Για όλα τα πεταμένα «Οχι» του κόσμου

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 5-6/7/2025

Προσπαθώ να θυμηθώ πώς αισθανόμουν τέτοια μέρα, πριν δέκα χρόνια ακριβώς. Ξέρετε, τη μέρα που τόσο πολλοί άνθρωποι από όλο το φάσμα της πολιτικής προσπαθούν να την ξεχάσουν, σαν αποφράδα, σαν ένα στίγμα, έναν λεκέ ή ένα βαθύ τραύμα που πρέπει να επουλωθεί. Ολα παίζουνε, το τραύμα αναμφίβολα υπάρχει στους ανθρώπους που για μια στιγμή πίστεψαν ότι μπορούν να προκαλέσουν με το πλήθος, το πάθος και την ψήφο τους μια μεγάλη αλλαγή, έναν πολιτικό και κοινωνικό σεισμό παγκόσμιας εμβέλειας. Αλλά το πώς ένιωθαν όλοι οι 3.558.864 πολίτες που ψήφισαν «Οχι» τις μέρες πριν από το δημοψήφισμα, την ίδια τη μέρα της κάλπης και το βράδυ της ανακοίνωσης του αποτελέσματος, το βράδυ της 5ης Ιουλίου 2015, που τα «Οχι» τόσο πολλών ανθρώπων τρόμαξαν το «ιερατείο» των Βρυξελλών, τις καγκελαρίες και τα πρωθυπουργικά μέγαρα όλης της Ευρώπης, τους ιέρακες των αγορών, τους ραντιέρηδες της Αθήνας, ακόμα και τους τότε ενοίκους του μεγάρου Μαξίμου, το πώς ένιωθαν οι 3,5 εκατ. άνθρωποι που επέλεξαν πλευρά έχει τη σημασία του. Κι έχει σημασία, ακόμα και σήμερα, 10 χρόνια μετά, να θυμηθούν πώς ένιωθαν, τι τους έκανε να πουν «Οχι» με τις τράπεζες κλειστές, τα ATM με μεγάλες ουρές, το χρήμα με το σταγονόμετρο, τα ΜΜΕ να κραυγάζουν λες και επίκειται πόλεμος, τον εκφοβισμό, την τρομοκρατία και τους ωμούς εκβιασμούς να φτάνουν στα άκρα. 

Προσπαθώ να θυμηθώ τουλάχιστον πώς ένιωθα εγώ. Κι ο μόνος τρόπος που είναι πιο αξιόπιστος είναι τα θυμηθώ τι έγραφα. Ευτυχώς, scipta manent. Αντιγράφω από ανάρτηση στο blog μου, με ημερομηνία 1/7/2015: 

«Από την περασμένη Παρασκευή βλέπω ανθρώπους σκυφτούς μπροστά στις οθόνες των ΑΤΜ. Ουρές από σκυφτούς ανθρώπους που αγωνιούν να φτάσουν στα πλήκτρα του μηχανήματος που ξερνάει ευρώ, πριν αυτό στερέψει (σ.σ. μεταξύ μας, ήμουν κι εγώ σε κάποιες απ’ αυτές τις θλιβερές ουρές). Κι από τη Δευτέρα η κύρτωση του αυχένα και της πλάτης σαν να αυξήθηκε, κι ας λιγόστεψαν τα χαρτονομίσματα που μπορούν να αποσπάσουν απ’ το μηχάνημα. Ισως δεν ξέρουν, τουλάχιστον όχι όλοι, ότι κάθε ημερήσια επίσκεψή τους στο ATM μετριέται live στις τερματικές οθόνες της ΕΚΤ, στη Φρανκφούρτη. Κάθε ανάληψη του πολυπόθητου πενηντάρικου καταγράφεται σαν μια μικρή κατάθεση της ψυχής τους. Οι άρχοντες του ευρώ μετρούν όλες αυτές τις μικρές καταθέσεις σαν προκαταβολή της μεγάλης, ολόσωμης και ολόψυχης κατάθεσης που θέλουν να εξασφαλίσουν στην Κυριακή της κάλπης. Θέλουν ένα λιπόψυχο, ηττημένο, ταπεινωμένο, φοβισμένο, αγωνιώδες, ένα σκυμμένο, ει δυνατόν και έρπον “ναι” από τα εκατομμύρια των Ελλήνων ψηφοφόρων. Γι’ αυτό και έχουν φορτώσει στην πλάτη του καθενός ένα χρέος 40.000 ευρώ. Να ’χουν να πορεύονται σκυφτοί, στα τέσσερα, έρπην. Χέστηκαν αν αυτό το χρέος θα πληρωθεί ποτέ – το ξέρουν ότι δεν πρόκειται αυτό να συμβεί. Αρκεί να το ’χει στην πλάτη του κάθε υποζύγιο εφ’ όρου ζωής (κάπως έτσι υπολογίζουν τη “βιωσιμότητα” του χρέους: τη μετρούν με κριτήριο την ανοχή μας).

»Μ’ αυτό το φόρτωμα στην πλάτη, με τις τράπεζες κλειστές, με τον ΣΕΒ, τη ΓΣΕΕ, τον αρχιεπίσκοπο, τον Ανθιμο, τον επίτιμο, την ΕΣΕΕ, τον Σαμαρά, τον Βενιζέλο, τη Φώφη, τον Σταύρο, τον Ρουβά, τις εργοδοτικές ενώσεις, τους καθωσπρέπει οικονομολόγους, τους τραπεζίτες, τα ΜΜΕ της διαπλοκής, το λόμπι του ευρώ, τους αρχιτέκτονες της ελληνικής χρεοκοπίας, τον Ραχόι, τον Γιούνκερ, τον Σουλτς, τη Μούσχουρη, τον Ράμφο, τον Ψινάκη, όλους τους αστέρες του καθεστωτικού μπλοκ να κραυγάζουν υστερικά “ΝΑΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙ! Ναι σε όλα, ναι σε ό,τι νάναι”, πώς θα τα καταφέρεις εσύ να φτάσεις όρθιος και ευθυτενής στην κάλπη; Πώς να αντέξεις να διασώσεις όλα τα “όχι” σου, όλα τα “όχι” που ’χεις μαζεμένα από τότε που στάθηκες όρθιος, βρέφος ενός έτους;... 

»Μάζεψε όλα τα “όχι” σου και στάσου όρθιος. Οχι στο ψέμα, όχι στην τρομοκρατία, όχι στον πανικό, όχι στη λιτότητα, όχι στην ευρωυστερία, όχι στην ευρωκρατία, όχι στην ευρωυποκρισία, όχι στις κότες, όχι στους ξενέρωτους, όχι στους χέστηδες, όχι στην εθελοδουλεία, όχι στις κωλοτούμπες (τις παρελθούσες και τις επερχόμενες), όχι στο παράνομο χρέος, όχι στην τοκογλυφία των δανειστών, όχι στους ραντιέρηδες, όχι στο ευρώ των τραπεζών, όχι στη χούντα της ΟΝΕ, όχι στην εξόντωση των ηλικιωμένων, όχι στον ευνουχισμό των ωρίμων, όχι στον εξανδραποδισμό των νέων, όχι στις ομιλούσες κεφαλές της διαπλοκής, όχι σε νέο μνημόνιο, όχι στην τρομοκρατία των εργοδοτών, όχι στον φασισμό των αγορών, όχι στην παράδοση της κρατικής κυριαρχίας, όχι στον εκβιασμό της λαϊκής κυριαρχίας, όλα τα όχι του κόσμου συμπυκνωμένα σε ένα και μόνο όρθιο “ΟΧΙ”. (Μ’ αρέσει που το “όχι” της Κυριακής είναι τόσο πλουραλιστικό, ο καθένας θα εισφέρει τη δική του σύνθεση από “όχι”. Είναι «όχι» πατριωτικό, αλλά είναι και διεθνιστικό, είναι ευρωσκεπτικιστικό, αλλά είναι και ευρωπαϊκό, είναι φιλοκυβερνητικό, αλλά είναι και αντικυβερνητικό, είναι «όχι» θυμωμένο, αλλά είναι και ψύχραιμο, είναι ρομαντικό, αλλά είναι και ρεαλιστικό, είναι και “όχι” αναδρομικό, όλα τα “όχι” που δεν εκστομίστηκαν από το 2010 και μετά από “ναιναίδες” και “νενέκους”. Ενώ το “ναι” τους είναι απλώς ένα μονολιθικό, μονόχρωμο, δογματικό, λιπόψυχο “ναι”, μια υπογραφή σε λευκή επιταγή με το πιστόλι στον κρόταφο.)

»Οφείλουμε στους εαυτούς μας ένα όρθιο, καθαρό “όχι”. Η όρθια στάση κάνει τον άνθρωπο».

                                                                      ***

Ομολογώ πως είχε κάτι υπερβολικά μελό αυτό το παμφλέτο υπέρ του «Οχι» το 2015. Αλλά επειδή οι περισσότεροι από όσους στάθηκαν όρθιοι έχουν δέκα χρόνια μετά μείνει με την απορία, επειδή ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ορθά επικαλέστηκε τον Σολωμό και την παρότρυνσή του «Το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθές», απαιτώντας (επίσης ορθά) τη δημοσιοποίηση των πρακτικών του συμβουλίου πολιτικών αρχηγών του 2015 για να αποδειχθεί αν και ποιος έκανε «κωλοτούμπα» μετά το δημοψήφισμα, περιμένω η ίδια απαίτηση να προβληθεί και για την περιβόητη έκθεση των 1.000 σελίδων για το Grexit που επικαλέστηκε ο Γιούνκερ δέκα χρόνια πριν για να μας φορέσει καπέλο το τρίτο μνημόνιο. Υπήρξε ποτέ αυτή η έκθεση-φάντασμα ή πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι η Ε.Ε. και η ευρωζώνη επιβιώνουν δέκα χρόνια μετά χάρη σε μια κολοσσιαία απάτη εις βάρος της Ελλάδας; (Βλέπε το απόσπασμα στη θυγατρική στήλη.) 

ΚΙΜΠΙ 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

«[...] Στην παρούσα περίπτωση, το έγγραφο που ζητάτε εγείρει ανησυχίες για θέματα υψηλής ευαισθησίας από πολιτική, οικονομική και νομική άποψη. Η δημοσιοποίηση του εγγράφου που ζητάτε θα μπορούσε να προκαλέσει όχι μόνο σοβαρή απειλή στη δημοσιονομική, νομισματική και οικονομική σταθερότητα της Ελλάδας, αλλά να απειλήσει πραγματικά τη δημοσιονομική, νομισματική και οικονομική κατάσταση σε καθένα από τα υπόλοιπα κράτη της Ευρωζώνης, και στην Ευρωζώνη ως σύνολο. Ειδικότερα, ενώ η Ευρωζώνη ανακάμπτει ακόμη από την πρόσφατη οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση, η αποκάλυψη του εγγράφου θα άνοιγε την πόρτα για κερδοσκοπική επίθεση στα δημόσια χρέη από συντελεστές της αγοράς, η οποία με τη σειρά της θα μπορούσε να προκαλέσει αδικαιολόγητες πιέσεις στα κράτη μέλη... Το δημόσιο συμφέρον υπηρετείται καλύτερα με τη μη δημοσίευση του εγγράφου που ζητάτε». 

Πιερ Μοσκοβισί (επίτροπος το 2017), «Επιστολή-απάντηση στο αίτημα της Αννας Διαμαντοπούλου για δημοσιοποίηση του “λεπτομερούς σχεδίου Grexit” που είχε επικαλεστεί ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ τον Ιούλιο 2025», 2 Μαρτίου 2017