Monday, November 2, 2009

Τα κουταλοπίρουνα του New Age (31/10/2009)

Από το περασμένο Σάββατο υπάρχουν τουλάχιστον πέντε εκατομμύρια επίδοξοι διάδοχοι του Γιούρι Γκέλερ. Οι μισοί νεοέλληνες έχουν πειστεί ότι, για να αξιοποιήσουν τις εν υπνώσει μυστηριώδεις ικανότητες του εγκεφάλου τους, πρέπει να ξεπαστρέψουν τα κουταλοπίρουνά τους, να τσαλακώσουν κάθε μεταλλικό αντικείμενο της οικοσκευής τους, να κάνουν θρύψαλα τα κρυστάλλινα ποτήρια της προίκας τους, να ξεχαρβαλώσουν όλα τα ρολόγια χειρός, τοίχου και επιτραπέζια που διαθέτουν. Και μάλιστα, να προκαλέσουν όλη αυτή την καταστροφή με τον δύσκολο τρόπο. Όχι απλώς όπως να σπάνε τα πιάτα (όχι απ’ το καλό σερβίτσιο) όταν έρθουν στο τσακίρ κέφι, αλλά με την ακαταμάχητη δύναμη του νου τους. «Λύγισε κουτάλι, δούλεψε ρολόι, σπάσε ποτήρι…». Σ’ αυτές τις μάλλον ανώδυνες και ενδεικτικές μόνον νοητικές εντολές θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και μερικές αρκετά πιο χρήσιμες κοινωνικά και πολιτικά, μιας και ορισμένα προβλήματα της νεοελληνικής πραγματικότητας μόνο εκ θαύματος ή χάρη στις υπερφυσικές δυνάμεις των mentalists της πολιτικής θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν: «Μειώσου έλλειμμα, εξαφανίσου χρέος, συρρικνώσου ανεργία, κινήσου χρήμα, δάνεισε τραπεζίτη, φύγε ύφεση, ξαναφύτρωσε δάσος, πρασίνισε Ελλάδα κ.λπ.». Διότι με τα κουταλάκια μόνο δεν γίνεται προκοπή. Στο κάτω κάτω, λυγίζουν τόσο εύκολα με το χέρι, που είναι απολύτως αντιπαραγωγικό να σπαταλήσει σ’ αυτά κανείς τα πολύτιμα κύματα τηλεκίνησης που εκπέμπει ο θαυματουργός του εγκέφαλος.

Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον λοιπόν -αφού με την εγγύηση δημοσιογράφων κάτι υπερφυσικό συμβαίνει κάθε Σάββατο στα τηλεοπτικά πλατό- να δούμε τον Γιούρι Γκέλερ κι όλη τη «Διεθνή» των mentalists σε μιαν πιο παραγωγική δράση. Δεν μας ενδιαφέρει να σταματήσει το Big Ben ή να λυγίσουν τα χρυσά κουταλοπίρουνα της βασίλισσας Ελισάβετ, αλλά να προληφθεί η επόμενη τρομοκρατική επίθεση. Να ακινητοποιηθούν στον αέρα οι επόμενες 96 σφαίρες πριν βρουν ανθρώπινο στόχο. Να προβλεφθεί η επόμενη εκατόμβη στο Ιράκ, στο Πακιστάν ή στο Αφγανιστάν. Να εκτραπούν στον προσκοπισμό οι κακές συνήθειες των επίδοξων ληστών. Να μετατραπεί σε αγάπη το μίσος, σε κατανόηση ο φθόνος, σε έκρηξη αλληλεγγύης η απληστία. Να μεταμορφωθούν τα golden boys σε φανατικούς φιλάνθρωπους που καταθέτουν τα stock options τους στις «τράπεζες των φτωχών». Να γίνουν οι γραφειοκράτες φιλότιμοι χειρώνακτες του δημόσιου συμφέροντος, οι άχρηστοι μάνατζερ των ΔΕΚΟ να παραιτηθούν οικειοθελώς, παραχωρώντας και όλα τα δικαιώματα των συμβολαίων τους, οι τραπεζίτες να δανείζουν με 0% και να δανείζονται με 10%, οι επιχειρηματίες να παραιτηθούν από τα κέρδη τους και να μοιράζονται με τους ανταγωνιστές τους στα ίσα τα μερίδια αγοράς. Να αποτραπούν όλα τα εγκλήματα που προετοιμάζονται ασυνειδήτως σε συγχυσμένα μυαλά φτωχοδιάβολων, αλλά και εκείνα που καταστρώνονται στα χλιδάτα σαλόνια των χρυσοκάνθαρων. Να προληφθούν οι επόμενες πλημμύρες, οι επόμενες ξηρασίες, οι επόμενες πυρκαγιές. Να φωτιστούν οι εγκέφαλοι της παγκόσμιας ελίτ που δεν δίνουν σεντς για το περιβάλλον αν δεν είναι εξασφαλισμένα πράσινα υπερκέρδη. Κι αν αυτό είναι αδύνατο, να ανακοπεί εδώ και τώρα η υπερθέρμανση του πλανήτη, ίσως με μια μικρή απομάκρυνση του Ηλίου κατά μερικά έτη φωτός. Να καταργηθούν οι τάξεις, να καταλυθούν οι ανισότητες, να ξεχάσουν οι άνθρωποι τα χρώματά τους, να λησμονήσουν τις θρησκείες τους, να αδιαφορήσουν για τις εθνικότητές τους, να ξεπεράσουν τις ιδεολογίες τους, να ισοπεδώσουν τις ιεραρχίες τους. Να διαχειριστεί η ανθρωπότητα δίκαια τον κοινό της πλούτο, να τελειώνουμε με τον πόλεμο των πολιτισμών και τον πολιτισμό των πολέμων, να τελειώνουμε και με την πολιτική (τι ανάγκη θα την έχουμε, άλλωστε, όταν θα έχουμε φτάσει σε τέτοιο επίπεδο αυτο-οργάνωσης και αυτορύθμισης των κοινωνιών) όλα με τη δύναμη του μυαλού του Γιούρι Γκέλερ, των εκατοντάδων διαδόχων του και των εκατομμυρίων οπαδών του. Μια τόσο ισχυρή συγκέντρωση θετικής ενέργειας, δεν μπορεί, θα καταφέρει ότι δεν κατάφερε το είδος μας από καταβολής του...

Δεν ειρωνεύομαι τη δύναμη του ανθρώπινου νου. Και η αλήθεια είναι ότι ο προϊστορικός άνθρωπος, του οποίου ο εγκέφαλος μη νομίζετε ότι διαφέρει πολύ από τον δικό μας, θα ούρλιαζε από το σοκ αντικρίζοντας τα επιτεύγματα της ανθρώπινης διάνοιας – των απογόνων του. (Αντιθέτως, μάλλον θα έβλεπε με συγκατάβαση τον ανεκδιήγητο κ. Γκέλερ να λυγίζει σίδερα ως «Κουταλιανός» και θα απορούσε γιατί δεν το κάνει με τον εύκολο τρόπο, τη μυϊκή δύναμη που ο πρόγονός μας διέθετε πολλαπλάσια από τη δική μας – η ευφυΐα είχε και τις απώλειές της…). Η αλήθεια είναι ότι το ανθρώπινο μυαλό διήνυσε μια τεράστια απόσταση σε μερικές χιλιάδες χρόνια προϊστορίας, και κυρίως ιστορίας, και πιθανότατα θα διανύσει κι άλλη τόση. Και η απόδειξη γι’ αυτό βρίσκεται γύρω μας, σ’ όλη τη δημιουργία και όλη την καταστροφή που επισώρευσε στον πλανήτη Γη ο πολιτισμός μας. Σ’ αυτό το επίτευγμα του ανθρώπινου εγκεφάλου -δισεκατομμυρίων ανθρώπινων εγκεφάλων- υπάρχει ήδη τόση «μαγεία», μαύρη και λευκή, ώστε η επιστράτευση ενός τσαρλατάνου που ισχυρίζεται ότι είναι απόγονος εξωγήινων ή ότι διαβάζει τη σκέψη μας, είναι μια ακατανόητη γραφικότητα.

Παρ’ όλα αυτά, μερικά εκατομμύρια Έλληνες θα στηθούν για αρκετά σαββατόβραδα μπροστά στις οθόνες, περιμένοντας μια ακόμη πειστική ένδειξη ότι διαθέτουν αναξιοποίητες, υπερφυσικές δυνάμεις που θα τους απαλλάξουν από την πλήξη ή τη μιζέρια τους, θα τους διακτινίσουν από την Εποχή των Ιχθύων στην Εποχή του Υδροχόου, από τον κόσμο του ανταγωνισμού και της καταστροφής, στην κοινωνία της αρμονίας και της αιώνιας ευδαιμονίας. Η βιομηχανία του New Age πουλάει εδώ και πολλές δεκαετίες. Η παρακμή των ιδεολογιών και κοσμοθεωριών, η κρίση της πολιτικής, οι αλλεπάλληλες διαψεύσεις της προσδοκίας αλλαγής, τα αδιέξοδα των κινημάτων που υπόσχονταν κοινωνικές κοσμογονίες, η κατάρρευση και των ελάχιστων βεβαιοτήτων που είχε διαμορφώσει η καπιταλιστική ευημερία, μετατρέπει το New Age σε μηχανή που κόβει χρήμα. Αφού τα κόμματα, τα μανιφέστα, τα κινήματα αδυνατούν να αλλάξουν τη ζωή μας, αφού και ο πολιτισμός της απληστίας δεν μπορεί να εγγυηθεί τα κεκτημένα της ευημερίας μας, ας δούμε τι μπορεί να αλλάξει το φενγκ σούι στο σπίτι μας, η αστρολογία στον προγραμματισμό της ζωής μας, η μαντεία στο κυνήγι της ευτυχίας, ο αποκρυφισμός στην αποτίναξη της δυστυχίας, οι τεχνικές βελτίωσης του νου στη μετατροπή μας σε μικρούς Σούπερμαν, εκκολαπτόμενους Γκέλερ…

Έτσι, το New Age με τα πολυποίκιλα ρεύματά του και τις «κοσμοθεωρίες» του έγινε μια μεγάλη αγορά πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ που πουλάει με την ίδια ευκολία και μαχαιροπίρουνα για να τρώμε και δυνάμεις για να τα λυγίσουμε. Εδώ και πολύ καιρό από περιθωριακό έχει γίνει mainstream – ελάχιστες εφημερίδες και έντυπα τολμούν να εκδοθούν χωρίς ωροσκόπιο και οι περισσότερες συστάσεις μεταξύ των ανθρώπων περιλαμβάνουν σταθερά την ερώτηση «και τι ζώδιο είσαι;» και η απάντησή που θα δώσεις υποτίθεται ότι είναι μια πλήρης κατάθεση του ψυχογραφήματός σου (συν τη διάγνωση του ψυχιάτρου σου, αν είσαι υπό θεραπεία).

Βεβαίως, πρόκειται για μια κατά συνθήκην απάτη, διότι είμαστε συνένοχοί της στον βαθμό που πνίγουμε την αμφιβολία προκειμένου να «αγοράσουμε» ελπίδα. Από την άποψη αυτή δεν αρκεί να κατακεραυνώνουμε τους τσαρλατάνους, τους ψευδοεπιστήμονες, τους ψευδοπροφήτες και τους μάνατζέρ τους, ψάχνοντας να βρούμε τις λεπτομέρειες που ξέφυγαν από τη σκηνοθεσία και αποκαλύπτουν την απάτη. Η μεταφυσική απάτη είναι πολύ βαθύτερα χωμένη στο κοινωνικό μας DNA για να νομίζουμε ότι ξεμπερδεύουμε μαζί της αν ξεσκεπάσουμε τα τρικ των Γκέλερ. Και τι θα γίνει με τους Γκέλερ της αγοράς που μας έχουν πείσει ότι οι κρίσεις, οι υφέσεις, οι επιχειρηματικοί κύκλοι, η ανάκαμψη, η ευημερία, η κατανομή του πλούτου, ο καταμερισμός της παγκόσμιας ισχύος είναι στο χέρι…της αοράτου χειρός της αγοράς, των ανεξέλεγκτων δυνάμεων του ανταγωνισμού, μιας υπερβατικής βούλησης έξω και μακριά από δισεκατομμύρια ανθρώπινες βουλήσεις; Πώς θα αντιμετωπίσουμε τη μέγιστη απάτη, την πεποίθηση ότι οι κρίσεις, οι πόλεμοι, η φτώχεια, η κοινωνική ανισότητα, οι «αφύσικες» φυσικές καταστροφές είναι αποτέλεσμα ανεξέλεγκτων δυνάμεων που αδυνατούμε ως είδος να χειραγωγήσουμε;
Η απάντηση είναι πιο απλή απ’ όσο φαίνεται: αντιμετωπίζοντας την πιο ακατανίκητη απ’ όλες τις δυνάμεις του ανθρώπινου εγκεφάλου. Τη βλακεία.

No comments:

Post a Comment