Η χούντα του ευρώ (12/11/2011)

«...O λαός
έχασε την εμπιστοσύνη της κυβέρνησης
και δεν μπορεί να την ξανακερδίσει
παρά μονάχα με διπλή προσπάθεια. Δε θα’ ταν τότε
πιο απλό, η κυβέρνηση
να διαλύσει το λαό
και να εκλέξει έναν άλλον;»

Μ’ αυτό τον ποιητικό σαρκασμό απαντούσε ο Μπρεχτ στην αντίδραση του ανατολικογερμανικού καθεστώτος στην εξέγερση του 1953. Όπως συμβαίνει με κάθε καθεστώς, ανεξαρτήτως της αυταρχικής ή δημοκρατικής περιβολής του, η ανατολικογερμανική ηγεσία λάτρευε τον λαό όσο αυτός χειροκροτούσε τις επιλογές της. Κι όταν το χειροκρότημα σταματούσε, το πρόβλημα δεν το είχε το καθεστώς αλλά ο λαός φυσικά. Κι επειδή δεν είχε ανακαλυφθεί τρόπος αντικατάστασης του λαού, το πρόβλημα του καθεστώτος ήταν πάντα η «συμμόρφωση» και «αναμόρφωση» του λαού.

Στη σαπουνόπερα της «εθνικής σωτηρίας» που παρακολουθούμε εδώ και δέκα μέρες μεταξύ Βρυξελών και Αθηνών, όπως θα έχετε παρατηρήσει, δεν υπάρχει πουθενά ο λαός. Υπάρχει ο Παπανδρέου, ο Σαμαράς, ο Καρατζαφέρης, η Μπακογιάννη, ο Παπαδήμος, ο Ρουμελιώτης, ο Διαμαντούρος, ο Ρεν, η Λαγκάρντ, ο Ντράγκι, η Μέρκελ, ο Σαρκοζί και ο Ομπάμα, φυσικά, υπάρχουν χίλιοι δύο τύποι, κομισιονάριοι, υπουργοί, υπουργίσκοι, αξιωματούχοι, τεχνοκράτες, υπάλληλοι, τραπεζίτες από κάθε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, υπάρχουν οι άνκορμεν και οι ακατάσχετα ομιλούσες κεφαλές της τηλεόρασης, αλλά δεν υπάρχουν οι Έλληνες πολίτες. Λες και εφαρμόστηκε κατά γράμμα και κατά κυριολεξία η σαρκαστική συμβουλή του Μπρεχτ, κι ο ανεπίδεκτος μαθήσεως ελληνικός λαός -οι τεμπέληδες, οι μπαταχτσήδες, οι διεφθαρμένοι, οι ακατέργαστοι, οι απατεώνες Έλληνες- απολύθηκε για να αντικατασταθεί από έναν άλλο λαό. Έναν λαό ολιγάριθμο, ακριβοπληρωμένο, γραβατωμένο και πάντα ατσαλάκωτο, διεσπαρμένο σε πολυτελή γραφεία στις πρωτεύουσες του κόσμου, κυρίως στις Βρυξέλες και στη Φρανκφούρτη, μα πάντως άξιο εμπιστοσύνης.

Παλιότερα, όταν η δημοκρατία δεν ήταν παντού απαραίτητη κι οι Αμερικανοί «έσπερναν» την υφήλιο με χούντες, το πρόβλημα λυνόταν δραστικά με τον στρατό. Ο στρατός αντικαθιστούσε τον λαό και διόρθωνε με τα όπλα, τις φυλακίσεις, τα βασανιστήρια, τις εξορίες τις λανθασμένες και καταστροφικές επιλογές του. Με τον καιρό τα πραξικοπήματα έγιναν «πασέ». Ίσως ξεπεράστηκε η τεχνογνωσία της δικτατορίας, ίσως να θεωρείται πια ακριβή και ασύμφορη η συντήρηση μιας χούντας σε περιόδους «δημοσιονομικής προσαρμογής». Ίσως πάλι να θεωρήθηκε πιο αποτελεσματική η «εξαγωγή της δημοκρατίας» – αυτής της ειδικού τύπου «δημοκρατίας» που προσκυνά την προτεραιότητα της αγοράς και δεν αμφισβητεί τις γεωπολιτικές ηγεμονίες του κόσμου μας. Αλλά κι αυτή η εξαγόμενη δημοκρατία ήταν αδύνατη χωρίς τα όπλα, τις στρατιωτικές επεμβάσεις, τους βομβαρδισμούς. Οι ευρωατλαντικοί σύμμαχοι, εδώ και μια εικοσαετία, εφάρμοσαν αποτελεσματικά την τεχνική «ανακατασκευής» ή «αντικατάστασης» των λαών διά της εξαγωγής της δημοκρατίας στην ανατολική Ευρώπη, στα Βαλκάνια, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και εσχάτως στη Μέση και Εγγύς Ανατολή.

Στην περίπτωσή μας τα πράγματα αποδείχθηκαν λίγο πιο περίπλοκα. Η κρίση χρέους στην Ελλάδα και στην Ευρωζώνη και η παταγωδώς αποτυχημένη διαχείρισή της από τους ευρωκράτες και τους εγχώριους υφισταμένους τους ανέδειξαν τον παράγοντα λαό που φοβάται, αποδοκιμάζει, διαμαρτύρεται, αντιδρά, αγανακτεί, απορρίπτει και έχει οδηγήσει το πολιτικό σύστημα σε πλήρη χρεοκοπία. Αυτή είναι η πρώτη, κανονική, πλήρης χρεοκοπία που έχει συντελεστεί πριν από την οικονομική χρεοκοπία, με αδιάψευστους μάρτυρες τις διαδηλώσεις, τις απεργιακές αντιδράσεις, τις δημοσκοπήσεις. Η πολιτική χρεοκοπία στις δημοκρατίες, αυτές τις έστω ανάπηρες δημοκρατίες, με έναν τρόπο μόνο διορθώνεται. Ο λόγος δίνεται στον λαό. Είτε για να καταγραφεί ένας νέος συσχετισμός δύναμης στο κομματικό σύστημα μέσω των εκλογών και να αναδειχθούν οι εναλλακτικές λύσεις διακυβέρνησης. Είτε για να τοποθετηθούν οι πολίτες πάνω στα κρίσιμα διλήμματα της πολιτικής μέσω δημοψηφίσματος, το αποτέλεσμα του οποίου περιορίζει αυτόματα τις επιλογές μιας κυβέρνησης και οδηγεί ενδεχομένως πάλι σε εκλογές.

Ανεξάρτητα από το αν το παπανδρεϊκό δημοψήφισμα ήταν μπλόφα ή γκάφα, ανεξάρτητα και από το αν οι εκλογές που ζητεί η αντιπολίτευση περιέχουν και την ιδιοτελή προσδοκία να αναβαθμίσουν την ισχύ τους και την επιρροή τους στη διακυβέρνηση (ή να την αναλάβουν, όπως ευελπιστεί ή Ν.Δ.), η αντίδραση των ευρωηγεμόνων αποκαλύπτει βαθύ μίσος στη δημοκρατία. Οι εκλογές, το δημοψήφισμα, η διαμεσολάβηση του λαού στη διαχείριση των αποφάσεων που κρίνουν το μέλλον και την επιβίωσή του αντιμετωπίζονται σαν μια ανωμαλία, μια παρέκκλιση, μια εκτροπή από τη φυσιολογική ροή των πραγμάτων. Η ίδια η δημοκρατία εξοβελίζεται σαν μια ακριβή και περιττή πολυτέλεια από το ιερατείο των Βρυξελλών και της Φρανκφούρτης.

Κι αυτό πια δεν είναι μια ανομολόγητη πίστη. Οι ευρωκράτες ξεπέρασαν τους εαυτούς τους, βιάζοντας και σκοτώνοντας τη δημοκρατία στην υποτιθέμενη κοιτίδα της, στην Αθήνα. Το αλισβερίσι δηλώσεων, υποδείξεων και εκβιασμών που διατυπώθηκαν δημόσια από αμετροεπείς τύπους που δεν εκπροσωπούν τίποτα και κανέναν -πέρα από τις αγορές και τη χρηματοπιστωτική δικτατορία -, όπως ο Όλι Ρεν, αποκαλύπτει την πρόθεση να αποκτήσει θεσμική υπόσταση και κοινωνική νομιμοποίηση αυτή η δικτατορία. Ο τρόπος που παραβιάστηκε άγαρμπα ακόμη και το σαβουάρ βιβρ της μη επέμβασης στην εσωτερική πολιτική ζωή μιας χώρας, η επιμονή να υποδειχθεί το σχήμα, το περιεχόμενο, ακόμη και τα πρόσωπα της αναγκαστικής συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ. και να αποτραπεί η διαμεσολάβηση του λαού στη μακρόχρονη δέσμευσή του με το αγνώστου περιεχομένου «συμβόλαιο πιστωτικής κατοχής της χώρας» αναδεικνύει φόβο και μίσος στις κοινωνίες. Αποδεικνύει πως στο μυαλό των ευρωκρατών η διάσωση του ευρώ είναι περίπου ασύμβατη με τη δημοκρατία.

Φυσικά, βρίσκουν και τα κάνουν. Σε άλλες εποχές, ακόμη και πριν από λίγα χρόνια θα ήταν αδιανόητο μια κυβέρνηση ή μια αξιωματική αντιπολίτευση να ανέχεται τους προσβλητικούς εκβιασμούς των «δυνάμεων κατοχής» χωρίς να τα έχει κάνει μπουρλότο. Ωστόσο, ο αστικός κόσμος στο σύνολό του, απεμπολώντας ακόμη και τα ανακλαστικά αυτοσυντήρησής του, επέλεξε να δικαιώσει τις επικρίσεις για συμπεριφορά «Τσολάκογλου», επέλεξε στάση πλήρους υποτέλειας εν ονόματι μιας αμφίβολης «εθνικής σωτηρίας». Τι πιο χαρακτηριστικό από τον βουλευτή της Ν.Δ. που ζήτησε «ακόμη και τον Φούφουτο να βάλουν πρωθυπουργό» προκειμένου να σχηματιστεί κυβέρνηση που θα επικυρώσει τη νέα δανειακή σύμβαση;

Μέρες που έρχονται, όλα όσα συμβαίνουν δίνουν μια απίστευτα νέα επικαιρότητα στο ξεθωριασμένο στη συλλογική μνήμη μήνυμα της 17ης Νοέμβρη. Το μείζον εθνικό, κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό ζήτημα δεν είναι η 6η δόση και το νέο δάνειο, είναι η υπεράσπιση της δημοκρατίας. Και δεν είναι μόνο ελληνικό ζήτημα. Είναι πανευρωπαϊκό. Είμαστε μάρτυρες ενός πανευρωπαϊκού πραξικοπήματος, μιας χούντας του ευρώ που επιχειρεί να εδραιώσει τη θέση της με όλες τις κοινωνίες, αλλά πρωτίστως τις υπό χρεοκοπία, απέναντί της. Η χούντα του ευρώ δεν είναι μια απροσδιόριστη κατάσταση, ένα σχήμα λόγου. Είναι κάτι απολύτως χειροπιαστό, συγκροτημένο και προσωποποιημένο. Είναι το περίφημο «γκρουπ της Φρανκφούρτης» που έχει επισημοποιήσει την εδραίωσή του ως ηγεσίας της Ευρωζώνης σε όλα τα όργανα και τις διαδικασίες της, σε μιαν εξόφθαλμη θεσμική εκτροπή, συμβολικά εκφρασμένη στις κονκάρδες με την επιγραφή «Frankfurt Group» που φορούν οι άνθρωποι της χούντας του ευρώ σε όλα τα ευρωπαϊκά fora. Είναι οι «Μερκεζί» και οι αξιωματούχοι Γερμανίας και Γαλλίας, είναι η ηγεσία και οι τεχνοκράτες της ΕΚΤ, οι επίτροποι και τα στελέχη της Κομισιόν, ο επικεφαλής του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπάι, η Λαγκάρντ κι όλοι οι εγκατεστημένοι στην Ευρώπη τεχνοκράτες του ΔΝΤ, είναι και οι εκπρόσωποι των τραπεζών, απαραίτητοι πλέον σε κάθε πολιτική απόφαση για το μέλλον της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης. Είναι μια δράκα ανθρώπων που επιβάλλουν σε κυβερνήσεις και κοινωνίες την πυγμή τους χωρίς καμιά δημοκρατική νομιμοποίηση, υπεράνω λογοδοσίας και πολιτικού ή κοινωνικού ελέγχου (προσέξτε και τη σημειολογία των προσώπων που παρήλασαν ως υποψήφιοι πρωθυπουργοί: ένας άνθρωπος της ΕΚΤ, ένας άνθρωπος του ΔΝΤ, δύο άνθρωποι της ευρωπαϊκής νομενκλατούρας. Δικά τους παιδιά, εν ολίγοις…). Είναι ένα ιερατείο θρησκόληπτα προσηλωμένο στις πιο ακραίες, ανάλγητες, νεοφιλελεύθερες συνταγές διάσωσης των αγορών και των τραπεζών και καταστροφής των κοινωνιών. Είναι μια χούντα με όλη τη σημασία της λέξης, μόνο που αντί όπλων -προς το παρόν- βομβαρδίζει τις κοινωνίες με τον φόβο της χρεοκοπίας, την απειλή πιστωτικού στραγγαλισμού, τον εκβιασμό αποβολής από το ευρώ και τον βάναυσο βιασμό της κυριαρχίας και της δημοκρατίας.

Αλλά, όταν η χούντα του ευρώ αμφισβητεί τον πυρήνα της ύπαρξης ενός κράτους -την εθνική κυριαρχία του, τη δημοκρατία του και τους όρους επιβίωσης της κοινωνίας του-, ποιο ακριβώς είναι το κίνητρο παραμονής στο ευρώ που προβάλλεται ως «εθνική σωτηρία»; Ποιο είναι το κίνητρο αποφυγής ακόμη και αυτής της χρεοκοπίας και της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα που προβάλλεται ως μπαμπούλας στους οικονομικά εξουθενωμένους και πολιτικά ακρωτηριασμένους πολίτες;