Τελικά, όντως μας ψεκάζουν…

ΕΦΣΥΝ, 31/8/2019

Αξεπέραστη περίπτωση εθελοντικής διάσωσης τράπεζας, στην ταινία του Φρανκ Κάπρα "Μια υπέροχη ζωή" (1946). Εκεί να δείτε ψεκασμένους...

Το πρόβλημα με τις κρίσεις και τους -φαύλους, ομαλούς ή ανώμαλους- κύκλους τους είναι ότι τα θύματά τους, όσα τουλάχιστον παραμένουν ζωντανά, πλήττονται από το σύνδρομο της Ωραίας Κοιμωμένης. Ξυπνούν και δεν θυμούνται τίποτα. Δεν θυμούνται πώς ξεκίνησαν όλα. Ποιος τους σβούριξε τη ροπαλιά που τους έριξε ξερούς; Ποιος τους χτύπησε την παραμύθα στη φλέβα και τους βύθισε στον μεγάλο ύπνο;

Φέρ’ ειπείν: από αύριο υποτίθεται πως τελειώνουμε οριστικά με τα κάπιταλ κοντρόλ (οι κοινοί θνητοί έχουμε καθαρίσει προ έτους, αλλά ας πούμε πως έπεσε και το τελευταίο οχυρό). Η κυβέρνηση μας καλεί να ανοίξουμε σαμπάνιες. Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι σκέπτεται να καθιερώσει την ημερομηνία 1η Σεπτεμβρίου ως τρίτη εθνικοαπελευθερωτική επέτειο, μετά την 25η Μαρτίου και την 28η Οκτωβρίου, καθότι υπεράνω όλων πατρίς οι τράπεζες και έσχατα σύνορά της τα γκισέ, τα ATM και το e-banking.

Κάπιταλ κοντρόλ τέλος, λοιπόν, αλλά στο μεταξύ έχουμε ξεχάσει τα βασικά: ποιος τα επέβαλε, υπέρ ποιου και σε βάρος ποιου. Κι οφείλω να αναγνωρίσω στον Βαρουφάκη -που κατά τα λοιπά μπορούμε να του καταλογίζουμε πολλά, πέραν της επιχείρησης εξαφάνισης των «ν» από το αλφάβητο- ότι μας θύμισε το στοιχειώδες: ήταν η ΕΚΤ, το ευρωσύστημα, η δικτατορία Φρανκφούρτης-Βρυξελλών που επέβαλαν την τιμωρητική ασφυξία, τη νομισματική τρομοκρατία του ELA – και όχι του ΕΛΑ. Και δη όχι στις 29 Ιουνίου του 2015, αλλά πολύ νωρίτερα, από τον Γενάρη του ίδιου χρόνου. Στην πραγματικότητα ακόμη νωρίτερα, τουλάχιστον από το 2010, όταν έγιναν εμψυχωτές της τεράστιας φυγής κεφαλαίων από τις ελληνικές προς τις γερμανικές, τις γαλλικές και άλλες τράπεζες. Κι όταν επέβαλαν σε μας να γίνουμε ακούσιοι χορηγοί της εγχώριας τραπεζοκρατίας, φορολογικά υποζύγια της διάσωσής της με τις αλλεπάλληλες ανακεφαλαιοποιήσεις.
Αυτά τα στοιχειώδη φάνηκε να έχει κατανοήσει η πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας το 2015, όταν με απροσδόκητη ψυχραιμία, χωρίς υστερίες και πανικούς, στήθηκε υπομονετικά στις ουρές για το κατά κεφαλήν 60άρι της μέρας, 24ωρα πριν πάει στην κάλπη και ρίξει με πείσμα «όχι» (η τύχη του οποίου είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία, ας μην την πιάσουμε τώρα). Κι η ψυχραιμία των πολλών προ του ολέθρου των κάπιταλ κοντρόλ, σημάδι πως μάλλον δεν μας ψέκασαν ή πως τα ψεκάσματα ήταν ληγμένα, ήρθε σε χτυπητή αντίθεση με το αθόρυβο, ακήρυχτο, ακατάγγελτο bank run, με το οποίο η κραταιά ελληνική ολιγαρχία, η περιούσια μεσαία τάξη και η παρασιτική γραφειοκρατία επί πέντε χρόνια στράγγιξαν, εξαφάνισαν και ξαπόστειλαν στο εξωτερικό καταθέσεις 150 δισ. ευρώ, χωρίς να ανοίξει ρουθούνι. Αλλά αυτή η βασική ιστορία έχει ξεχαστεί, έχει εξαφανιστεί. Οπότε τελικά μάλλον μας ψεκάζουν.

Μας ψεκάζουν, δεν εξηγείται αλλιώς, γιατί από τη συλλογική μας μνήμη κοντεύει να εξαφανιστεί και η άλλη βασική αλήθεια: ότι δεν ήταν οι τράπεζες τα θύματα της κρίσης, αλλά η αιτία τους - μία από τις αιτίες τους, για να είμαστε ακριβείς. Οτι το 2007, όταν έσκασε η αμερικανική φούσκα των τοξικών ενυπόθηκων δανείων που με κανιβαλική χαρά είχαν αγοράσει όλες οι καθωσπρέπει τράπεζες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των ευρωζωνικών, όλες οι καθωσπρέπει κυβερνήσεις του κόσμου, νεοφιλελεύθερες ή σοσιαλφιλελεύθερες, έσπευσαν να σώσουν τις τράπεζες φιλοδωρώντας τες τουλάχιστον με 10 τρισ. δολάρια σε Ασία, Ευρώπη κι Αμερική. Μετέτρεψαν έτσι πρόθυμα, σε 2-3 χρόνια, το τραπεζικό χρέος σε δημόσιο, το οποίο πληρώσαμε και θα πληρώνουμε εμείς, τα παιδιά μας, τα εγγόνια, τα δισέγγονα, τα τρισέγγονά μας. Δεν είναι σχήμα λόγου, τουλάχιστον για τη μεταμνημονιακή Ελλάδα, αλλά η κυριολεξία που προκύπτει από τη λήξη του ελληνικού χρέους το 2060 ή τη λήξη του Υπερταμείου κάπου στα 2114 μ.Χ., όταν ο Αρης θα έχει εποικιστεί, η Σελήνη θα έχει γίνει Μύκονος του επόμενου αιώνα και η Ε.Ε. θα έχει συρρικνωθεί σε ασήμαντη υποσημείωση στα βιβλία της Ιστορίας.

Μας ψεκάζουν, και προφανώς εισπνέουμε το ψέκασμα αδιαμαρτύρητα. Γιατί πώς αλλιώς να εξηγηθεί ότι έχουμε ξεχάσει εντελώς ότι το τραπεζικό σύστημα, που ανυποψίαστοι διασώζουμε, στην ουσία δεν υπάρχει εδώ και χρόνια. Χελόου! Πίστη σημαίνει πίστωση, αλλά εδώ και οκτώ χρόνια είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο που δεν χορηγεί δάνεια. Σώζουμε κάτι που δεν υπάρχει. Ή υπάρχει μόνο για τον εαυτό του και τους ελάχιστους ακολούθους του. Το τραπεζικό σύστημα υπάρχει γιατί εμείς εξακολουθούμε να παίζουμε τον ρόλο των πιστωτών του. Ανεχόμαστε μια τεράστια πολιτική απάτη που κατάπιε ακόμη και τον πιο άγριο θυμό μας.

ΟΚ, καταλαβαίνω πως χάσαμε. Χάσαμε ποικιλοτρόπως. Αλλά δεν υπάρχει λόγος ούτε να ξεχάσουμε ούτε να το χάσουμε.


ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ
Ο,τι δεν έκανε εκείνος, να ανατινάξει την τράπεζα, να αδειάσει ένα σαρανταπεντάρι στο στήθος ενός ξετσίπωτου υπουργού, θα το έκανε η ίδια, μα το Θεό, η Ευδοκία Χαιρετάκη το γένος Λιόδη θα γινόταν Κουφοντίνας. Ρώσικο κοκοράτο Μπαϊκάλ κάπου 490 ευρώ ή καραμπίνα χράπα-χράπα, μόνο 250, τα άκουγε αναγκαστικά κι αυτή και άλλες πελάτισσες στο κομμωτήριο, ο άντρας της Λούσυ στο ταμείο μιλούσε στο τηλέφωνο συνεχώς για ράτσες λαγόσκυλων, κολάρα γαβγίσματος, καρτεροντούφεκα, τιμές όπλων και ανταλλακτικών.
Ιωάννα Καρυστιάνη, «Το φαράγγι»

F@ck you, middle class!

Το κατά Αι Γουέι Middle  Finger, κάτι σαν μνημείο πεσόντων της μεσαίας τάξης.

Λοιπόν, μια κι είμαστε ακόμη στ’ αποκαλόκαιρο, θα σας πω τι θυμήθηκα - μετά θα σας πω και γιατί. Είμαστε στην αρχή της κρίσης, 2010 -είχαμε πεθάνει, αλλά δεν μας το 'χαν ακόμη πει-, κάνω οικογενειακές διακοπές (τις τελευταίες χωρίς τύψεις που θυμάμαι) σε νησί. Πάμε να φάμε σε φημισμένο εστιατόριο, γκουρμεδιάρικο κι εναλλακτικό. Με το που καθόμαστε, έρχεται ο σερβιτόρος και με ευγενική αυστηρότητα μας κάνει τον πρόλογο ότι οι συνδιαχειριστές του καταστήματος έχουν την άποψη πως δεν πρέπει να αποδίδουμε φόρους στο κράτος, γιατί τους αξιοποιεί σε αντικοινωνικούς σκοπούς και γι’ αυτό προτείνουν να μην κοπεί απόδειξη, αλλά αν παρ' όλα αυτά εμείς θέλουμε απόδειξη φυσικά θα μας φέρουν. Μένω μαλάκας, θεώρησα μικροαστικό να εκφράσω αντίρρηση, αν και αυθεντικά μικροαστικό -δηλαδή, μεγαλοφυώς αστικό- ήταν ότι οι συνιδιοκτήτες της εναλλακτικής μπίζνας είχαν πείσει τον υπάλληλό τους να λέει αυτό το παραμύθι, κι όποιος τσιμπήσει τσίμπησε. Και τσιμπούσαν πολλοί, το μαγαζί είχε ουρές. Ενδεχομένως πίστευαν ότι τρώγοντας και πληρώνοντας με τους εξαναγκαστικά φορολογημένους μισθούς τους τα εθελοντικώς αφορολόγητα γκουρμέ πιάτα συμμετέχουν σε μια μικρή πράξη αντίστασης, ως ταπεινοί Θορό της φορολογικής ανυπακοής στη μνημονιακή Ελλάδα.
Για να μην αδικώ κανέναν, ο δαιμόνιος middle class hero στη διάρκεια της κρίσης -αλλά και ανεξαρτήτως αυτής- υποδύθηκε με χαρακτηριστική άνεση τον αναρχικό, τον αυτόνομο, τον νεοφιλελεύθερο, τον φασίστα, τον αριστερό, τον κομμουνιστή, τον εκσυγχρονιστή, τον κεντρώο, τον δεξιό, τον οικολόγο και γενικώς έκανε ό,τι περνούσε απ’ το χέρι του, αρκεί η παρενδυσία να του προσέφερε ένα καλό άλλοθι για το αγαπημένο του σπορ: την απόκρυψη φορολογητέας ύλης. Δηλαδή, τη φοροκλοπή. Δεν λέω ότι η μεσαία τάξη το έκανε σε μεγαλύτερη κλίμακα από εκείνη της πανούργας κρατικοδιαίτης επιχειρηματικής ελίτ. Αλλά το έκανε έχοντας κερδίσει φωτοστέφανο του μάρτυρα της κρίσης. Με εκ των προτέρων άφεση αμαρτιών. Η Ν.Δ., ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΙΝ.ΑΛΛ., οι πάντες θρήνησαν για την καθημαγμένη μεσαία τάξη και επιδόθηκαν σε μια πλειοδοσία υποσχέσεων για την ανάταξή της. Η μεσαία τάξη έγινε ξανά ο περιούσιος λαός της πολιτικής και της διακυβέρνησης.
Δεν ανοίγω τη συζήτηση για το τι είναι μεσαία τάξη και τι όχι - θα ξημερώσουμε και θα τσακωθούμε. Λίγο-πολύ όλοι είμαστε μεσαίοι, όπως κάποτε όλοι ήμασταν ΠΑΣΟΚ. «Γράψε κάτι που να πιάνει τη μεσαία τάξη, Γιάννη», τραγουδούσε ο Λογό τη δεκαετία του ’70, δεν ξέρω αν το είχε υπόψη ο Κυρμητσοτάκης όταν άρχισε να τραγουδάει για τη βαριά φορολογία που 'χει γονατίσει τη μεσαία τάξη, για τους ελέγχους που έχουν ταράξει τους μαγαζάτορες, τελικά ξύπνησε μέσα τους τον αγανακτισμένο φορολογούμενο κι άρχισε το ξύλο. Μην και περάσει ελεγκτής από το μαγαζί μου, σηκωτό θα τον πάρουν.
Δεν έχω αντίρρηση, το συνονθύλευμα που αποκαλείται μεσαία τάξη έφαγε απίστευτη σφαλιάρα στην κρίση. Μεγάλο μέρος της προλεταριοποιήθηκε, κι ας μη θέλει να το πιστέψει. Αφησε πίσω της την ανεμελιά της τριώροφης μεζονέτας στα Βου Που -ή στα Νου Που-, του εξοχικού στο νησί, της συλλογής ακινήτων για τα παιδιά, του 4x4 Crossover για την εξοχή και του roadster για την πόλη, των ταξιδιών στα Πουκέ ή στις βαυαρικές Αλπεις. Αναμετρήθηκε με τη χρεοκοπία, τις τράπεζες, την κατάσχεση, επιστράτευσε όλη της την επινοητικότητα για να βγάλει λεφτά στο εξωτερικό ή να τα κρύψει στο εσωτερικό. Μα, τελικά δεν άλλαξε τίποτε στον αγαπημένο της τρόπο επιβίωσης: την απόκρυψη εισοδημάτων.
Μπαίνω στην εφημερίδα -Δευτέρα πρέπει να 'ταν -, με παίρνει απ’ τα μούτρα ο Δ.Τ., «δες εδώ», μου λέει και πράγματι, σε έναν πίνακα βλέπω τυπωμένη την καραμπινάτη ταξική απάτη της φορολογίας εισοδήματος. Επειτα από δέκα χρόνια κρίσης, με την ανεργία στο 18%, τους μισθούς και τις συντάξεις σφαγιασμένα κατά 30%, μισθωτοί και συνταξιούχοι δηλώνουν το 82% του φορολογητέου εισοδήματος - και να θέλουν, δεν μπορούν να τ’ αποφύγουν. Οι αυτοαπασχολούμενοι -μια σεβαστή μερίς της αξιοπρεπούς μεσαίας τάξεως- δήλωσαν το χαμηλότερο εισόδημα στη δεκαετία, παρά την αύξηση του ΑΕΠ. Οι κάτοχοι μετοχών δήλωσαν τα λιγότερα μερίσματα εδώ και μια δεκαετία, το ίδιο συνέβη με τους ιδιοκτήτες ακινήτων και τα εισοδήματα από ενοίκια. Με λίγα λόγια, το φορολογικό σύστημα παραμένει μηχανή αναδιανομής από τους κάτω προς τους μεσαίους και πάνω. F@ck you, μεσαία τάξη, μην κοροϊδευόμαστε και μεταξύ μας, αυτά έβλεπε ο Κέινς, καθωσπρέπει αστός, κι απαιτούσε εκεί και τότε την ευθανασία του ραντιέρη, αλλά ποιος να τον ακούσει, ποιος να τολμήσει να δυσαρεστήσει τη μεσαία τάξη, κραταιά ακόμη κι όταν έχει μείνει σκιά του εαυτού της;

 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ
…Δεν είναι ανάγκη να δοθεί τέλος πάντων το πορτρέτο αυτού του χωριάτη που κάνει τον Κώδικα ανεφάρμοστο και την ιδιοκτησία κάτι που υπάρχει και δεν υπάρχει; Θα δείτε αυτόν τον ακούραστο σκαφτιά, αυτό το τρωκτικό που κομματιάζει και διαιρεί το έδαφος, το μοιράζει και κόβει ένα στρέμμα γης σε εκατό κομμάτια, προσκεκλημένος πάντα σ’ αυτό το τσιμπούσι από μια μικρομπουρζουαζία που τον έχει μαζί και βοηθό και λεία. Το αντικοινωνικό αυτό στοιχείο που δημιούργησε η Επανάσταση θα καταστρέψει μια μέρα τη Βουργουνδία, όπως αφάνισε την τάξη των ευγενών η Μπουρζουαζία...
Ονορέ ντε Μπαλζάκ, «Οι χωριάτες»

Το διάλειμμα τελείωσε...

ΕφΣυν, 17/8/2019

 

…τα κεφάλια μέσα. Αλλά μην το παίρνετε ως φθόνο και χαιρεκακία, γιατί οι περισσότεροι έχετε πάρει σβάρνα νησιά, παραλίες, λαγκάδια και βουνά, ενώ εμένα με τρώει η κάψα στο ελεεινόν κλεινόν. Δεν σας σαρκάζω για τις διακοπές σας που τελειώνουν, έχουμε άλλωστε λίγο καλοκαίρι μπροστά μας, τα καλύτερα έρχονται, ο Μητσοτός από την άλλη βδομάδα θα λείπει ταξίδι για δουλειές, Βερολίνο, Παρίσι, Χάγη, για σας θα τρέχει, για να σας κόψει τα πλεονάσματα, γιατί αλλιώς θ’ αναγκαστεί να κόψει κώλους κι ό,τι άλλο περισσεύει.

Αλλά το θέμα δεν είναι ο Μητσοτός, ή μάλλον είναι κι αυτός, ως ντετάιγ της μεγάλης εικόνας που είναι περίπου όπως το ανέκδοτο από το οποίο, αν δεν κάνω λάθος, προέρχεται η φράση του τίτλου. Το θυμίζω εν τάχει: Ρεμάλι πεθαίνει, πάει στην κόλαση, οι διάβολοι τον ξεναγούν στο resort το αιώνιον, «διάλεξε πού θα εκτίσεις την ποινή σου» (νόμος Παρασκευόπουλου και στην κόλαση;), η πρώτη αίθουσα έχει βράσιμο, η δεύτερη μαστίγωμα, η τρίτη ψήσιμο, σε μια τέταρτη το ρεμάλι βλέπει άλλα ρεμάλια χωμένα μέχρι τον λαιμό σε βούρκο με σκατά, κάποια κάπνιζαν κιόλας -ούτε αντικαπνιστικός στην κόλαση;-, «εδώ θέλω», λέει αποφασιστικά το ρεμάλι, αλλά με το που μπαίνει στον βούρκο περνάνε τα διαβολάκια και φωνάζουν «το διάλειμμα τελείωσε, τα κεφάλια μέσα». Η επιτυχία του ανέκδοτου διέσωσε τη φράση, κι ας έχουν ξεχάσει αρκετοί την προέλευσή της.

Λοιπόν, είμαστε ακριβώς σ’ αυτό το σημείο. Πάνω που νομίζαμε ότι η σκληρή δεκαετία, που άρχισε ανύποπτα το 2008, ήταν το διάλειμμα μιας κανονικής αιωνιότητας, που μπορεί να μην ήταν παράδεισος ευφορίας, αλλά τουλάχιστον σου άφηνε χώρο και χρόνο να χαρείς το τσιγαράκι σου κι άλλα μικροπράγματα, ακριβώς σαν την κόλαση του ανέκδοτου, όλοι και όλα προειδοποιούν για το αντίθετο. «Το διάλειμμα τελείωσε, τα κεφάλια μέσα». Η Γερμανία τρέχει με χίλια προς την ύφεση, Γαλλία και Ιταλία το ίδιο, οι ΗΠΑ το αυτό, ίσως με κάπως μικρότερη ταχύτητα, το τι θα συμβεί με τον κατιμά της καπιταλιστικής Διεθνούς και της ευρωζώνης δεν θέλεις ούτε να το σκέφτεσαι.

Μια στιγμή -ετοιμάζεσαι να διαμαρτυρηθείς-, δεν ήταν αυτή η συμφωνία, έχουμε πει πως ο οικονομικός κύκλος κρατάει 10-12 χρόνια, πες ότι τον διαιρείς στα τέσσερα χοντρικά, μας αναλογούν 3 χρόνια ύφεσης το πολύ, βάλε κι άλλα δύο χρόνια κρίσης, απαιτώ τα 6-7 χρόνια ανόδου και ανάκαμψης που μου αναλογούν, θέλω πίσω τους όμορφους, κανονικούς και προβλέψιμους οικονομικούς μου κύκλους, διεκδικώ να τηρηθούν με ακρίβεια τα αρμονικά, εικοσιπενταετή μακρά κύματα του Κοντράτιεφ, μη με κάνετε να ξεστομίσω το αδιανόητο, «τελικά, καλά έκανε και τον έφαγε ο Στάλιν», πόσες φορές πια ν’ αντέξει να το ζήσει αυτό ο άνθρωπος στα 82 χρόνια του προσδοκίμου του, αν τα 'χει κι αυτά;

Κι εδώ η θεωρία και η ανάλυση πέφτουν σ’ ένα κενό, διότι και ο μικρός καπιταλιστικός κύκλος μικραίνει ακόμη περισσότερο και ο μεγάλος δεν φαίνεται να υπακούει πια στα σχήματα της ανθρώπινης επινοητικότητας, όχι για λόγους μεταφυσικούς, αλλά γιατί τεκτονικές αλλαγές έχουν συντελεστεί στη φύση του κεφαλαίου, κι ο Πικετί δεν μας τις έχει φωτίσει επαρκώς, όπως κάποιοι πλανώνται.

Οι κρίσεις πάντα έτρεφαν τον καπιταλισμό, αλλά τώρα πια τρέφονται με αυτόν -αλλά κυρίως με μας-, από τη δημιουργική καταστροφή μένει πολλή καταστροφή και ελάχιστη δημιουργία, πολλή ύφεση και πάρεση, ελάχιστη άφεση και έφεση.

Η νέα συνθήκη της σταθερής αβεβαιότητας -ή βέβαιης αστάθειας- είναι το σύμπτωμα μιας καθολικής αποτυχίας του καπιταλισμού -μη σας παραπλανά η φουτουριστική πλημμυρίδα, με τα ups, τα startups και τις οθόνες που θα διαβάζουν τη σκέψη. Αν ο καπιταλισμός αδυνατεί να εγγυηθεί έναν ελάχιστο ρυθμό ανάπτυξης «για όλους» κι ένα ελάχιστο μερίδιο πλούτου «για τον καθένα», το ατομικιστικό του όραμα καταρρέει. Και στην αποτυχία του καπιταλισμού συγκλίνουν οι αποτυχίες των δύο μεγάλων ρευμάτων σωτηρίας του, της νεοκεϊνσιανής ρύθμισης και της νεοφιλελεύθερης απορρύθμισής του. Το χειρότερο; Συγκλίνει και η κατάρρευση των ρευμάτων που επαγγέλλονταν την ανατροπή του. Ακόμη και η επανάσταση, έστω η απειλή της, λειτουργούσε ως ιδιότυπος σταθεροποιητής του συστήματος.

Στοπ. Το παράκανα, ε; Σας πέσανε βαριά οι οικονομικοί κύκλοι και τα μακρά κύματα; Αρκεστείτε στα κύματα της παραλίας που βρίσκεστε. Κι αυτό το διάλειμμα οσονούπω θα τελειώσει. Απολαύστε το.



ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ

Ωστόσο, όταν το χρηματοοικονομικό σύστημα και το κρατικο-χρηματοπιστωτικό σύμπλεγμα αποτυγχάνουν, όπως συνέβη το 1929 και το 2008, όλοι αναγνωρίζουμε πως η επιβίωση του καπιταλισμού απειλείται και κάνουμε τα αδύνατα δυνατά για να το αποτρέψουμε αυτό, εξετάζοντας κάθε δυνητικό συμβιβασμό. Κατά πώς φαίνεται δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς τον καπιταλισμό, όσο κι αν διαμαρτυρόμαστε γι’ αυτόν.

Ντέιβιντ Χάρβεϊ, «Το αίνιγμα του κεφαλαίου και οι κρίσεις του καπιταλισμού»

Κάντε τους Κινέζους!

ΕΦΣΥΝ, 10/8/2019

Η Αν Βιαζέσμκι, οχυρωμένη πίσω από ένα τείχος «Κόκκινων Βιβλίων», έτοιμη να πυροβολήσει, στην «Κινέζα» του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, το 1967, ένα μόλις χρόνο πριν από τον Μάη. 

 

 

 Κατ’ αρχάς, οφείλω να αναγνωρίσω τον λανθάνοντα ρατσισμό της φράσης «κάνει τον Κινέζο». Ο εστί μεθερμηνευόμενον, «προσποιείται ότι δεν είδε, δεν άκουσε, δεν κατάλαβε». Η δυσκολία ημών των -τάχα εκφραστικών- λευκών να «διαβάσουμε» τα πρόσωπα των Κινέζων είναι δικό μας πρόβλημα, όχι δικό τους. Ασε που είναι μύθος. Προσπαθήσετε να «διαβάσετε» το πρόσωπο ενός Γερμανού. Αν καταλάβετε τίποτα, τρυπήστε μου τη μύτη. Αλλά ας τα αφήσουμε αυτά για τους φυσιογνωμιστές. Εμείς, ας κάνουμε τους Κινέζους. Θα χρειαστεί.
Από τότε που ο Μεγάλος Τιμονιέρης ξανάβαλε την Κίνα στον χάρτη του κόσμου -ουσιαστικά, του δυτικού κόσμου- με τη φιλοδοξία να την κάνει πραγματικό κέντρο του, ο ανατολικός άνεμος σαρώνει την επηρμένη Δύση κατά ριπάς. Αλλοτε θυελλώδης, άλλοτε απαλός σαν χάδι, μα πάντα με απροσδόκητους τρόπους. Στο μέσον της δεκαετίας του ’60 η Πολιτιστική Επανάσταση έγινε συνιστώσα της ποπ κουλτούρας και το Κόκκινο Βιβλίο του Μάο το πρώτο πραγματικά παγκοσμιοποιημένο προϊόν, με δισεκατομμύρια αντίτυπα, περισσότερα κι από τη Βίβλο. Εκατομμύρια νέοι στη Δύση βρήκαν στις γραμμές του το έναυσμα μιας καθολικής εξέγερσης -η εποχή της μεγάλης δυσφορίας, στην κορύφωση της καπιταλιστικής ευφορίας. Ενα χρόνο πριν την έκρηξη του γαλλικού Μάη ο προφητικός Γκοντάρ, στην «Κινέζα» του, έβαζε Γάλλους φοιτητές να μελετούν ακατάπαυστα το βιβλιαράκι, να συμφωνούν με τον Μάο ότι «η επανάσταση δεν είναι πρόσκληση για δείπνο» και να καταλήγουν πως η τρομοκρατία είναι η μόνη επαναστατική διέξοδος. Προφανώς όλο αυτό υπερέβαινε τις προθέσεις του Μάο, αλλά οφείλουμε να του πιστώσουμε τον ρόλο ενός πρωτοπόρου της παγκοσμιοποίησης- μιας παράδοξης ιδεολογικής και πολιτιστικής παγκοσμιοποίησης που αποτέλεσε τον πρόλογο όσων ακολούθησαν.
Σήμερα η Κίνα είναι ο μόνος πραγματικός ηγέτης της παγκοσμιοποίησης· της απεχθούς, απειλητικής, ολέθριας καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης. Είναι η ήρεμη δύναμή της που «κάνει την Κινέζα» -ακριβώς σύμφωνα με τα δυτικά μας κλισέ- μπροστά στους υστερικούς σπασμούς προστατευτισμού της αμερικανικής υπερδύναμης. Καταπνίξτε τα ευαίσθητα μαοϊκά σας ανακλαστικά, καλοί μου σύντροφοι - όσοι, όσα και όσο τα διατηρείτε-, αλλά είναι καιρός να εξοικειωθείτε μ’ αυτή την παράδοξη αντιστροφή ρόλων που ξεκίνησε με το Κόκκινο Βιβλίο, συνεχίστηκε με τα κινέζικα φωτάκια των Χριστουγέννων μας και τώρα βρίσκεται σε κάθε κινητό, σε κάθε pc και laptop, σε κάθε συσκευή που διευκολύνει τη μικροαστική ή προλεταριακή καθημερινότητά μας. Προφανώς δεν υπάρχει ίχνος κομμουνισμού να υπερασπιστεί κανείς στο εργοστάσιο του κόσμου, η «Κοινωνία της Αρμονίας» αποδεικνύεται ο συντομότερος δρόμος προς τον νεοφιλελευθερισμό, αλλά στο δίλημμα ανάμεσα στον αλλόφρονα Τραμπ και τον νηφάλιο Σι Τζινπίνγκ, πείτε μου αληθινά ποιον θα επιλέγατε;
Η περί τον Τραμπ αμερικανική ελίτ ξύνεται διαρκώς στη γκλίτσα του τσοπάνη, η απειλή ενός γενικευμένου εμπορικού και νομισματικού πολέμου δημιουργεί τεράστιες ευκαιρίες κερδών -when you see blood, buy, buy, buy!-, οι κεντροτραπεζίτες του κόσμου σπεύδουν πανικόβλητοι να μειώσουν τα επιτόκια και να τυπώσουν κι άλλο χρήμα, αλλά ο μόνος λόγος που η αμερικανική υστερία δεν εξελίσσεται -προς το παρόν- σε οικουμενική οικονομική σύρραξη είναι ότι οι Κινέζοι κάνουν τους Κινέζους! Αν πατήσουν το κουμπί, θα γίνει μπουρλότο: το αμερικανικό χρέος θα απογειωθεί μαζί με το δολάριο, η Ευρώπη θα χαθεί σε νέα τρύπα ύφεσης, το καπιταλιστικό σύμπαν θα περιδινιθεί σε κρίση χωρίς ημερομηνία λήξης. Αλλά οι Κινέζοι δεν πατάνε το κουμπί. Πρώτα για λόγους αυτοσυντήρησης. Κι έπειτα γιατί έχουν πάρει σοβαρά τον ρόλο τους ως πραγματικοί ηγέτες και εγγυητές της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης.
Αυτό στο απώτερο μέλλον μπορεί να μεταμορφώσει τον κόσμο μας σε σκοτεινή δυστοπία. Αλλά προς το παρόν αποτρέπει ένα παγκόσμιο σοκ, διατηρεί μια ισορροπία τρόμου. Γι’ αυτό σας λέω, ως καλοί οπορτουνιστές, ας κάνουμε κι εμείς τους Κινέζους.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ

Σαρανταπέντε χρόνια ακόμη και στο 2001, που θα σημειώσει την είσοδό της στον 21ο αιώνα, η Κίνα θα γνωρίσει νέες και πολύ πιο σημαντικές αλλαγές. Θα γίνει μια πανίσχυρη βιομηχανοποιημένη σοσιαλιστική χώρα. Κι αυτό έχει σημασία, γιατί με την έκταση των 9.600.000 τετ. χιλ. και τα 600 εκατομμύρια κατοίκους, η Κίνα έχει να δώσει μια πολύ μεγάλη συνεισφορά στην ανθρωπότητα. Η συνεισφορά μας για ένα μεγάλο διάστημα θα ’ναι πολύ μικρή κι αυτό είναι δυσάρεστο. Οφείλουμε να ’μαστε μετριόφρονες. Οχι μονάχα τώρα, αλλά ακόμα και σε σαρανταπέντε χρόνια. Και πάντοτε. Στις διεθνείς σχέσεις εμείς οι Κινέζοι οφείλουμε να εξαλείψουμε τον σοβινισμό της μεγάλης δύναμης, αποφασιστικά, ριζικά, ολοκληρωτικά, τελειωτικά.

Μάο Τσε Τουνγκ, «Το Κόκκινο Βιβλίο» (1966)

Νομισματοκράτες

ΕΦΣΥΝ, 3/8/2019

 

 

Μου είναι ακατάληπτος ο μηχανισμός των κρυπτονομισμάτων, με τρομάζει η πρόθεση του Facebook να προωθήσει το Libra, μου είναι απεχθής η κυβέρνηση του φασιστοειδούς Σαλβίνι. Αλλά ο τρόπος που αντιδρούν οι κεντροτραπεζίτες στο ενδεχόμενο να υπάρξουν νομίσματα εκτός από όσα ελέγχουν οι ίδιοι είναι εξοργιστικός και ταυτόχρονα διασκεδαστικός.

Bitcoin, Blockchain, Libra, mini-BOT. Η καχυποψία με την οποία προσπερνάμε τους ακατάληπτους όρους υποθέτω ότι δεν διαφέρει από τον σχεδόν μεταφυσικό φόβο με τον οποίο αντιμετώπισαν οι Κινέζοι του 7ου μ.Χ. αιώνα ή οι Ευρωπαίοι του 17ου –πόσο πίσω η Δύση από την Ανατολή!– τα πρώτα χαρτονομίσματα που αντικατέστησαν τα χρυσά, τα ασημένια, τα χάλκινα, τα μολυβένια. Ανόητος φόβος τότε, καθώς το κόστος παραγωγής χαρτιού και εκτύπωσής του με παραστάσεις δύσκολα αντιγράψιμες μπορεί να ξεπερνούσε το κόστος κοπής ενός ασημένιου νομίσματος. Δυστυχώς, ο ανορθολογισμός έχει αποδειχθεί μέγεθος ευθέως ανάλογο με την ανθρώπινη ευφυΐα. Σήμερα έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη σε ένα κομμάτι πορτοκαλί χαρτί που γράφει 50 ευρώ, αρκεί να ξέρουμε ότι έχει τυπωθεί με τη βούλα ενός κεντρικού τραπεζίτη, με κόστος το πολύ 10 λεπτών, κι όχι με τον κόπο ενός επιδέξιου παραχαράκτη και με κόστος εικοσαπλάσιο και με την αβάσιμη πεποίθηση ότι ο δεύτερος είναι απατεών, ενώ ο πρώτος όχι.
Προ μηνός το ιταλικό Κοινοβούλιο υπερψήφισε πρόταση του συνασπισμού Λέγκας - Πέντε Αστέρων να εξετάσει η κυβέρνηση το ενδεχόμενο δημιουργίας παράλληλου νομίσματος, του «mini-BOT», για να ξεφορτωθεί οφειλές προς φορολογούμενους και προμηθευτές. Οχι πολλά, 70-100 δισ. από το ιταλικό χρέος 1,5 τρισ. ευρώ – το βουνό από σκατά που πάνω του ισορροπεί η ευρωζώνη.
Παράλληλο νόμισμα, ε; Σας θυμίζει κάτι, ή ξεχάσατε όσα συζητιούνταν κι εδώ το πρώτο εξάμηνο του 2015, από ανθρώπους σοβαρούς και μη, για το παράλληλο νόμισμα, τα IOU, την Αργεντινή, πριν η μικρή «Πρωτηφοραριστερά» πέσει στον λάκκο του τρίτου μνημονίου; Τότε, η σκέψη και μόνο είχε καταγγελθεί ως εθνική προδοσία, φιλελέδες και μενουμευρωπιστές απαιτούσαν κρεμάλες στο Σύνταγμα και οι νομισματοκράτες Φρανκφούρτης - Βρυξελλών έκοψαν την παροχή ευρω-οξυγόνου, μέχρι ο ασθενής να πεθάνει από ασφυξία ή να υπογράψει δήλωση μετανοίας. Πληγές που ξύνω, ο αλήτης…
Βεβαίως, άλλο Ελλάδα, άλλο Ιταλία – τελικά το μέγεθος είναι το παν. Το ευρω-ιερατείο αντέδρασε συγκρατημένα στην ιταλική αποκοτιά με το παράλληλο νόμισμα, αλλά η ΕΚΤ αδύνατον να κρύψει τις φλύκταινές της. Τι θα είναι τα ιταλικά «mini-BOT»; Θα είναι κανονικά νομίσματα, ανταγωνιστικά με το ευρώ; «Είτε θα είναι χρήματα είτε θα είναι χρέος, τρίτη πιθανότητα δεν υπάρχει» είπε ο «σοφός» Ντράγκι. Και κάπως έτσι ο ίδιος και όλοι οι «σοφοί» του G7, του G20 ή του G180, που υπερασπίζονται το μονοπώλιο των εθνικών νομισμάτων τους, αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο ανταγωνισμού από παράλληλα νομίσματα, κρυπτονομίσματα και ψηφιακά νομίσματα.
Ωστε έτσι, λοιπόν: ή θα είναι χρήματα ή χρέος. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη πολιτική απάτη από αυτό το δίλημμα. Γιατί το χρήμα είναι χρέος: είναι η στοιχειώδης αλήθεια που οφείλαμε να έχουμε αφομοιώσει από την κρίση του 2008. Από τη χαμένη δεκαετία στη διάρκεια της οποίας οι κεντρικές τράπεζες μετέτρεψαν σάπιο πιστωτικό χρήμα 30 τρισ. δολαρίων πρώτα σε κρατικό χρέος, έπειτα σε νέο χρήμα, φθηνό χρήμα –χρήμα που βύθισε χώρες στη χρεοκοπία και κοινωνίες στη δυστυχία, χρήμα από το ελικόπτερο, από τα νομισματοκοπεία ή την ποσοτική χαλάρωση–, για να καταλήξει πάλι στις τράπεζες, τους αυθεντικούς παραγωγούς χρήματος, χρέους και κρίσεων. «Ασε με να εκδίδω τα χρήματα ενός έθνους, και δεν με ενδιαφέρει ποιος φτιάχνει τους νόμους του», έλεγε ο Ρότσιλντ, ιδρυτής της πιστωτικής αυτοκρατορίας που εξέδωσε το ιδρυτικό δάνειο του νέου ελληνικού κράτους το 1830, αυτό που ξεπληρώθηκε με αίμα και σκάνδαλα.
Αγαπητοί κεντροτραπεζίτες, νομισματοκράτες και τραπεζοκράτες, κόψτε την πλάκα, το πρόβλημά σας δεν είναι αν η Ιταλία θα έχει παράλληλο νόμισμα, αν η Facebook φτιάξει παγκόσμιο ψηφιακό νόμισμα, αν οι διαχειριστές κρυπτονομισμάτων κάνουν ξέπλυμα ή ναρκεμπόριο – δεν είστε λιγότερο απατεώνες από αυτούς. Θέλετε μόνο να ελέγχετε το οξυγόνο του κόσμου. «Non oletis pecunia, sed sanguis» («Δεν μυρίζετε χρήμα, αλλά αίμα»).




ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ

Οι τραπεζίτες κατέχουν τη Γη. Ακόμα και αν τους την πάρετε πίσω, αν τους αφήσετε τη δύναμη να δημιουργούν χρήματα, με μια μολυβιά θα δημιουργήσουν αρκετά για να την αγοράσουν ξανά... Αν τους αφαιρέσετε αυτή τη δύναμη, όλες οι μεγάλες περιουσίες τους, όπως η δική μου, θα εξαφανιστούν, και πρέπει να εξαφανιστούν, γιατί τότε αυτός ο κόσμος θα είναι ένας καλύτερος και πιο χαρούμενος κόσμος για να ζήσει κάποιος. Αλλά αν θέλετε να συνεχίσετε να είστε σκλάβοι των τραπεζών και να πληρώνετε το κόστος της ίδιας σας της σκλαβιάς, τότε αφήστε τους τραπεζίτες να δημιουργούν χρήματα και να ελέγχουν την πίστωση.

Sir Josiah Stamp, διευθυντής της Τραπέζης της Αγγλίας (1928-1941)