Μέρκελ θα λέμε και θα κλαίμε

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 7/10/2025, από τη στήλη ΑΝΩ ΚΑΤΩ 

Του ΚΙΜΠΙ 

Θα το παινευτώ πως δεν ξαφνιάστηκα καθόλου από όσα αποκάλυψε -στην πραγματικότητα υπενθύμισε- η πρώην σιδηρά κυρία Γερμανίας και Ε.Ε., η καγκελάριος που μισήθηκε όσο λίγοι στη διάρκεια των πέτρινων χρόνων των μνημονίων, για το παρασκήνιο της ρωσοουκρανικής κρίσης.
«Τον Ιούνιο του 2021 ένιωσα ότι ο Πούτιν δεν έπαιρνε πλέον στα σοβαρά τη Συμφωνία του Μινσκ. Και γι' αυτό ήθελα μια νέα μορφή όπου εμείς, ως Ευρωπαϊκή Ενωση, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε απευθείας με τον Πούτιν... Αυτό δεν υποστηρίχθηκε από ορισμένους. Ηταν κυρίως τα κράτη της Βαλτικής, αλλά και η Πολωνία που φοβούνταν ότι δεν θα είχαμε μια κοινή πολιτική απέναντι στη Ρωσία... Μετά έφυγα από καγκελάριος και ξεκίνησε η επιθετικότητα του Πούτιν», είπε η Μέρκελ στη διάρκεια επίσκεψής της στην Ουγγαρία. 

Η διατύπωση θυμίζει λίγο τo «après moi le déluge» (=μετ' εμέ ο κατακλυσμός) του Λουδοβίκου 15ου, από τον οποίο λίγα έχουν διασωθεί, μεταξύ τους τα χλιδομπαρόκ έπιπλα «λουί κενζ», δείγμα των οποίων κάθε καθωσπρέπει νεόπλουτος αστός άλλοτε όφειλε να έχει στο μικρό παλάτι του.
Αλλά η Μέρκελ, με το λιτό dress code της (σακάκι, παντελόνι στα βασικά χρώματα), απέχει παρασάγγας από τον τρυφηλό βασιλιά που αποτέλεσε πυροκροτητή της Γαλλικής Επανάστασης. Ηταν μια αφοσιωμένη στη γερμανική ηγεμονία επί της Ε.Ε. ηγέτις και με ψυχρό ρεαλισμό υπερασπιζόταν ένα από τα θεμέλια αυτής της ηγεμονίας: τη γερμανορωσική σχέση, που περιλάμβανε φτηνό αέριο, πνεύμα συνεννόησης με τον Πούτιν αλλά και τον αγωγό Nord Stream 2 που θα έφερνε στην Ε.Ε. περισσότερο κι ακόμη φτηνότερο αέριο και πιθανότατα θα απέτρεπε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. 

Υποθετική ιστορία δεν υπάρχει. Αλλά αν το καλοσκεφτούμε αυτή η δεξιά, καραδεξιά πολιτικός, που μέσα της ισορροπούσαν παράδοξα οι «δύο Ευρώπες» της όλης Γηραιάς Ηπείρου, από Ατλαντικό μέχρι Ουράλια, ίσως απέτρεπε τη σύνθλιψη της Ε.Ε. ανάμεσα στις Συμπληγάδες ΗΠΑ-Ρωσίας και τον διασυρμό της σε άβουλο συντελεστή της ψυχροπολεμικής παλινόρθωσης.

Το μεγάλο Μουσείο της Ηττας

 Η Εφημερίδα των Συντακτών, 26-27/9/2025

Αλλη μια ανεπαίσθητη ήττα: μέχρι πριν από λίγες μέρες στο σημείο αυτό, κάπου στην Ηλιούπολη, βρισκόταν μια μονοκατοικία της δεκαετίας του 1960, τη ζήλευα για δεκαετίες, όχι τίποτα πομπώδες, αλλά περικυκλωμένη από έναν μικρό πράσινο παράδεισο: μια μανταρινιά, μια πορτοκαλιά, μια λεμονιά, μια ροδιά και κάποια ακόμα πιο ταπεινά φυτά. Περικυκλωμένη από δρόμους «συνεχούς πυράς», υπέκυψε στην αντιπαροχή. Φυσικά, οι ηττημένοι ιδιοκτήτες της μπορεί να αισθάνονται νικητές 

«Η νίκη έχει πολλούς πατεράδες, η ήττα είναι πεντάρφανη». Το ιστορικό κλισέ αποδίδεται στον Ιταλό υπουργό Εξωτερικών του Μουσολίνι, τον Τσιάνο, που πλήρωσε την ήττα της Ιταλίας από την Ελλάδα στο αλβανικό μέτωπο, στον δικό μας νικηφόρο «Οχι» του 1940, με ταπεινωτική απόλυση από τον πεθερό του και τρία χρόνια μετά με την εκτέλεσή του, ως προδότη, από τον ίδιο τον Μουσολίνι στη φασιστική «Δημοκρατία του Σαλό». 

Η νίκη –και οι νίκες γενικώς– είναι υπερεκτιμημένη. Ισως έχει δίκιο ο Παδούρα με το γνωστό απόφθεγμα «Από ήττα σε ήττα μέχρι την τελική νίκη», που επαναλαμβάνουν μονότονα οι μονίμως ηττημένοι πρωταγωνιστές του, αν και δεν ξέρουμε αν απλώς αυτοσαρκάζονταν ή ήταν απελπιστικά αφελείς. Πάντως, αυτή τους η προσέγγιση περιβάλλει την ήττα με μια τρυφερότητα, μια στωικότητα, την κάνει οικεία και τελικά υποφερτή. Ισως, πάλι, η ήττα δεν είναι μια εντελώς απορριπτέα κατάσταση. Πολύ προ Παδούρα η κόκκινη Ρόζα πρόβαλλε τον παιδαγωγικό χαρακτήρα της ήττας για το προλεταριάτο, τα επαναστατικά κινήματα, μόνο που σ’ αυτή τη μεταφυσική ιστορική αισιοδοξία υπάρχει κάτι άδικο για τους φορείς της: αυτοί, όπως η Λούξεμπουργκ, είναι θαμμένοι μαζί με τις ήττες τους. Οι μελλοντικοί νικητές ή όσοι θα απολαμβάνουν τους καρπούς των νικών τους θα έχουν ξεχάσει ή θα αγνοούν εντελώς τη μακρά στρατιά ηττημένων που έγιναν πρώτη ύλη τους.

Η αδικία είναι συστατικό στοιχείο στο ισοζύγιο νίκης και ήττας. Εκτός από την ορφάνια της ήττας έναντι της «πολυγονεϊκής» νίκης, ο Μπρεχτ έχει επισημάνει ένα άλλο ιστορικό χαρακτηριστικό: «Οι ήττες και οι νίκες των ανθρώπων στην κορυφή δεν είναι πάντα ήττες και νίκες για τους ανθρώπους στον πάτο». Στην ιστορία των μεγάλων πολέμων, των αιματηρών συγκρούσεων ανάμεσα σε κράτη, έθνη, συμμαχίες, συνασπισμούς η έκβαση έχει νικητές και ηττημένους, αλλά τόσο στο στρατόπεδο των νικητών όσο και των ηττημένων υπάρχει κραυγαλέα ανισότητα στην κατανομή των λαφύρων της νίκης και του τιμήματος της ήττας. Οι υποτελείς τάξεις, και στα δύο στρατόπεδα, παίρνουν από τίποτα έως ελάχιστα για τη νίκη, αλλά πληρώνουν τα πάντα –σε χρήμα, σε πόνο, σε απώλεια, σε θάνατο– και για τη νίκη και για την ήττα. «Οι άνθρωποι στον πάτο», που λέει ο Μπρεχτ, είναι ηττημένοι και στις νίκες και στις ήττες. 

 

Η νίκη είναι υπερεκτιμημένη. Επιμένω σ’ αυτό, όχι από μοιρολατρία, αλλά και βάσει αποτελεσμάτων. Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι νικητές είχαν σχεδόν διπλάσιες ανθρώπινες απώλειες από τους ηττημένους. Στον Β΄ Παγκόσμιο οι απώλειες των νικητών μόνο σε στρατιώτες ήταν τριπλάσιες. Αν υπολογίσουμε πολίτες, αμάχους, νεκρούς των στρατοπέδων συγκέντρωσης και της πείνας, η νίκη βασίστηκε σε ένα δημογραφικό ολοκαύτωμα των νικητών. Δείτε σήμερα τους μεγάλους χαμένους των δυο πολεμικών κολάσεων, πρωτίστως τη Γερμανία. Εχουν συμπεριφορά ηττημένων που έχουν διδαχθεί από τις ήττες τους; 

Εξ ου και οι αρχαίοι ημών, που είχαν θεοποιήσει τη Νίκη (διόλου τυχαία, αδελφή του Κράτους, του Ζήλου και της Βίας), εκτός του ότι για την ήττα δεν είχαν την παραμικρή μυθολογική μέριμνα, κάποια στιγμή είχαν την πρόνοια στις γλυπτές απεικονίσεις της νίκης να της κόψουν τα φτερά, ομολογώντας έμμεσα τη ματαιότητα των μεγάλων νικών. Θα ήταν εντιμότερο να έκαναν και την ήττα θεά και να της έστηναν άγαλμα δίπλα στην Απτερο Νίκη, στον Παρθενώνα. 

Αλλά, βλέπετε, η ανθρωπότητα, όλα τα έθνη, μικρά και μεγάλα, αρχαία και νεότερα, όλα τα κράτη έχουν μεγάλα μουσεία για τις νίκες τους, μνημεία για τους πολεμικούς θριάμβους τους, για τις νικηφόρες ανατροπές των τυράννων τους, για τις πετυχημένες εξεγέρσεις των καταπιεσμένων, για τις επαναστάσεις που τους απελευθέρωσαν από κατακτητές, αλλά και γι’ αυτές που κατέλυσαν εξουσίες και ταξικές κυριαρχίες για να εγκαταστήσουν νέες. Ομως, κακά τα ψέματα, στη μακρά, αιματηρή πορεία της ανθρωπότητας προς τη χειραφέτηση, την απελευθέρωση από φυσικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς, ιδεολογικούς, τεχνολογικούς καταναγκασμούς, οι ήττες είναι πολλαπλάσιες από τις νίκες. Είναι κρίμα να μη διαθέτουμε ένα μεγάλο, τεράστιο μουσείο μνημείων ήττας, για κάθε μορφής ήττας, συλλογικής και ατομικής. Ενα μουσείο που θα αναγκάσει τους μουσειολόγους να στύψουν το μυαλό τους, να ξαναδιαβάσουν την ιστορία, τη μυθολογία, την πραγματικότητα από τη σκοπιά των ηττημένων. 

Ειδικός δεν είμαι, μερικές ιδέες τολμώ μόνο να δώσω για το τι μπορεί να περιλαμβάνεται στο Μεγάλο Μουσείο της Ηττας. Η πρώτη κιόλας αίθουσά του πρέπει να ξεκινά με την ήττα των πρωτόπλαστων, την έκπτωση από τον Παράδεισο, την ήττα τους από τον τιμωρό Θεό που έκτοτε, χιλιάδες χρόνια, προσπαθούν να τον εξευμενίσουν, αλλά αυτός παραμένει μνησίκακος, κάνοντας τα συντετριμμένα θύματά του όλο και πιο μοχθηρά, πιο αιμοσταγή, τα μεταλλάσσει σε ανελέητους γενοκτόνους. 

Ισως, πάλι, αλλάζοντας μυθολογικό καμβά, στις πρώτες αίθουσες του Μουσείου θα πρέπει να απεικονιστεί πότε και πώς ακριβώς ο «ευγενής άγριος» του Ρουσό εξέπεσε από τον Παράδεισο της κοινοκτημοσύνης και της ελευθερίας και φυλακίστηκε στην Κόλαση της ιδιοκτησίας και της απληστίας.

Οπωσδήποτε στο Μεγάλο Μουσείο της Ηττας πρέπει να βρουν θέση όλες οι μεγάλες χαμένες επαναστάσεις, οι πνιγμένες στο αίμα ή στον αφρό ξυρίσματος, από τον Σπάρτακο μέχρι τη Λούξεμπουργκ, από τη συντριβή της ισπανικής επανάστασης μέχρι την ήττα της αντιφασιστικής αντίστασης και του ΔΣΕ στα ελληνικά βουνά. Αλλά και οι νικηφόρες επαναστάσεις, που πνίγηκαν στον ίδιο τον θρίαμβό τους, μεταλλάσσοντας το απελευθερωτικό όραμα σε γραφειοκρατική, καταπιεστική εξουσία, διεκδικούν τον δικό τους χώρο στο Μουσείο της Ηττας.

Επειτα, το μουσείο πρέπει να ’ναι γενναιόδωρο με τους μεγάλους ηττημένους επαναστάτες της γνώσης, τον Προμηθέα πρωτίστως που τον κάρφωσαν οι θεοί στον Καύκασο για την κλοπή της φωτιάς, τον Γαλιλαίο, για την ταπεινωτική υποχώρησή του μπροστά στο ιεροδικείο, την Κιουρί, ηττημένη από την ίδια της την ανακάλυψη, κι εκατοντάδες, χιλιάδες άλλους.

Αλλά επειδή η Ιστορία δεν γράφεται μόνο από επωνύμους, οι μουσειολόγοι πρέπει να είναι ευρηματικοί με τα δισεκατομμύρια ανωνύμων ηττημένων, που με τις μικρές, ταπεινές, καθημερινές ήττες τους «γράφουν» όχι την ιστορία (με μικρό ή μεγάλο Ιώτα), αλλά την απτή πραγματικότητα: ο προϊστορικός κυνηγός που σκοτώνεται από το θήραμά του, ο πρώιμος γεωργός που δεν πρόλαβε να δει στάρι να βλασταίνει, ο δούλος μαρμαρογλύπτης του Παρθενώνα που πέθανε από τις βουρδουλιές του ιδιοκτήτη του, ο δουλοπάροικος που δολοφονήθηκε γιατί δεν πλήρωσε τον φεουδάρχη, ο εργάτης που σκοτώθηκε από την αστυνομία στην πρώτη απεργία του, ο χρεοκοπημένος που του παίρνουν το σπίτι οι πιστωτές, ο αγρότης που η σοδειά του καταστράφηκε, ο συνεταιριστής που ανακαλύπτει τη ληστεία που γινόταν εις βάρος του μέσω ΟΠΕΚΕΠΕ, ο κτηνοτρόφος που βλέπει να θανατώνονται τα αρνοκάτσικά του, ονοματισμένα ένα προς ένα, ο ράφτης, η κεντίστρα, η δαντελοποιός, ο παπουτσής που μπήκε στη συντεχνία κι έγινε κομμουνάρος στην πιο λαμπερή έφοδο των ηττημένων του κόσμου στον ουρανό, στην παρισινή Κομμούνα, το 1871, μπορεί να αποδειχθούν η μεγάλη ατραξιόν του μουσείου. 

Φυσικά, το πιο βασανιστικό έργο των μουσειολόγων είναι το πώς θα απεικονίσουν τη χειρότερη εκδοχή ήττας: την ήττα από τον ίδιο τον εαυτό μας. Πώς την κάνεις μουσειακό έκθεμα; Με την αναπαράσταση μιας αυτοχειρίας; 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

«Τάξη βασιλεύει στο Βερολίνο!» Ηλίθιοι δήμιοι! Η «τάξη» σας είναι χτισμένη στην άμμο. Αύριο κιόλας η επανάσταση θα «ανυψωθεί με μια βροντή» και με σαλπίσματα θα ανακοινώσει στον τρόμο σας: Ημουν, Είμαι, Θα είμαι!

Ρόζα Λούξεμπουργκ, «Η τάξη βασιλεύει στο Βερολίνο» (1919)

Δέκα λόγοι που δεν ντρέπομαι που υπάρχω

 Η Εφημερίδα των Συντακτών, 20-21/9/2025

Στις 26 Ιουλίου 2025, σχεδόν δύο μήνες πριν, στη στήλη αυτή, που έχει κλείσει έξι χρόνια φιλοξενίας στο φύλλο της «Εφημερίδας των Συντακτών» Σαββατοκύριακο, έπειτα από άλλα δεκαεννιά χρόνια περιπλάνησης σε άλλες εφημερίδες ή πλήρους έντυπης αστεγίας, έγραψα κείμενο υπό τον τίτλο «Σχεδόν ντρέπομαι που υπάρχω». Ηταν ένα παμφλέτο συναισθηματικού εκβιασμού, κατά κάποιο τρόπο: απαριθμούσα εκεί μερικά από τα πολλά πράγματα που μας θυμώνουν και μας εξοργίζουν. Aπό την ακρίβεια, την κλιματική κρίση, τη διαφθορά μέχρι τα σκάνδαλα, τη συγκάλυψη, τον κυνισμό της εξουσίας, αλλά και τα γηρατειά που μας βαραίνουν (όσους μας βαραίνουν), για να καταλήξω στο πιο εξοργιστικό, το έγκλημα του κράτους-δολοφόνου, με την ανοχή 200 κρατών συνεργών, συνενόχων, σιωπηλών παρατηρητών, εις βάρος εκατομμυρίων Παλαιστινίων, γέρων, νέων, παιδιών, βρεφών. «Υπάρχει αυτή η μαύρη τρύπα της ανθρώπινης ύπαρξης που μας κάνει σχεδόν να ντρεπόμαστε που εμείς υπάρχουμε. Πρέπει να κάνουμε κάτι ριζικό, ίσως και ακραίο, για να ξεπλύνουμε αυτή την ντροπή της ύπαρξης, για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε και να νιώθουμε πως αξίζει να υπάρχουμε». Ετσι έκλεινε ο «συναισθηματικός εκβιασμός». 

«Πήγε καλά», που λέμε εμείς οι νάρκισσοι της δημοσιογραφίας και δημοσιολογίας, μετρώντας την απήχηση ενός κειμένου, μιας άποψης, ενός ρεπορτάζ παλιότερα μόνο με τα «μπράβο», τα μηνύματα, τα τηλεφωνήματα, τις διαψεύσεις ή τις οργισμένες αντιδράσεις θιγόμενων, ακόμη και τα εξώδικα δημόσιων λειτουργών ή ιδιωτών, σήμερα με τα «κλικ», τα «λάικ», τις προβολές στα σόσιαλ μίντια, τα προσωπικά ή του μέσου. Ηταν βαριά η διακήρυξη του τίτλου, δεν λέω, «Σχεδόν ντρέπομαι που υπάρχω», αλλά υπήρχε αυτό το «σχεδόν» που το ’σωζε, μετρίαζε την υπερβολή της, γιατί αν πράγματι ντρεπόμουν απόλυτα, θα είχα αυτοκτονήσει, ενδεχομένως αυτοπυρπολούμενος μπροστά στην ισραηλινή πρεσβεία ή στο μέγαρο Μαξίμου (σιγά το δίλημμα), ή πηγαίνοντας με κάθε μέσο στη γραμμή πυρός στη Γάζα, μέχρι να με βρει μια σφαίρα, να με συνθλίψει μια ερπύστρια, να με διαμελίσει μια βόμβα από ψηλά. 

Πλην είμαι εδώ, στα πόδια μου, ή στην καρέκλα μου, κατά τεκμήριο υγιής, σταθερά θυμωμένος, οργισμένος, διαμαρτυρόμενος, θλιμμένος για εκατοντάδες μικρά και μεγάλα εγκλήματα των μικρών και μεγάλων εξουσιών του κόσμου μας, αισχυνόμενος για τη συνενοχή των επίσημων Αρχών, για την άνευρη αντίδραση των διεθνών οργανισμών, για τη σιωπή ή την απροθυμία αντίστασης των πολλών, και τη δική μου προθυμία, την «τόσο όσο». Αλλά, τελικά, δεν ντρέπομαι που υπάρχω. Γιατί μετρώ πολλά πράγματα που με κάνουν περήφανο για το «τυχαίο γεγονός» της ύπαρξής μου, κι εδώ απαριθμώ πρόχειρα τουλάχιστον δέκα λόγους γι’ αυτό:

1. Είμαι περήφανος γιατί δουλεύω σ’ αυτή την εφημερίδα, τη μόνη στην Ελλάδα (για τον κόσμο δεν ξέρω, ίσως) που έβαλε στο λογότυπό της, στον τίτλο της «Η Εφημερίδα των Συντακτών» τη σημαία της Παλαιστίνης, από τις 17 Νοέμβρη 2023, έναν μήνα μετά την έναρξη της ισραηλινής επιχείρησης «αντιποίνων» στις απαγωγές ομήρων, με τη δέσμευση δημόσια (στην πρώτη σελίδα) ότι «η σημαία της Παλαιστίνης θα υπάρχει καθημερινά στο πρωτοσέλιδο της “Εφ.Συν.” μέχρι να σταματήσει η σφαγή στη Γάζα, ο απάνθρωπος βομβαρδισμός των αμάχων και η επιχείρηση λογοκρισίας ΜΜΕ και κοινής γνώμης». 

2. Κάθε άλλο παρά ντρέπομαι που υπάρχω και δουλεύω ως δημοσιογράφος, και ειδικά σ’ αυτή την εφημερίδα, που δεν κώλωσε εδώ και τρία σχεδόν χρόνια να μιλήσει για «γενοκτονία» εις βάρος των Παλαιστινίων, όταν η λέξη θεωρούνταν αδιανόητη, ίσως και ποινικά κολάσιμη να χαρακτηρίσει «κράτος δολοφόνο» ή «κράτος τρομοκράτη» το Ισραήλ, χωρίς να διολισθήσει ούτε κατά ένα χιλιοστό στον αντισημιτισμό, δημοσιεύοντας ακόμα και τις οργισμένες, εμπαθείς αντιδράσεις της πρεσβείας του Ισραήλ.

3. Είμαι περήφανος που περιβάλλομαι από συναδέλφους ανάμεσα στους οποίους δεν έχω εντοπίσει ούτε έναν να ταλαντεύεται αν είναι «στη σωστή πλευρά της ιστορίας», επιλέγοντας την καταδίκη της γενοκτονίας, την υποστήριξη της παλαιστινιακής αντίστασης, συχνά με το τίμημα αποκλεισμού ή με τη στοχοποίηση από «σμήνη» φιλοσιωνιστικών τρολ.

4. Είμαι περήφανος που υπηρετώ ένα είδος δημοσιογραφίας και ένα μέσο ενημέρωσης που, μαζί με απελπιστικά λίγα ακόμα, δεν παραιτείται από την τεκμηριωμένη και ενοχλητική έρευνα για να εξασφαλίσει περισσότερα «ανταποδοτικά έσοδα», που δεν το παίζει «ουδέτερο» για περισσότερη διαφήμιση, που στην πραγματικότητα «τιμωρείται» από μεγάλο μέρος της διαφημιστικής πιάτσας γιατί είναι αυτό που είναι, γράφει αυτά που γράφει. 

5. Δεν ντρέπομαι που κάνω ένα επάγγελμα το οποίο, αν και πολλές φορές δικαιώνει θλιβερά το σύνθημα «αλήτες, ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι», άλλες τόσες το διαψεύδει όταν οι λειτουργοί του έχουν την ελευθερία που τους αξίζει και την παρρησία που τους χρειάζεται για να αποκαλύψουν καταχρήσεις εξουσίας, διασπάθιση δημόσιου χρήματος, διαφθορά, σκάνδαλα, εύνοια υπέρ ισχυρών, κυνήγι αδυνάμων, απανθρωπιά, ρατσισμό, αυταρχισμό, φασισμό. 

6. Επαίρομαι γιατί σε αυτή τη νησίδα ανεξάρτητης ενημέρωσης, και στις άλλες, τις λιγοστές νησίδες που συνθέτουν το μικρό αρχιπέλαγος ερευνητικής δημοσιογραφίας, πέφτουν βροχή τα εξώδικα, οι αγωγές, οι μηνύσεις, οι εκφοβισμοί, οι παρακολουθήσεις, οι παγιδεύσεις και οι εξαγορές, προδίδοντας ότι η εξουσία, πολιτική και οικονομική, δεν είναι τόσο άτρωτη κι ατρόμητη όσο θέλει να δείχνει· στην πραγματικότητα φοβάται την ελευθερία της σκέψης, της έκφρασης, της έρευνας. 

7. Δεν ντρέπομαι –κάθε άλλο!– για τη συμβολή της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας στην αποκάλυψη του σκανδάλου των υποκλοπών, του ΟΠΕΚΕΠΕ, του εγκλήματος των Τεμπών, στη στήριξη του αγώνα των συγγενών, στην υποστήριξη του μεγαλύτερου ρεύματος οργής και απαίτησης για δικαιοσύνη εδώ και πολλές δεκαετίες. 

8. Δεν ντρέπομαι που συνήθως βρίσκομαι στην πλευρά των ηττημένων, των χαμένων, των «λούζερ» που βλέπουν τα χιλιάρικα να περνούν και τις μεγάλες ευκαιρίες να χάνονται.

9. Δεν ντρέπομαι που αφήνω στην κόρη μου μια επαγγελματική «κληρονομιά αποτυχιών», σε έναν χώρο που είναι ζούγκλα ανταγωνισμών κι ανθρωποφαγίας· δεν ντρέπομαι που αδυνατώ να της αφήσω έτοιμες καρέκλες, στρωμένες καριέρες, εύνοιες υπέρ «τέκνων συναδέλφων». 

10. Κι είμαι περήφανος που ένας εικοσάχρονος φοιτητής, ο Σωτήρης, αφοσιωμένος φίλος και αναγνώστης της «Εφ.Συν.», έγραψε ένα από τα καλύτερα κείμενα που έχουν γραφεί για τη γενοκτονία στη Γάζα, που με χαρά αναδημοσιεύσαμε και «τσιτάρω» παρακάτω ως ερέθισμα για να το διαβάσετε ολόκληρο. Θα δώσετε μόλις πέντε λεπτά, που θα γίνουν πολύτιμα.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ

Στέκομαι σε ένα βάθρο από ερείπια. Φοράω κουρέλια, μα το βλέμμα μου είναι άδειο, ταυτόχρονα τετραπέραντο. Μιλάω αργά, η φωνή μου σπάει... κι όμως δεν θρηνώ πλέον μόνο για μένα. Εχουμε άλλωστε πεθάνει και έχουμε αναστηθεί αμέτρητες φορές. Θρηνώ για ΣΑΣ. Γιατί στην προσπάθειά σας να μας σβήσετε, εμένα και τ’ αδέλφια μου, από τον χάρτη, το μόνο που καταφέρνετε είναι να σβήσετε ό,τι έχει απομείνει από την ανθρωπιά σας.

Και όταν πέσει και η τελευταία μας πέτρα, και σιγήσει και η τελευταία μας κραυγή, και το μόνο που θα απομείνει θα είναι η σιωπή και η σκόνη, εσείς θα συνεχίζετε να συζητάτε. Να αναλύετε. Να καταδικάζετε με προσοχή...

Και δεν θα έχετε καταλάβει πως δεν θάψατε μια πόλη ή εναν λαό. Θάψατε την ίδια σας την ψυχή και ολόκληρο τον γαμωπολιτισμό σας!

Σωτήρη Μερμίγκη, «Ο Παλαιστίνιος, ένας μονόλογος» (κείμενο που δημοσιεύτηκε στο blog «Ανυπότακτο Αγρίνιο» και στην efsyn.gr)

Frankenstein Reunion

Από τη στήλη ΑΝΩ ΚΑΤΩ, Η Εφημερίδα των Συντακτών, 15/09/2025

  

Ο απαράμιλλος Μάρτι Φέλντμαν στην κρίσιμη επιλογή από την "τράπεζα εγκεφάλων". Τελικά, στην ταινία, το συναρμολογημένο "τέρας" μια χαρά κατέληξε να διαβάζει Wall Street Journal (βλέπε φωτό στο τέλος), αν και με εγκέφαλο "ανωμάλου". Δεν υπάρχει η παραμικρή ένδειξη ότι η επιτυχία μπορεί να επαναληφθεί και με την ΕΕ... 

Του ΚΙΜΠΙ

 

 
Εδώ και δεκαέξι χρόνια, από τότε που ξέσπασε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και η Ε.Ε. βγήκε από τη νιρβάνα της, αφού είχε χώσει την Ελλάδα στο κρατητήριο του 1ου Μνημονίου, πριν την κλείσει στη μόνιμη δημοσιονομική φυλακή υψίστης ασφαλείας, καθιέρωσε το ετήσιο σόου του Σεπτεμβρίου που λέγεται «Κατάσταση της Ενωσης». Μια φτηνή, μικρομέγαλη απομίμηση του αμερικανικού «State of the Union», στο πλαίσιο του οποίου η Ε.Ε. υποδύεται ότι είναι το σχεδόν συνομόσπονδο κράτος, που δεν θα γίνει ποτέ, όπως οι ΗΠΑ. Τέσσερις ομιλίες για την «Κατάσταση της Ενωσης» έχει εκφωνήσει ο λαδιάρης Μπαρόζο που έκλεισε την πόρτα της Κομισιόν κι άνοιξε της Goldman Sachs, άλλες τέσσερις ο ψευτο-φεντεραλιστής Γιούνκερ του παγκόσμιου πλυντηρίου Λουξεμβούργου, για ρεκόρ πάει η Ούρσουλα της πρώην κραταιάς (μερκελικής) Γερμανίας, με πέντε ομιλίες μέχρι στιγμής και βάλε άλλες τρεις που έχει μέχρι το τέλος της θητείας της, θα τους σκίσει όλους. 

Κάθε ομιλία προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που υποδύεται ότι είναι κάτι σαν πρωθυπουργός ή πρόεδρος ενός συνεκτικού, ομογενούς, αλληλέγγυου συνομόσπονδου κράτους, είναι μια δραματική διακήρυξη της φιλοδοξίας να γίνει η Ε.Ε. η ισχυρότερη, η ανθεκτικότερη, η δημοκρατικότερη, η ανταγωνιστικότερη και η ανοικτότερη οικονομία του κόσμου. Και κάθε φορά, η διάψευση κατά 50% (τουλάχιστον) της προηγούμενης διακήρυξης ακολουθείται από ολίγη αυτοκριτική, μερικές εξαγγελίες που χαϊδεύουν τα αυτιά των απογοητευμένων Ευρωπαίων και μια υπόσχεση δυναμικής επανεκκίνησης και βαθύτερης επανένωσης της Ευρώπης. 

 

«Οπως επανενώσαμε την Ευρώπη μετά το 1989, έτσι πρέπει να προετοιμάσουμε την επόμενη επανένωση της Ευρώπης», είπε η Φον ντερ Λάιεν, χαράσσοντας ουσιαστικά το νέο ψυχροπολεμικό, στρατιωτικό τείχος στα σύνορα με τη Ρωσία. Τα υλικά της νέας «επανένωσης» μυρίζουν μπαρούτι, στρατιωτικοποίηση, φόβο, δαπανηρούς εξοπλισμούς εις βάρος των αναγκών, μετατροπή της τάχα ειρηνευτικής ένωσης σε ένα ευρωπαϊκό παρα-ΝΑΤΟ. Είναι μια τερατώδης επανένωση, με προβληματικά υλικά. Θυμίζει την αριστουργηματική παρωδία «Φρανκενστάιν Τζούνιορ» του Μελ Μπρουκς, όταν ο δρ Φρανκενστάιν ανακαλύπτει ότι ο καμπούρης βοηθός του έφερε λάθος εγκέφαλο για το συναρμολογημένο, αναγεννημένο ανθρωποειδές, τον εγκέφαλο ενός που λεγόταν... «Abby... Normal ή μήπως Abnormal;» (= ανώμαλος). 

 

 

Αναμνήσεις από τον Αρη

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 12-13/9/2025

Μας ανακοίνωσαν χαρούμενοι οι επιστήμονες της NASA πως το ροβεράκι που οργώνει τον Αρη και τους τεράστιους κρατήρες του εδώ και χρόνια εντόπισε την πιο καθαρή ένδειξη για ύπαρξη ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη. Οχι τώρα, αλλά στο πολύ μακρινό παρελθόν του, κάτι δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Τι είδους ζωή μπορεί να ήταν αυτή; Μην ξεθαρρεύετε, δεν θα ήταν οι συμπαθείς E.T. του Σπίλμπεργκ ούτε τα αιμοδιψή, ανθρωποφάγα γιγάντια μηχανικά χταπόδια του Χ. Τζ. Γουέλς στον «Πόλεμο των Κόσμων». Προς το παρόν πρέπει να συμβιβαστούμε με την ιδέα ότι η εξωγήινη ζωή, που ίσως υπήρξε κάποτε στον Αρη, θα ήταν κάτι βακτήρια ή άλλες μικροβιακές οντότητες που κατάφεραν να αναπτύξουν τις εξαιρετικές ικανότητες επιβίωσης σε ακραίες συνθήκες, με θερμοκρασίες από 20 βαθμούς Κελσίου την ημέρα έως μείον 153 βαθμούς Κελσίου τη νύχτα. Αυτά τα μικρά, αόρατα όντα, που είναι βέβαια και οι αρχαιότερες μορφές ζωής -άρα και οι ανθεκτικότερες, κι ας βγάζουμε εμείς όλο και πιο δολοφονικά καθαριστικά κι απολυμαντικά που υπόσχονται την εξόντωση του 99,9% των μικροβίων- έχουν αφήσει κάποια ίχνη πάνω στους βράχους του Αρη. 

Μεγάλη απογοήτευση για τους απανταχού οπαδούς της επιστημονικής φαντασίας, τους μυθιστοριογράφους, τους σεναριογράφους, τους κομίστες, τους καρτουνίστες, τους αστρονόμους, ίσως και τους αστρολόγους, τους θεολόγους, τους κοσμολόγους, τους φυσικούς, τους αστροφυσικούς, τους μαθηματικούς, τους μηχανικούς, τους χημικούς, τους βιολόγους, τους γιατρούς, τους φιλοσόφους, τους κοινωνιολόγους, τους πολιτικούς επιστήμονες, τους λογαριθμολόγους, τους πληροφορικάριους, τους ιστορικούς, τους ορθολογιστές, τους φαντασιόπληκτους, τους αλαφροΐσκιωτους, τους σκεπτικιστές, τους αγνωστικιστές και γενικώς όλους τους ανθρώπους που, ανεξαρτήτως επιστημοσύνης ή αγραμματοσύνης, ειδίκευσης και κουλτούρας, αντίληψης και βλακείας, επιμένουν να φαντάζονται πως αν υπάρχει κάπου στο αχανές σύμπαν ή στα πολλά αχανή παράλληλα σύμπαντα κάποια μορφή ζωής θα έχει εξελιχθεί με τον ίδιο πάνω-κάτω τρόπο όπως εδώ, στη Γη, και οπωσδήποτε έχει πιάσει και την ανώτατη πίστα, της νοήμονος ζωής, θα έχει τον απαραίτητο βαθμό ανθρωπομορφισμού, θα είναι κάτι σαν ρεπλίκες του είδους μας, οπωσδήποτε πιο άσχημοι από μας, με πεπλατυσμένα σαν καρπούζια-βαρέλες κεφάλια, τεράστια μάτια σαν φανάρια αυτοκινήτου, καθόλου αυτιά ή τόσο μεγάλα σαν πλατανόφυλλα, πόδια στραβά, άφυλα, αφού κανείς δεν έχει τολμήσει να απεικονίσει κάποιου είδους πέος ή αιδοίο ανάμεσα στα σκέλια τους, ανέκφραστα, άλλοτε μοχθηρά κι άλλοτε αγαθά σε βαθμό βλακείας. 

Αλλά μπορεί κι όλη αυτή η διάψευση της φαντασιόπληκτης, ανθρωπόμορφης εξωγηινολογίας από τα ευρήματα του ρόβερ και των επιστημόνων της NASA να είναι και μια δική τους πλάνη, γιατί πού ξέρουν αυτοί τι θερμοκρασίες επικρατούσαν στον Αρη πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια, που ο πλανήτης είχε ένα σωρό νερά -έτσι μας λένε- κι επομένως και ποτάμια και θάλασσες και λίμνες στις οποίες πιθανότατα θα έσκασαν μύτη τα πρώτα βακτήρια, που κάποια στιγμή, ένα δισεκατομμύριο χρόνια αργότερα, μπορεί από αόρατα να έγιναν ορατά, να μεγάλωσαν, να έβγαλαν ουρά, πτερύγια, τα πτερύγια να έγιναν πόδια, κάποια να βγήκαν στη στεριά, όπου στο μεταξύ κάποια άλλα βακτήρια είχαν γίνει μούχλες, βρύα και μούσκλια και στη συνέχεια φτέρες και χορτάρι και μετά θάμνοι και δέντρα, μικρά δέντρα όσο μια τριανταφυλλιά και μεγάλα δέντρα όσο ένα μπαομπάμπ, και τα όντα με τα πόδια που βγήκαν στη στεριά άρχισαν να τρώνε τα άλλα, τα ριζωμένα στις πέτρες, κι επειδή δεν τους έφταναν αυτά για να τραφούν άρχισαν να τρώνε το ένα το άλλο, έγιναν και φυτοφάγα και σαρκοφάγα, και στα επόμενα δύο δισεκατομμύρια χρόνια συνέχισαν να διαφοροποιούνται σε μέγεθος, σε μορφές, σε χρώματα, σε διατροφές, άλλα έγιναν πετούμενα, άλλα σερνάμενα, άλλα τετράποδα, άλλα αιλουροειδή, άλλα αμφίβια, άλλα έντομα, άλλα μεγάλα σαν τυραννόσαυροι κι άλλα μικρά σαν τα εφήμερα, αλλά στο επόμενο δισεκατομμύριο χρόνια, από τα παμφάγα τετράποδα ένα ξεχώρισε μόλις στάθηκε στα δυο πόδια του, για κάποιον λόγο έγινε πιο έξυπνο από τα άλλα, άρχισε να παρατηρεί το περιβάλλον του, να επεξεργάζεται την τροφή του, να φτιάχνει εργαλεία, όπλα, κοσμήματα, να ζωγραφίζει στις σπηλιές, να φοβάται τις αστραπές και τους κεραυνούς, να απορεί για τα φυσικά φαινόμενα, να φτιάχνει ομάδες ομοίων, οικογένειες, γενεές, φυλές, κοινωνίες, έθνη, να ανταγωνίζεται για την τροφή και τον χώρο, να ανακαλύπτει την κατοχή και μετά την ιδιοκτησία, να αποκλείει τους άλλους από τα δικά του, κι όταν χρειαζόταν να τους εκτοπίζει και από τα δικά τους, να εκμεταλλεύεται τους πιο αδύναμους όταν αισθάνεται πιο δυνατός, να συσσωρεύει αποκτήματα, να ανταλλάσσει αυτά με άλλα που του λείπουν, να ανακαλύπτει μέσο ανταλλαγής, να καθιερώνει το χρήμα, και μαζί με το χρήμα να ανακαλύπτει την ανάγκη για περιφρούρηση της ιδιοκτησίας και του χρήματος, να καθιερώνει μορφές ιεραρχίας και εξουσίας, να αναδεικνύει ιερατεία και περίπλοκους μηχανισμούς διαχωρισμού των δίποδων ευφυών όντων σε ράτσες, σε τάξεις, σε έθνη, σε κράτη, έτοιμα να διαπληκτιστούν για μια πιθαμή γης, έτοιμα να αφανίσουν το ένα το άλλο, να συνεχίσουν τον ανταγωνισμό τους για το ποιο θα λεηλατήσει περισσότερο το περιβάλλον του Κόκκινου Πλανήτη, μέχρι που αυτό, εξαντλημένο από τον ανταγωνισμό της απληστίας, να καταρρεύσει, να μετατραπεί σε μια κόκκινη αφιλόξενη έρημο, υπερβολικά καυτή στα πρώτα 100 εκατ. χρόνια, υπερβολικά παγωμένη τα επόμενα 100 εκατομμύρια, μέχρι που το ένα μετά το άλλο είδος εξαφανιζόταν, η τροφή λιγόστευε, το νερό δεν πινόταν και το ευφυές δίποδο που κυριαρχούσε στον Αρη εξαφανίστηκε κι αυτό, δεν άφησε πίσω του ούτε τη σκόνη του, και δεν υπάρχει κανείς και τίποτα να αφηγηθεί την ιστορία του, μόνο αυτά τα βακτήρια που βρήκε το ροβεράκι της NASA, αλλά τι να σου πει ένα βακτήριο; Πόσος ήταν ο ΦΠΑ στα βρύα και στο κρέας σαβουρογαμόσαυρου πριν από την κλιματική καταστροφή του πλανήτη; 

Θα μείνουμε με την απορία και την ανικανοποίητη φαντασία. 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

 Ελιοτ στον E.T. : Αυτά είναι λεφτά. Βλέπεις; Τα βάζουμε στο φιστίκι (σ.σ. παιχνίδι-κουμπαράς στο σχήμα φιστικιού). Βλέπεις. Τράπεζα. Καταλαβαίνεις;

Στίβεν Σπίλμπεργκ, Μελίσα Μάθισον, «Ε.Τ. ο εξωγήινος» 

Η μεγάλη πετυχεσιά

Η Εφημερίδα των Συντακτών  6-7/9/2025

Του ΚΙΜΠΙ (από τη στήλη ΑΝΩ ΚΑΤΩ) 

 
Μη σας παραπλανά το απλανές βλέμμα...

Δεν ξέρω ποιος συμβούλεψε το ΠΑΣΟΚ στην καμπάνια για τη «μαύρη βίβλο» της κυβέρνησης, αλλά η επιλογή τού «ΑΠΟΤΥΧΑΤΕ» ως κατακλείδα των τεσσάρων θεματικών -ανάπτυξη, ανισότητες, περιβάλλον, δημοκρατία- ήταν ατυχής. Ουδείς μπορεί να καταλογίσει στη μητσοτάκεια εξαετία αποτυχία. Αντιθέτως, σε όλα τα πεδία ήταν (είναι) μια μεγάλη, τεράστια πετυχεσιά. Κι έτσι όπως το γράφω, πετυχεσιά (ή πετυχεσά), όχι επιτυχία. Πετυχεσιά με τη διττή σημασία της λογοπαιγνιώδους λέξης: και πέτυχαν και μας πέτυχαν με το δυσώδες προϊόν της επιτυχίας τους. Δηλαδή μας έχεσαν.

Ο Μητσοτάκης, που δεν του το ’χαμε, αποδείχτηκε θεούλης. Οσο γκαφατζής έδειχνε με τη γλώσσα του σώματος και τη γλώσσα του στόματος, τόσο αποτελεσματικός αποδείχθηκε στις βασικές επιλογές του. Τις δικές του, της φαμίλιας, της «Μητσοτάκης Α.Ε.», τις ευρύτερες των φίλων της φαμίλιας, που την περιβάλλουν σε ομόκεντρους κύκλους, σε απόσταση ανάλογη με τον βαθμό πρόσβασης στο Πρυτανείο, τις ευρύτατες της τάξης του (ή καλύτερα της μερίδας της που κάνει ό,τι μπορεί για την παραμονή του στην εξουσία) και, τελικά, όλης της εκλογικής πελατείας που παραμένει προσκολλημένη στη συγκεκριμένη, μητσοτάκεια εκδοχή Δεξιάς, η οποία πουλάει πολιτικο-ιδεολογική αφοσίωση ανάλογα με την πρόσβαση στο μπαγιόκο.

Αληθινά, αγαπητοί ΠΑΣΟΚοι, πού βλέπετε αποτυχία; Ο Κυριάκος ήθελε να παρακολουθεί φίλους και αντιπάλους -και τον αρχηγό σας- και το πέτυχε. Θέλησε να θάψει το σκάνδαλο των υποκλοπών και το πέτυχε. Ηθελε να χειραγωγήσει τη Δικαιοσύνη και το πέτυχε. Ηθελε να κάνει αντίστροφη αναδιανομή πλούτου, από κάτω προς τα πάνω, και το πέτυχε. Ηθελε να ταΐσει την απληστία των ραντιέρηδων του real estate και το πέτυχε. Να απογειώσει την κερδοφορία των επιχειρήσεων, να πουλήσει ό,τι προλάβει από τη δημόσια περιουσία, να φέρει ιδιωτικά πανεπιστήμια, να αγοράσει πανάκριβα νέα όπλα, να μοιράσει δισεκατομμύρια του ΕΣΠΑ, της ΚΑΠ, του Ταμείου Ανάκαμψης στην κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα και τα πέτυχε. Το χειρότερο απ’ όλα: θέλησε να εξουδετερώσει το μεγαλύτερο κίνημα οργής εδώ και δεκαετίες, των Τεμπών, και το πέτυχε. Ή μήπως όχι;

Δυστυχώς, η βλακεία είναι αφορολόγητη

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 30-31/8/2025

Φορολογούμενος κάνει τους καθιερωμένους υπολογισμούς του μετά τις πρωθυπουργικές εξαγγελίες στην ΔΕΘ. 

Κακώς θεωρούμε αρχή του έτους την 1η Ιανουαρίου. Κανονικά πρέπει να απαλλαγούμε από το γρηγοριανό ημερολόγιο και να υιοθετήσουμε ένα ημερολόγιο πιο κοντά στον κύκλο των εποχών και στον πολιτικό κύκλο, όσο κι αν αυτοί επηρεάζονται από την κλιματική κρίση. Για παράδειγμα, όλες οι κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης έχουν υιοθετήσει ουσιαστικά την έναρξη του πολιτικού έτους τον Σεπτέμβριο, μαζί με το σχολικό έτος. Φέτος, ας πούμε, η χρονιά θα έπρεπε να αρχίσει το ερχόμενο Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου, και η αλλαγή του χρόνου θα πρέπει να γιορτάζεται περί τις 8 το βράδυ, την ώρα που ο εκάστοτε πρωθυπουργός ανεβαίνει στο βήμα της μεγάλης αίθουσας του Βελλιδείου στη Θεσσαλονίκη και «ανοίγει τα χαρτιά του» –κατά το αγαπημένο δημοσιογραφικό κλισέ– για την οικονομική πολιτική της προσεχούς περιόδου. Τι περιέχουν αυτά τα «χαρτιά»; Τα συνήθη; Λίγες φοροελαφρύνσεις από δω, λίγες επιβαρύνσεις από κει, μερικά επιδόματα από δω και ακόμα μια γενναία δόση «μεταρρυθμίσεων» από κει. Αντε και μερικά μεγάλα έργα. 

Επί πέντε δεκαετίες, παρότι η μεγάλη μνημονιακή παρένθεση άλλαξε ριζικά την ανθρωπογεωγραφία των κομμάτων, δεν έχει υπάρξει κυβέρνηση που να έχει σπάσει αυτή τη βαρετή και ελάχιστης αξιοπιστίας ρουτίνα. Η οποία, μάλιστα, υπηρετείται πλέον επί αρκετούς μήνες από ΜΜΕ και αγαπητούς συναδέλφους, οι οποίοι πιάνουν πια από Φλεβάρη το κέντημα και το βελονάκι με το «πακέτο της ΔΕΘ». Παλιότερα η οικοκυρική του είδους άρχιζε Μάη με Ιούνη, γέμιζε κάπως τα μπάνια του λαού με μικρές και μεγάλες προσδοκίες, και με την επιστροφή στα θρανία, στα γραφεία, στα ταμεία, στις γραμμές παραγωγής, στους μποτιλιαρισμένους δρόμους των πόλεων, στα χωράφια, στα χειμαδιά, αποδεικνυόταν ότι τελικά οι πολίτες κρατούσαν μεγάλο καλάθι ή ανεξαρτήτως μεγέθους το καλάθι ήταν απλώς τρύπιο. 

Πάντως, ο πολιτικο-οικονομικός χρόνος άρχιζε κι εξακολουθεί να αρχίζει το πρώτο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου, από τη Θεσσαλονίκη. Ακόμα κι ο κινηματικός χρόνος εγκαινιαζόταν εκεί, με άλλοτε αξιοπρεπείς, άλλοτε ισχνές, σπανιότερα επεισοδιακές και φλογερές διαδηλώσεις από συνδικάτα και φορείς, που προεξοφλούσαν ότι το καλάθι δεν υπήρχε καν, πόσο μάλλον περιεχόμενο. Πολύ περισσότερο, όμως, στο Βελλίδειο εγκαινιάζεται πάντα ο εκλογικός χρόνος, έστω κι αν μια κυβέρνηση έχει αρκετή θητεία ακόμα στο σεντούκι της και δεν απειλείται σοβαρά από τους αντιπάλους της. Ο Σεπτέμβριος είναι πάντα ο πρώτος μήνας ενός εκλογικού έτους, που μπορεί να διαρκέσει 3 ή 12 ή 18 μήνες. 

Αυτή η τελετουργία, κατά την ταπεινή γνώμη μου, έχει προ πολλού παρακμάσει και απορώ γιατί υπάρχουν ακόμα επικοινωνιακοί σύμβουλοι, δημοσκόποι, δημογράφοι, δημοσιογράφοι, οικονομέτρες, φοροτέχνες, ψυχολόγοι που πληρώνονται αδρά για να υπολογίσουν την εκλογική αποτελεσματικότητα μιας ελάφρυνσης στη φορολογία εισοδήματος ή μιας μείωσης στον ΕΝΦΙΑ που θα ισχύσει ένα ή και δύο χρόνια αργότερα. Κι απορώ που κι αυτή η κυβέρνηση, του αλώβητου από λιμούς, σεισμούς, καταποντισμούς Μητσοτάκη, επιμένει να «αγοράζει» ακριβά την υπηρεσία της φορολογικής εξαπάτησης των πολιτών. Ηταν πολύ αποδοτική το 2019, με την περιούσια «μεσαία τάξη» να ζητάει να πάρει το αίμα της πίσω, αλλά σήμερα, το 2025, όταν επί τρία χρόνια ο μέσος καταναλωτής έχει καταλάβει ότι τα υπερπλεονάσματα, που μέρος τους υπόσχεται να του επιστρέψει ο γενναιόδωρος πρωθυπουργός, είναι λεφτά που του τα έχει πάρει χοντρά μέσω ακρίβειας, ΦΠΑ και ειδικών φόρων κατανάλωσης, είναι πεταμένα λεφτά. 

Να πιστεύει, άραγε, η κυβέρνηση και το επιτελείο του πρωθυπουργού ότι η πλειονότητα των πολιτών είναι αφελείς, εκμαυλισμένοι, πρόθυμοι να εξαγοραστούν πολιτικά για μια τηγανιά πατάτες ή για 1,5 δισ. ευρώ που, κατά τα πολυάριθμα κυβερνητικά παπαγαλάκια, θα μπει στο «καλάθι της ΔΕΘ»; Η αλήθεια είναι ότι κάπως έπιασε αυτό το 2023, όταν οι «σαρανταένα τα εκατό» αψήφησαν επιδεικτικά την τραγωδία των Τεμπών, την εγκληματική συνέργεια της κυβέρνησης, το σκάνδαλο των υποκλοπών, αλλά τότε τα λεφτά ήταν πολλά, πέσαν μαζεμένα και στοχευμένα, κι ήταν μετρητά, τσεπάτα, τραπεζάτα, όχι φορολογικά, άυλα, υποθετικά και μελλοντικά. Γενικώς, το να μετατρέπεις τη διαχείριση της φορολογίας εισοδήματος και περιουσίας σε καλάθι υποτιθέμενων παροχών είναι καθαρή βλακεία πια, διότι τι σημασία έχει για τον μισθωτό των 20.000 ευρώ τον χρόνο, για παράδειγμα, ότι στην εκκαθάριση του 2026 θα δει όφελος 300 ευρώ αν μειωθεί ένας φορολογικός συντελεστής, όταν από το 2022 μέχρι σήμερα έχει χάσει τέσσερις μισθούς στον πληθωρισμό, με τους μισούς να τους έχει ρουφήξει η σκούπα του ΦΠΑ; Τι αξία έχει να θεσπίσει η κυβέρνηση έναν ενδιάμεσο χαμηλότερο συντελεστή ή μια μικρή μείωση του ΕΝΦΙΑ, όταν αρνείται να μειώσει τον ΦΠΑ ακόμη και στα πιο ζωτικά αγαθά, τα τρόφιμα ή το ρεύμα; Πόσους ενδιαφέρει αν ο υψηλός συντελεστής φορολόγησης εισοδήματος πάει από τα 40.000 ευρώ στα 55.000 ευρω και πάνω, δηλαδή σε λιγότερο από το 2% των φορολογουμένων; 

Ο μόνος τρόπος για να παίξει κάποιον στοιχειώδη αναδιανεμητικό ρόλο το φορολογικό σύστημα θα ήταν –όσο κοινότοπο κι αν ακούγεται ή διαβάζεται– να φορολογηθεί πολύ βαρύτερα ο μεγάλος πλούτος, η υψηλή κερδοφορία των επιχειρήσεων που πλησιάζει την προμνημονιακή ευφορία, η απληστία των ραντιέρηδων του real estate, η μεγάλη ακίνητη περιουσία, κι όχι απαραίτητα για να μετατραπεί σε μικροεπιδόματα, σε ψευτοπαροχές και σε χαρτζιλίκια στους φτωχούς συνταξιούχους. Αλλά για να προσφέρει μια μεγάλη, οριζόντια ανάσα στα ασθενέστερα στρώματα, όπως για παράδειγμα ο μηδενισμός του ΦΠΑ σε μια σειρά βασικά αγαθά. Κοτάει να το κάνει η κυβέρνηση; Φυσικά και όχι, γιατί με τα αιματηρά υπερπλεονάσματα των 8 και 10 δισ. τον χρόνο κάνει ένα σωρό δουλίτσες με την πολιτική και επιχειρηματική πελατεία της. Ετσι, επενδύει στο μόνο που ξέρει και πιθανολογεί πως ακόμα υπάρχει σε αφθονία, στην πολιτική αφέλεια και τη φορολογική ευπιστία των απελπισμένων μισθωτών και καταναλωτών, που τους φαντάζεται να έχουν βγάλει τα κομπιουτεράκια και να υπολογίζουν πόσο θα κερδίσουν ξαναψηφίζοντας Μητσοτάκη. 

Οι φοροελεφρύνσεις της κυβέρνησης είναι αντιστρόφως ανάλογες με τη συλλογική μας ανοησία. Αλλά, δυστυχώς, η βλακεία εκτός από αήττητη είναι και αφορολόγητη. 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

Μία κυβέρνηση που ληστεύει τον Πέτρο για να πληρώσει τον Παύλο μπορεί πάντα να υπολογίζει στην υποστήριξη του Παύλου.

Τζορτζ Μπέρναρντ Σο