έχουν πάρει σοβαρά τον ρόλο τους ως πραγματικοί ηγέτες και εγγυητές της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης.
Αυτό στο απώτερο μέλλον μπορεί να μεταμορφώσει τον κόσμο μας σε σκοτεινή δυστοπία. Αλλά προς το παρόν αποτρέπει ένα παγκόσμιο σοκ, διατηρεί μια ισορροπία τρόμου. Γι’ αυτό σας λέω, ως καλοί οπορτουνιστές, ας κάνουμε κι εμείς τους Κινέζους.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ

Σαρανταπέντε χρόνια ακόμη και στο 2001, που θα σημειώσει την είσοδό της στον 21ο αιώνα, η Κίνα θα γνωρίσει νέες και πολύ πιο σημαντικές αλλαγές. Θα γίνει μια πανίσχυρη βιομηχανοποιημένη σοσιαλιστική χώρα. Κι αυτό έχει σημασία, γιατί με την έκταση των 9.600.000 τετ. χιλ. και τα 600 εκατομμύρια κατοίκους, η Κίνα έχει να δώσει μια πολύ μεγάλη συνεισφορά στην ανθρωπότητα. Η συνεισφορά μας για ένα μεγάλο διάστημα θα ’ναι πολύ μικρή κι αυτό είναι δυσάρεστο. Οφείλουμε να ’μαστε μετριόφρονες. Οχι μονάχα τώρα, αλλά ακόμα και σε σαρανταπέντε χρόνια. Και πάντοτε. Στις διεθνείς σχέσεις εμείς οι Κινέζοι οφείλουμε να εξαλείψουμε τον σοβινισμό της μεγάλης δύναμης, αποφασιστικά, ριζικά, ολοκληρωτικά, τελειωτικά.

Μάο Τσε Τουνγκ, «Το Κόκκινο Βιβλίο» (1966)