Το σύννεφο (2/4/2011)

Μια μοβ σκιά Μαρτίου τύλιξε τον Απρίλιο… Στην πραγματικότητα διάφανη. Kυλούσε σε μεγάλα ύψη στην ατμόσφαιρα κι αν δεν τρέλαινε τα ραδιόμετρα κανείς δεν θα την αντιλαμβανόταν να περνά πάνω από τον Ειρηνικό, να διασχίζει ειρηνικά κι αθόρυβα τη Βόρεια Αμερική, έπειτα να περνά στον ουρανό της Ευρώπης και να φτάνει τελικά σ’ αυτή την παράξενη κόγχη της Μεσογείου, πριν φύγει για την Aνατολή, για να κλείσει ίσως τον κύκλο της εκεί απ’ όπου ξεκίνησε, κάπου στη Φουκουσίμα.

Αυτή η διάφανη σκιά, που ταξίδευε μαζί με τα σύννεφα των χαμηλών και υψηλών βαρομετρικών γύρω από την υδρόγειο, ένα κακόηθες κοκτέιλ από ιώδιο-131, καίσιο-137, στρόντιο-90 και πλουτώνιο-239 κι άλλα ραδιενεργά ισότοπα που δραπέτευσαν από τη Φουκουσίμα, για λόγους άγνωστους φάνηκε να κοντοστέκεται αναποφάσιστη πάνω από την Ελλάδα, εκεί, ανάμεσα στην 180ή επέτειο της παλιγγενεσίας της και στην Πρωταπριλιά, ανάμεσα σε μιαν αλήθεια κι ένα ψέμα, ή τα χιλιάδες ψέματα που έπνιξαν την αλήθεια. Το διάφανο ραδιενεργό σύννεφο-σκιά, που δεν άφηνε καν τη σκιά του να φανεί, έμοιαζε κάτι να περιμένει πριν συνεχίσει τον δρόμο του. Και πράγματι, περίμενε μιαν ανάλαφρη ανοιξιάτικη βροχή, μικρές σταγόνες που χρησίμευσαν ως οχήματα προσγείωσης στη γη για τρισεκατομμύρια και τετράκις εκατομμύρια κουρασμένα ισότοπα. Μια σιωπηλή, μεγάλη αποικία ατόμων ιωδίου-131, καισίου-137, στροντίου-90 και πλουτωνίου-239 κατακάθισαν μαζί με τις σταγόνες σε παρμπρίζ αυτοκινήτων, στην άσφαλτο των δρόμων, στα φύλλα των δέντρων, στα σακάκια, στα μπουφάν των ανθρώπων και στα κεφάλια τους. «Ήρθαμε για να μείνουμε», ήταν το άρρητο μήνυμα των ραδιοϊσοτόπων που ξέφυγαν από το σύννεφο, και το μήνυμα αυτό υπέκρυπτε τον προαιώνιο ανταγωνισμό τους για τη μακροβιότητά τους. «Εγώ θα μείνω 8 μέρες», είπε το ιώδιο-131. «Εγώ 28», είπε το στρόντιο-90. «Εγώ 30 χρόνια», απάντησε το καίσιο-137. «Εγώ λέω να μείνω 24.000 χρόνια», έκλεισε θριαμβευτικά αυτόν τον διαγκωνισμό το πλουτώνιο-239.

ΕΤΣΙ, ΟΛΕΣ οι καθησυχαστικές δηλώσεις των αρμοδίων αντιπυρηνικών δυνάμεων ότι το σύννεφο από τη Φουκουσίμα θα περάσει εξασθενημένο από την Ελλάδα διαψεύστηκαν σιωπηρά. Αλλά, το παράδοξο είναι ότι διαψεύστηκαν και οι κλασικές προειδοποιήσεις των επιστημόνων για τις επιπτώσεις της ραδιενεργού επίθεσης. Ούτε καρκίνοι, ούτε λευχαιμίες, ούτε δικέφαλα παιδιά, ούτε άνδρες-ελέφαντες, ούτε γυναίκες εκατόγχειρες ήταν το αποτύπωμα των ισοτόπων στα ανθρώπινα σώματα. Ήταν κυρίως αλλόκοτες αλλαγές στη συμπεριφορά τους. Μια ολοκληρωτική ψυχολογική μετάλλαξη.

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΚΡΟΥΣΜΑ μεταλλαγμένων εμφανίστηκε στα μέσα ενημέρωσης. Ένα ήσυχο ανοιξιάτικο βράδυ, κι ενώ το κοινό έπαιρνε θέση μπροστά στη μικρή οθόνη για την ημερήσια δόση εκτόνωσης κατά των άνκορμεν στα δελτία των 8, το μεγαλόθυμο μεγαλοκάναλο έκανε την έκπληξη. Οι παρουσιαστές και σχολιαστές πήραν τις συνήθεις θέσεις τους στα τέσσερα παραθυράκια. Τίποτε δεν πρόδιδε ότι έχουν μολυνθεί, μέχρι τη στιγμή που άρχισαν να εξαπολύουν μύδρους κατά του μνημονίου, της τρόικας, της κυβέρνησης, του ευρωπαϊκού ιερατείου, των τραπεζών. Μέχρι και δηλώσεις συμπάθειας στους κατοίκους της Κερατέας έκαναν, ενώ ο πιο «εξτρίμ» χαρακτήρισε «μπούρδες» τις κυβερνητικές μεταρρυθμίσεις και απόρησε «γιατί ο κόσμος δεν έχει κάνει το Σύνταγμα πλατεία Ταχρίρ».

Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ μεταλλαγμένων έγινε στις τράπεζες. Οι διοικήσεις τους, σαν να μην είχε συμβεί τίποτε, εξέπληξαν τους πάντες με ένα συνδυασμό αποφάσεων: προχώρησαν εθελοντικά σε «κούρεμα» των κρατικών ομολόγων που διέθεταν, καταγράφοντας μεγαλύτερες ζημίες στους ισολογισμούς τους. Ανακοίνωσαν σημαντική αύξηση στα επιτόκια ταμιευτηρίου, αλλά και πάγωμα των δόσεων στα επισφαλή δάνεια. Και, το πιο εντυπωσιακό, εξήγγειλαν γενναιόδωρα προγράμματα δανειοδοτήσεων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά με επιτόκια κάτω του πληθωρισμού!

ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΤΑ ΡΑΔΙΟΪΣΟΤΟΠΑ είχαν πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα ήταν στους χώρους εργασίας. Ίσως γιατί οι μισθωτοί, καθημερινά μετακινούμενοι, εκτέθηκαν περισσότερο στο αόρατο σύννεφο ιωδίου, καισίου, στροντίου και πλουτωνίου, άρχισαν να σπάνε τον νόμο της σιωπής και της ανοχής. Στο εξής μια απόλυση ή ένα «κούρεμα» στους μισθούς δεν ήταν διόλου εύκολη υπόθεση για τους εργοδότες, που έβρισκαν απέναντί τους ένα τείχος μεταλλαγμένων μισθωτών. Μέσα σε λίγες εβδομάδες διαμορφώθηκε ιστορικό ρεκόρ καταλήψεων και χαμένων ωρών εργασίας.

ΛΙΓΟΤΕΡΑ, αλλά όχι αμελητέα, ήταν τα κρούσματα μετάλλαξης στην πλευρά της επιχειρηματικής ελίτ. Μια ομάδα της έσπευσε να διαχωριστεί από τις επίσημες επιχειρηματικές ενώσεις και κάλεσε τα συνδικάτα να υπογράψουν συμβάσεις με αυξήσεις στο ύψος του πληθωρισμού, ρήτρα μη απολύσεων και υπόσχεση για προσλήψεις ανάλογα με την αύξηση του τζίρου. Μια άλλη, εξαιρετικά μαχητική, ομάδα ανακοίνωσε πάγωμα ή και μειώσεις τιμών σε σειρά βασικών αγαθών. Και μια τρίτη επιχείρησε να συγκροτήσει κίνημα κατά της αποεπένδυσης, ενθαρρύνοντας επεκτατικά προγράμματα των επιχειρήσεων.

ΕΠΕΙΣΟΔΙΑΚΑ έκαναν την εμφάνισή τους οι μεταλλαγμένοι στις ΔΕΚΟ. Πέρα από τις μειώσεις στα τιμολόγια και την άρνησή τους να περάσουν στις τιμές των υπηρεσιών τις αυξήσεις στη φορολογία, πολλές διοικήσεις συγκρότησαν μια ιδιότυπη συμμαχία με τα συνδικάτα των εργαζομένων κατά της ιδιωτικοποίησης. Φυσικά, το τίμημα ήταν η αυτόματη παύση τους από τους προϊσταμένους υπουργούς, αλλά αυτή δεν ίσχυσε ποτέ, καθώς οι επιχειρήσεις βρέθηκαν σε ένα καθεστώς αυτοδιαχείρισης από διοικήσεις και εργαζομένους. Οι υπηρεσίες που παρείχαν, μάλιστα, έφτασαν σ’ ένα αξιοζήλευτο επίπεδο που δεν είχαν επιτύχει ποτέ.

ΚΙ ΕΝΩ ΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΑ ισότοπα διείσδυαν σε κάθε ζωντανό οργανισμό, αλλά κατά περίεργο τρόπο χτυπούσαν κατευθείαν στη χημεία του εγκεφάλου του, οι πολίτες της χώρας άρχισαν πληθαίνουν τις τάξεις των μεταλλαγμένων. Κάθε τι που έκαναν μέχρι τώρα αντικαθίστατο από το ισότοπό του, ακριβώς όπως συμβαίνει με τα ραδιενεργά ισότοπα και τα «αντίδοτά» τους. Η σιωπή έδωσε τη θέση της στη φωνή. Ο φόβος στην οργή. Η ανοχή στην αντίδραση. Η απάθεια στην ανυπακοή. Ένα πρωτοφανές κίνημα απείθειας σάρωσε τη χώρα. Όχι απλώς «δεν πληρώνω». Αλλά και «δεν ακούω», «δεν θέλω», «δεν σωπαίνω», «δεν δουλεύω», «δεν υπακούω», «δεν αγοράζω», «δεν πουλάω». Και δίπλα σε τόσες πολλές αρνήσεις ξεχώριζαν πολλές ανθρώπινες καταφάσεις: αυτοοργάνωση στις γειτονιές, αλληλεγγύη στους χώρους εργασίας, ταμεία στήριξης για τους ανέργους, καταλήψεις κενών κτιρίων για τους αστέγους και τους μετανάστες, συσσίτια για τους απόρους και τους φτωχούς συνταξιούχους.

ΟΙ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΟΙ του ραδιενεργού σύννεφου που δούλευε πια βαθιά το DNA της κοινωνίας, αυξάνονταν και πληθύνονταν. Στις ηγεσίες των συνδικάτων η μόλυνση ήταν σχεδόν καθολική και το ίδιο συνέβη και στις ηγεσίες των δήμων, που αρνούνταν πεισματικά να επιβάλουν αυξήσεις τελών ή να περικόψουν τις λιγοστές δαπάνες πρόνοιας. Γενικότερα, στους συλλογικούς φορείς η επίδραση των ραδιοϊσοτόπων ήταν ακαριαία, με αποτέλεσμα οι εκατοντάδες μη κυβερνητικές οργανώσεις, που μέχρι πρότινος ήταν τρόφιμοι κρατικών κονδυλίων και επιχειρηματικών χορηγιών, να βγουν από την καθωσπρέπει αφασία τους και να εξελιχθούν σε μαχητικούς θυλάκους καταγγελίας και δράσης κατά της κατάλυσης του κοινωνικού κράτους.

ΈΤΣΙ, Η ΧΩΡΑ που εδώ και έναν χρόνο είχε γίνει ο ομφαλός του καπιταλιστικού κόσμου, ένα case study καταστροφής και κοινωνικής αποσύνθεσης, ξαναβγήκε στο παγκόσμιο προσκήνιο ως εργαστήριο κοινωνικών διεργασιών. Κανείς δεν υποψιαζόταν ότι επρόκειτο για το αποτέλεσμα της «επίθεσης» των ραδιοϊσοτόπων. Η τρόικα αραίωσε τις επισκέψεις της – δεν ένιωθε πια απλώς ανεπιθύμητη, αλλά ούτε φόβο δεν μπορούσε να εμπνεύσει στους μεταλλαγμένους.

ΤΟ ΑΠΟΚΟΡΥΦΩΜΑ της ραδιενεργού μόλυνσης ήταν η επιδημία παραιτήσεων κυβερνητικών στελεχών. Δημιουργήθηκε μάλιστα ένα είδος μόδας υπουργοί, σε προγραμματισμένες συνεντεύξεις Τύπου, αντί να παρουσιάζουν την επόμενη μεγάλη μεταρρυθμιστική «τομή», να ανακοινώνουν τις παραιτήσεις τους, συνοδευόμενες από συγκινητικές δηλώσεις «συγγνώμης» για όσους και όσα υπέφεραν από τις πολιτικές τους. Δεν εξακριβώθηκε ποτέ, πάντως, αν η αιφνιδιαστική απόφαση του πρωθυπουργού να κηρύξει στάση πληρωμών, να «βομβαρδίσει» με αλλεπάλληλα βέτο τις ευρωπαϊκές συνόδους και να ανακοινώσει ένα εντυπωσιακό πρόγραμμα αντιμνημονιακής ανασυγκρότησης της χώρας ήταν αποτέλεσμα ραδιενεργού μόλυνσης ή πολιτικής αυτοσυντήρησης.

ΣΤΟ ΜΕΤΑΞΥ, τα ισότοπα χτύπησαν και τα νεκροταφεία. Ξεσηκώθηκαν ακόμη κι οι πεθαμένοι.