Τόμας Κουκ και Κάπτεν Χουκ

ΕΦΣΥΝ, 28/9/2019

 

Κι αν η Γκρέτα πέσει στα χέρια του Κάπτεν Χουκ ή της Τόμας Κουκ, υποθέτουμε ότι ο Πίτερ Παν θα εμφανιστεί την κατάλληλη στιγμή για να τη σώσει...

 

Και να πώς τα ’φερε η τύχη κι ο Πίτερ Παν διασταυρώθηκε με την Γκρέτα Τούνμπεργκ, κι ο Thomas Cook έπεσε πάνω στον Captain Hook, καρφώθηκε στον αιχμηρό γάντζο του αριστερού –ή του δεξιού;– χεριού του και τραυματίστηκε θανάσιμα και ακαριαία, το αίμα του πλημμύρισε όλη την Ευρώπη, ηπειρωτική και νησιωτική, από Αγγλία μέχρι Κρήτη. Και η Χώρα του Ποτέ, ο παράδεισος του ακινητοποιημένου χρόνου, έστω και μόνο για τις 10-15 μέρες των προπληρωμένων διακοπών του ταξιδιώτη του all inclusive, κατέρρευσε.

Και ρουθούνι δεν άνοιξε, κανείς δεν φταίει, κανείς δεν λογοδοτεί, «είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε!» – τι βολικό άλλοθι κατάντησε ακόμη κι η καταγγελία του! Μπα; Κι εγώ που νόμιζα πως είμαστε στην ονειροχώρα και πως ο Πίτερ Φανκχάουζερ δεν είναι παρά το alter ego του Πίτερ Παν, Πίτερ ο ένας, Πίτερ ο άλλος, τι τους χωρίζει; Μόλις ένας αιώνας και 8,5 εκατομμύρια λίρες, παντελονιασμένες για να ρίξει στα βράχια μια πολυεθνική 3 δισεκατομμυρίων.

Τι σχέση έχουν όλοι οι παραπάνω μεταξύ τους; Καμιά απολύτως –σας καθησυχάζω– πέραν του νοσηρού συνειρμού που μου προκάλεσε η συνήχηση Thomas Cook και Captain Hook. Η συνήχηση έγινε σύγχυση, στο μπέρδεμα πέσαμε όλοι μας (καλό σημάδι αυτό, ίσως έχει διασωθεί κάτι από την παιδικότητά μας). «Ρε συ, έκλεισε ο Κάπτεν Χουκ», άκουσα ταξιτζή να λέει στους συναδέλφους του σε πιάτσα έξω από σταθμό του μετρό. Και ο τόνος της αναγγελίας είχε κάτι δραματικό, γιατί δεν χρειάζεται να είσαι ακριβοπληρωμένος αναλυτής της Moody’s για να καταλάβεις ότι κι εσύ, ο ταπεινός «ταρίφας», κάτι χάνεις αν χαθούν 2 εκατομμύρια τουρίστες τον χρόνο που ξεφόρτωνε εδώ ο «Κάπτεν Χουκ», αυτός χωρίς τον γάντζο, βέβαια – α έχεις δίκιο, Thomas Cook τον λέγανε, δεν έχει σημασία, συνεννοηθήκαμε.

Αυτή η χαριτωμένη σύγχυση, λοιπόν, γέννησε τον παράξενο συνειρμό από τον Κουκ στον Χουκ, από τον Χουκ στον Πίτερ Πάν κι από τον Παν στην Γκρέτα Τούνμπεργκ, που με όλη την έξαψη της εφηβείας στο πρόσωπό της είπε κατάφατσα στην παγκόσμια ελίτ «Πώς τολμάτε;». Πώς τολμάτε να κλέβετε την παιδική της ηλικία, πώς τολμάτε να την απάγετε από τη Χώρα του Ποτέ και της παιδικής αμεριμνησίας, πώς τολμάτε να την υποχρεώνετε να μεγαλώσει πριν την ώρα της, πώς τολμάτε να τη λοιδορείτε για την «υπερβολική δημοσιότητα» στην οποία οι ίδιοι την εκθέσατε, πώς τολμάτε να τη χειροκροτάτε ενώ σας φτύνει, πώς τολμάτε να θέλετε να την εκμαυλίσετε, πώς τολμάτε να θέλετε να της δώσετε το Νόμπελ που δώσατε στον Κίσινγκερ, πώς τολμάτε να αναρωτιέστε ειρωνικά «τι θα γίνει η Γκρέτα όταν μεγαλώσει» – αυτά πρέπει να τα σκοτώνεις από μικρά, ε; Λοιπόν, δίκιο έχετε τελικά, δύο τινά μπορεί να γίνει η Γκρέτα όταν μεγαλώσει: ή CEO του Thomas Cook του μέλλοντός μας, που θα οργανώνει διακοπές στη Σελήνη για τους υπερπλουσίους του πλανήτη, ή ηγέτιδα της οργάνωσης «Πίτερ Πάν», η οποία θα οργανώνει επιθέσεις σε ακριβά τουριστικά θέρετρα που κάθε ώρα λειτουργίας τους καταστρέφει ένα στρέμμα δάσους στον Αμαζόνιο.

Δεν είναι πολύ δύσκολο να αντιληφθούμε τις αναλογίες. Οι διακοπές είναι κάτι σαν μακρινός απόηχος της παιδικής ηλικίας της ανθρωπότητας, της εποχής του ευγενούς αγρίου του Ρουσό, όταν η διάκριση εργασίας και σχόλης δεν είχε νόημα και τα ενδιαιτήματα του ευγενούς αγρίου ήταν μικρές ή μεγάλες Neverlands, Χώρες του Ποτέ, με όλους τους κινδύνους και τις θανάσιμες αναμετρήσεις που έκρυβε ακόμη και η ονειροχώρα του Πίτερ Παν, όπου πάντα καιροφυλακτούσε ένας άρπαγας Κάπτεν Χουκ.

Οι μαζικές και οργανωμένες διακοπές είναι προϊόν του βιομηχανικού καπιταλισμού, ένα γλίσχρο κι ακριβοπληρωμένο αντίτιμο για τη στέρηση χρόνου και χώρου στην οποία υποβαλλόταν το προλεταριάτο, το στοιβαγμένο στα αποπνικτικά αστικά κέντρα της Δύσης. (Συμβαίνει και με το πρεκαριάτο του 21ου: οι νεαροί Βρετανοί που ξεφορτώνει η Thomas Cook στον Λαγανά της Ζακύνθου, στο Φαληράκι της Ρόδου ή στη Χερσόνησο της Κρήτης γίνονται λιώμα για λίγες μέρες με το επίδομα ανεργίας κι επιστρέφουν με μόνη γεύση Ελλάδας πενήντα μέτρα ακτής, 7 τετραγωνικά δωμάτιο και πολλά λίτρα «μπόμπας» στο στομάχι και τον εγκέφαλο.) Τα θέρετρα των μαζικών διακοπών εξελίσσονται σε προσομοιώσεις των παραδείσων της παιδικής ηλικίας, οάσεις επιτηδευμένης ανεμελιάς που η κατασκευή, η λειτουργία και η κερδοφορία τους προϋποθέτει, αλλά και συμβάλλει στην αειφόρο περιβαλλοντική και κλιματική κατάρρευση – προς το παρόν αυτή είναι η μόνη υπαρκτή αειφορία. Η ολιγοήμερη απόδραση του Πίτερ Παν στην ονειροχώρα της αιώνιας παιδικότητας –άθελά του– έρχεται σε αντίφαση με τον θυμό της Γκρέτας για τα κλεμμένα όνειρα και τη ματαιωμένη παιδικότητά της. Το μόνο που μας σώζει είναι Γκρέτα και Παν να συνασπιστούν κατά Thomas Cook και Captain Hook.



ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ

ΒΙΚΤΟΡ: Μα άκου λοιπόν! Ο Ηρακλής, από την κούνια του έπνιγε φίδια. Εμένα το μπόι μου δε μου επιτρέπει τέτοια παιδιαρίσματα. Ο Πασκάλ, με κύκλους και μπαστούνια ανακάλυψε τις βασικές αναλογίες της ευκλείδειας γεωμετρίας. Ο μικρός Μότσαρτ με το βιολάκι και το δοξάρι του θα θαμπώνει πάντα τους επισκέπτες στο μουσείο του Λουξεμβούργου. Ο μικρός Φρειδερίκος έπαιζε σκάκι, είκοσι παρτίδες μαζί, και τις κέρδιζε όλες. Και τέλος, ο μικρός Ιησούς Χριστός τούς ξεπέρασε όλους με την πρώτη: μόλις γεννήθηκε, εδήλωσε υιός Θεού. Τέτοια κατορθώματα κάνουν σκόνη τον γιο του Καρόλου και της Αιμιλίας Πωμέλ, γι’ αυτό και πρέπει να πεθάνει εννέα χρόνων!

Ροζέ Βιτράκ, «Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» (μετάφραση Π. Μάτεσι).