Θερμοπληξία

ΕφΣυν 31/7-1/8/2021

Κάνει κρύο ή μου φαίνεται; Μήπως να ανάψουμε το καλοριφέρ; Πόσα χρόνια έχουμε να τ’ ανάψουμε; Ευκαιρία είναι. Να έχει μείνει καμιά στάλα πετρέλαιο; Πού είναι εκείνη η κουβερτούλα η φλις; Ρίχτε τη πάνω μου. Κάνει κρύο, δεν μου φαίνεται. Τι εποχή έχουμε; Τι μήνα; Τι μέρα; Τι ώρα; Σε ποια χρονιά είμαστε; Εχει περάσει η πανδημία, έτσι; Επιτέλους! Δεν θα άντεχα πέμπτη δόση εμβολίου, ούτε δεύτερη δόση Μητσοτάκη, τέταρτη δόση Χαρδαλιά, τρίτη δόση Μπακογιάννη. Καμιά δόση γενικώς. Το είδα την τελευταία φορά. Είμαι σίγουρος. Την ώρα που πίεζε ο γιατρός τη βελόνα στο μπράτσο μου, κάτι σκάλωσε. Πίεζε, πίεζε… Τίποτα. Ηταν το τσιπάκι, είμαι σίγουρος. Είπα να του αρπάξω το χέρι, να τον σταματήσω, αλλά τελικά ξεσκάλωσε. Πάει. Πού να έχει σταθεί το τέταρτο τσιπάκι; Εγκέφαλο, καρδιά;

...Κάνει ζέστη ή μου φαίνεται; Καλά, παλαβώσατε; Ανάψατε καλοριφέρ με καύσωνα; Ποιος παπάρας μού έχει ρίξει μάλλινη ζακέτα; Θα με πεθάνετε… Τι εποχή έχουμε; Τι μήνα; Πέρασαν οι παγετώνες; Εγινε λίμνη η Σαχάρα; Θα πάμε διακοπές στον Αρκτικό Κύκλο; Ή καλύτερα μια εβδομάδα στον διαστημικό σταθμό του Μασκ; Ακουσα ότι ο Μπράνσον κάνει προσφορές αυτή την περίοδο. 10.000 τη μέρα και ο περίπατος στο κενό δωρεάν. Εχει δροσιά στη στρατόσφαιρα. -15 βαθμούς. Τέλεια θα ήταν! Καλά, τι καταπληκτική ιδέα είχε αυτό το παλικάρι, ο Μπακογιάννης! Του αξίζει να γίνει πρωθυπουργός. Ο,τι πιο κουλ ήταν να κάνει τον Μεγάλο Περίπατο υδάτινο. Κανό δεν είναι αυτά που βλέπω; Κοίτα να δεις, από τότε που ο Ντούσκος πήρε χρυσό, όλοι οι ποδηλάτες γίναν κωπηλάτες! Και τι τέλειο τα λεωφορεία να γίνονται πλωτά στην Αμαλίας και στην Πανεπιστημίου. Τι γαμάτο οι επιβάτες να κατεβαίνουν με βουτιά στα γάργαρα νερά του Μεγάλου Χείμαρρου! «Στάση μεγάλη βάθρα Συντάγματος! Σπλας!»

...Πα πα, κουφόψυξη έχει, τρέμω! Ρε σεις, μήπως έχετε ξεχάσει το κλιματιστικό στην ψύξη; Δεν παλεύεται… Τι ανοησίες λένε για υπερθέρμανση και κλιματική αλλαγή. Η μόνη υπερθέρμανση που βλέπω είναι της οικονομίας. Του βγήκε του μπαγάσα. Την τρέλανε την καμπύλη Φίλιπς, τον έβγαλε νοκ άουτ τον δείκτη Τζίνι. Αναπαύεστε εν ειρήνη, Πολ Σάμουελσον, Μίλτον Φρίντμαν, Κοράντο Τζίνι… Αχρείαστοι να 'στε. Ακουσα καλά χθες ότι ο πληθωρισμός τον Ιούλιο έκλεισε στο 10%; Τέλεια! Και τι έγινε; Ορίστε, πέθανε κανείς, έπαθε κανείς τίποτα; Ποιος χέστηκε αν πάει και στο 20% ο πληθωρισμός; Αρκεί που πήγαν τον κατώτατο μισθό στα 1.100. Τόσο δεν τον πήγαν; Καλά κατάλαβα ότι θα κάνει και αύξηση 10% στις συντάξεις; Τι ποιος; Ο Βρούτσης! Αυτός δεν είναι υπουργός Οικονομικών; Με τον Αλογοσκούφη στο Εργασίας. Εχω χάσει κάτι; Δεν έκανε ανασχηματισμό ο Μπακογιάννης τον Ιούνιο; Τι εννοείς τα έχω χαμένα;

...Σκάω! Βάλτε στο φουλ τα κλιματιστικά, θα πάθουμε καμιά θερμοπληξία! Γιατί γελάς; Υπάρχει κάτι που μου κρύβετε; Το παιδί είναι στη δουλειά; Τι τυχερή γενιά! Να είσαι μόλις 22 χρόνων, με το που παίρνεις το πτυχίο να σε αρπάζουν, να σου δίνουν 1.500 ευρώ αρχικό μισθό για 6ωρο, τετραήμερο, τις μισές μέρες τηλεργασία στο σπίτι, όπου έρχονται και σου εγκαθιστούν πλήρη εξοπλισμό και σούπερ κλιματισμό και εργονομικές καρέκλες, και δυο μήνες άδεια τον χρόνο, και μισοπληρωμένες διακοπές. Ζωάρα… Και στον καύσωνα σου λένε μην τολμήσεις κι έρθεις στη δουλειά, και στον χιονιά σε υποχρεώνουν να κάτσεις σπίτι, σου δίνουν και έξτρα επίδομα θέρμανσης… Παράδεισος! Είναι, βλέπεις, σκληρός ο ανταγωνισμός. Ποιος νοιάζεται πια για τζίρους, κερδοφορία, μετοχές; Ολες οι καθωσπρέπει επιχειρήσεις πλακώνονται για το ποια θα βγει best work place του μήνα, του χρόνου… Χαμός γίνεται! Δεν μου λες… Το ξαναπήραν το παιδί από την Amazon; Επιμένουν στα δυο χιλιάρικα ή ανέβασαν την προσφορά;

...Σιβηρία έχει γίνει εδώ μέσα. Τι σκατά γίνεται; Εξω έχει μια χαρά λιακάδα, γιατί εδώ κάνει ψόφο; Φέρτε μια κουβέρτα! Εχετε κλείσει τη θέρμανση; Γιατί, μάνα μου, τι τις έχουμε τόσες ανεμογεννήτριες, τόσα φωτοβολταϊκά, τόσο υδρογόνο; Τι φοβάσαι, μην κάψεις πετρέλαιο; Πετρέλαιο… Τι θυμήθηκα τώρα! Αιώνες μου φαίνεται ότι έχουν περάσει. Επαιρνες τα κοινόχρηστα ή τον λογαριασμό ρεύματος και περίμενες το έμφραγμα. Καθαρό και τζάμπα ρεύμα όλο τον χρόνο! Τζάμπα δεν είναι; Ή στον ύπνο μου το έχω δει αυτό; Για θυμίστε μου… Ποιος ήταν υπουργός όταν τελειώσαμε με το πετρέλαιο και το αέριο; Ο Σκρέκας; Ο Χατζηδάκης; Ο Περιστέρης; Ο Κοπελούζος; Δεν ήταν στην κυβέρνηση αυτοί; Και ποιος μας έκανε Δανία του Νότου; Τι εννοείς ότι παραληρώ; Μια χαρά τα θυμάμαι, εσύ δεν ξέρεις τι λες. Ο Πιερακάκης δεν ήταν πρωθυπουργός όταν έκλεισε και το τελευταίο διυλιστήριο; Αφού σαν χτες τη θυμάμαι την τελετή παύσης της καύσης…

...Θα καούμε εδώ μέσα! Δεν αποδίδουν τα κλιματιστικά, δεν το καταλαβαίνεις; Να φύγουμε. Πάμε στο πάρκο, στο Ελληνικό, δυο βήματα είναι. Κι όλα τζάμπα. Θα κάτσουμε κάτω από τα πλατάνια, τις βελανιδιές, τα πεύκα, τις κουκουναριές, τα ελάτια, τις συκιές, δίπλα στα ρυάκια και τις λιμνούλες, θα αράξουμε κάτω από τα αρμυρίκια στην παραλία, 3,5 χιλιόμετρα ακτής, χίλιοι καλοί χωράνε, και κατά το απόγευμα κάνουμε και καμιά βουτιά. Πέρσι δεν ανακηρύχτηκε η καθαρότερη αστική παραλία της Ευρώπης; Τύφλα να 'χουν οι Κυκλάδες! Διακοπές στα Σούρμενα. Α ρε Μανωλάκη, θυμάσαι τότε στο σχολείο, που κορόιδευε ο δάσκαλος όταν του 'λεγες πού κάνεις διακοπές; Ποιος να το φανταζόταν πενήντα χρόνια μετά… Δεν μου λες, πόσα χρόνια πάνε που χρεοκόπησε The Ellinikon κι ο Αδωνις διέταξε να κατεδαφιστούν τα γιαπιά του Πύργου και του Μολ στην παραλία; Κοίτα, κοίτα, ζούγκλα έχει γίνει. Και νερά, πολλά νερά… Πού βρέθηκαν τόσα νερά;

...Ρίγη μ’ έπιασαν πάλι. Τι αναβοσβήνετε τη θέρμανση συνέχεια; Χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια είναι; Βάλτε ν’ ακούσουμε Χαρδαλιά. Εμαθα ότι έβγαλε καινούργιο δίσκο με τον Μιθριδάτη. Σειρήνες ασθενοφόρου είναι αυτές που ακούγονται; Οχι. Περιπολικά. Μας πιάσανε.


ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ

Θεέ! Ο καύσων αυτός χρειάζεται για να υπάρξει τέτοιο φως! Το φως αυτό χρειάζεται, μια μέρα για να γίνει, μια δόξα κοινή, μια δόξα πανανθρώπινη, η δόξα των Ελλήνων, που πρώτοι, θαρρώ, αυτοί, στον κόσμον εδώ κάτω, έκαμαν οίστρο της ζωής τον φόβο του θανάτου.

Ανδρέα Εμπειρίκου, «Εις την οδόν των Φιλελλήνων», ΟΚΤΑΝΑ (1980)

Αγορά μέλλοντος

ΕφΣυν 24-25/7/2021

Πάντα είχα την απορία γιατί στις μακρόχρονες συμβάσεις παραχώρησης δημόσιας περιουσίας, σε αυτά τα κραυγαλέα ξεπουλήματα δημόσιου πλούτου που ντρέπονται να πουν και τ’ όνομά τους, επιλέγονταν τόσο μεγάλες διάρκειες: για 35 χρόνια εκχωρείται η Εγνατία. Αλλά γιατί 35 και όχι 40 ή 30; Για 99 χρόνια δωρίζεται (σ.σ. το πωλείται, με 914 εκατ. ευρώ, μόνο ως ευφημισμός στέκει) το Ελληνικό. Αλλά γιατί 99; Γιατί όχι 100 στρογγυλά, έναν πλήρη αιώνα; Γιατί όχι 90 ή 110; Τι σχέση έχουν οι συμβολικές εκ πρώτης όψεως διάρκειες με τον κύκλο ζωής των ανθρώπων που διαφημίζουν περήφανα τα χρυσοφόρα αποκτήματά τους. Πού θα βρίσκεται σε 99 χρόνια ο βασικός μέτοχος της εταιρείας που προβάλλει ως πετράδι του στέμματός του το Ελληνικό; Πού θα βρίσκονται τα παιδιά, τα ανίψια, τα εγγόνια του; Πού θα είναι οι σημερινοί κυβερνώντες, που με τόση στοργή φρόντισαν να τελειώσει αισίως για τους σημερινούς ιδιοκτήτες του η «περιπέτεια» του πολύτιμου παραθαλάσσιου οικόπεδου; Πού θα βρίσκονται σε 99 χρόνια και οι πολέμιοι της επένδυσης; Πού θα βρίσκομαι εγώ, που γράφω αυτό το κείμενο, και σεις που πιθανά το διαβάζετε;

Ρητορικά και σχεδόν μακάβρια τα ερωτήματα. Ολοι ξέρουμε πού θα είμαστε -για την ακρίβεια, πού ΔΕΝ θα είμαστε- σε 99 χρόνια. Ή και σε 35 χρόνια πολλοί από μας. Οταν για παράδειγμα το οδόστρωμα της αξιοθαύμαστης σήμερα Εγνατίας θα έχει ξεφτίσει και θα κρίνεται απαγορευτικά ακατάλληλο για τα αποκλειστικά ηλεκτροκίνητα οχήματα. Κι όταν ο ίδιος ο αυτοκινητόδρομος των 650 χιλιομέτρων θα έχει ξεπεραστεί από έναν πλήρως αναγεννημένο «Δρόμο του Μεταξιού» 12.000 χιλιομέτρων που θα τον διασχίζουν υπερηχητικά τρένα από τα ανατολικά παράλια της Κίνας μέχρι τις ευρωπαϊκές ακτές στον Ατλαντικό.

Αυτές οι μακρές διάρκειες των συμβάσεων παραχώρησης για τους πολιτικούς τεχνοκράτες είναι ένα χρύσωμα του χαπιού για τον τρόπο που αποκλείουν τις παρούσες και μέλλουσες γενιές από τη δημόσια περιουσία. Θεωρητικά, σε 99 χρόνια, όταν οι ουρανοξύστες του Ελληνικού, τα ξενοδοχεία, το καζίνο, τα malls, τα χλιδάτα καταστήματα, οι βίλες, τα πολυτελή διαμερίσματα θα χάσκουν αζήτητα, ή απλώς παρηκμασμένα, μαζί με όλη την Αθηναϊκή Ριβιέρα μετά μια εικοσαετία -το πολύ!- ακμής της, το περίβλεπτο ακίνητο θα επιστρέψει στο Δημόσιο. Αν η Ελληνική Δημοκρατία υπάρχει ως αυτοτελής κρατική οντότητα το 2120, το τι θα απογίνει το Ελληνικό θα είναι ένα από τα διλήμματα του πολιτικού συστήματος του επόμενου αιώνα, στον οποίο -υποθέτω κι ελπίζω- θα έχουν εκλείψει οι τελευταίοι γόνοι και κλώνοι των πολιτικών τζακιών που μονοπώλησαν αυτόν και τον προηγούμενο αιώνα.

Αν για το πολιτικό σύστημα η ψευδαίσθηση «κυριότητας» έρχεται απλώς να «γεμίσει» τις επισφαλείς υποσχέσεις για τις θέσεις εργασίας και τον πλούτο που θα προέλθει από την ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας, για τους ιδιώτες αποκλειστικούς χρήστες της αυτές οι μακρές διάρκειες χρήσης αποκαλύπτουν τη βαθύτερη μεταφυσική της απληστίας. Δεν έχει σημασία πού θα είναι οι ίδιοι, οι απόγονοι και οι πελάτες τους στο απώτατο μέλλον. Σημασία έχει ότι αυτό που πουλάνε έχει διάρκεια ζωής πέρα από το προσδόκιμο επιβίωσης των ίδιων και των πελατών τους. Τουλάχιστον 99 χρόνια. Αυτό μπορούν να το εγγυηθούν.

Σε τελική ανάλυση δεν πουλάνε κτίρια, τετραγωνικά μέτρα, στρέμματα, ορόφους, θέα θάλασσα, πράσινο, βιοκλιματικές εγκαταστάσεις, μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, εμπορικά καταστήματα. Δεν πουλάνε πολυτελή κτιριακά συγκροτήματα σε μια πράσινη πόλη Ι.Χ., δεν πουλάνε γραφεία στα οποία σπεύδουν να κλείσουν θέση τράπεζες (α, ναι! Η Πειραιώς, αίφνης, μπορεί μέχρι το 2025 να έχει εξαφανίσει από τη μισή επικράτεια τα φυσικά της καταστήματα, αλλά θα έχει στο Ελληνικό την έδρα της για τα επόμενα 99 χρόνια, με φάτσα κάρτα τον Αργοσαρωνικό, έστω κι αν το 2120 ούτε η Πειραιώς, ούτε καμιά άλλη τράπεζα θα υπάρχει, αφού πιθανότατα θα έχουν εξαφανιστεί μαζί με το χρήμα και την Πίστη, τουλάχιστον στη σημερινή μορφή τους).
Τι πουλάνε, λοιπόν; Πουλάνε μέλλον. Πουλάνε ατόφιες φέτες μέλλοντος, μετρημένες σε μονάδες μεταβλητές και απροσδιόριστες, προς το παρόν σε γήινα χρόνια, αργότερα, ποιος ξέρει, σε έτη Αρη, Κρόνου ή ακόμη και έτη φωτός - είδατε πόσο βιάζονται ο Μπράνσον, ο Μπέζος και ο Μασκ να μας εκτοξεύσουν στα άστρα.

Το μέλλον είναι το μόνο εμπόρευμα, η μόνη αγορά που στέκεται σε ένα οικονομικό σύστημα που πορεύεται όλο και περισσότερο μέσα από αλλεπάλληλα σοκ, ματαιώσεις του παρόντος και διαψεύσεις προσδοκιών του παρελθόντος. Οι δεύτερες είναι το καύσιμο της πρώτης. Διόλου τυχαία, άλλωστε, ο σκληρός πυρήνας της χρηματιστικής οικονομίας είναι το futures exchange: η αγορά συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης. Ο,τι πουλιέται κι αγοράζεται, από το πετρέλαιο και τη σόγια μέχρι τα κρατικά ομόλογα και τις εταιρικές μετοχές, μετατρέπεται σε στοίχημα για το πού θα πάει η τιμή ενός εμπορεύματος ή ενός χρεογράφου σε πέντε μήνες, δέκα χρόνια ή έναν αιώνα. Αρκεί να υπάρχουν άνθρωποι αρκετά πλούσιοι και πρόθυμοι να βάλουν λεφτά στην τράπεζα -ή στο καζίνο;- του μέλλοντος.

Εξ ου και η χαρούμενη κάτοχος του Ελληνικού, προπωλώντας τις πολυτελείς κατοικίες σε αγοραστές που μπορεί και να μην τις κατοικήσουν ποτέ, μετράει στο ταμείο της ήδη τα πενταπλάσια από όσα έχει βάλει και προβλέπει με σιγουριά ότι σε πέντε χρόνια από τώρα η αξία της θα έχει τριπλασιαστεί. Θα έχει πολλαπλασιάσει, δηλαδή, 94 χρόνια νωρίτερα από τη λήξη των δικαιωμάτων της στο Ελληνικό το (επιεικώς) συμβολικό τίμημα που κατέβαλε.

Να μια συμφέρουσα συναλλαγή παρόντος και μέλλοντος. Γιατί, μεταξύ μας τώρα, όσο αφοσιωμένος κι αν είναι κανείς στα πεπρωμένα της ανθρωπότητας, ποιος χέστηκε για το τι θα γίνει το 2120;



ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ
Την δύσκολη ζωή μου ασφαλή να κάνω
εγώ στην Τράπεζα του Μέλλοντος επάνω
πολύ ολίγα συναλλάγματα θα βγάλω.

Κεφάλαια μεγάλ’ αν έχει αμφιβάλλω.
Κι άρχισα να φοβούμαι μη στην πρώτη κρίσι
εξαφνικά τας πληρωμάς της σταματήσει.

Κ.Π. Καβάφη, «Η Τράπεζα του Μέλλοντος» (Τα Κρυμμένα Ποιήματα, 1877-1923)

Ψώνια

10-11/7/2021

Η Λένα κάθεται στην είσοδο του «Γκρικ Στέιτ Μολ», αντικρίζοντας με δέος τις δυο ουρές ανθρώπων που αδημονούν να μπουν. Η νευρικότητά της είναι φανερή. «Πρώτη σου κανονική ξενάγηση, ε;» τη ρωτά ένας από τους σεκιουριτάδες, δεν έχει συγκρατήσει τ’ όνομά του. «Δεύτερη, αλλά χθες είχα και τη βοήθεια της εκπαιδεύτριας, κάναμε την ξενάγηση ντουέτο». «Μην ανησυχείς, καλά θα τα πας, έτσι κι αλλιώς οι περισσότεροι απ’ τους πελάτες είναι καλά διαβασμένοι. Δημήτρης…», της θύμισε ο σεκουριτάς, βγάζοντάς την απ’ την αμηχανία. «Λένα… Σε ευχαριστώ», του απάντησε αυτή. 

Λίγα δευτερόλεπτα μετά ήχησε η μουσική της εκκίνησης, το πλήθος στις δυο ουρές άρχισε να σαλεύει εκπέμποντας ήχους ανυπομονησίας, μικρά ουρλιαχτά ακούστηκαν από νήπια που πάσχιζαν να ξεφύγουν από τα χέρια των γονιών τους και η Λένα άκουσε τη φωνή της να διαχέεται παντού στην αίθουσα υποδοχής, στην αρχή με παλμούς νευρικότητας, ύστερα με έναν αέρα αυτοκυριαρχίας που πρόδιδε την άριστη απόδοσή της στα ολιγόμηνα σεμινάρια που είχε παρακολουθήσει. «Αγαπητοί πολίτες-πελάτες. Καλώς ήρθατε στο Greek State Mall. Αυτή η μικρή ξενάγηση απευθύνεται κυρίως σε όσους έρχονται πρώτη φορά, αλλά το βασικό μέρος της είναι υποχρεωτικό για όλους. Σας θυμίζω ότι πρέπει να διατηρήσετε τις θέσεις σας στις διαχωρισμένες σειρές εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων. Οι ανεμβολίαστοι και όσοι δεν έχουν ολοκληρώσει τις δόσεις για τις μεταλλάξεις Υ, Χ και Ζ έχουν πρόσβαση στους τέσσερις ορόφους της αριστερής πτέρυγας του Mall από τις σκάλες, οι εμβολιασμένοι θα ακολουθήσουν την μπλε γραμμή της δεξιάς πτέρυγας που οδηγεί και στους 8 ορόφους του κράτους-πολυκατάστημα, με κυλιόμενες ή ασανσέρ, με προτεραιότητα σε άτομα με αναπηρία, εγκύους και συνοδούς βρεφών και νηπίων. Σε όλους τους ορόφους και σε όλα τα τμήματα υπάρχουν συσκευές αναγνώρισης για τα vouchers και τις προπληρωμένες ή χρεωστικές κάρτες για όλες τις κρατικές υπηρεσίες. Σας θυμίζω, ωστόσο, ότι το Mall φιλοξενεί στους ίδιους χώρους και τμήματα και αντίστοιχα προϊόντα και υπηρεσίες των ιδιωτών χορηγών μας. Το κτίριο είναι εξ ολοκλήρου πράσινο και βιοκλιματικό, με σχεδόν μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και όπως γνωρίζετε είναι ένα από τα πρώτα έργα που χρηματοδοτήθηκαν από το Ταμείο Ανάκαμψης ως πιλοτική προσομοίωση του ψηφιακού και πράσινου μετασχηματισμού του κράτους…»

Η Λένα έκανε μια μικρή παύση για να παρατηρήσει αντιδράσεις των ακροατών της, είδε ώριμους και μεσήλικους να παρακολουθούν μάλλον βαριεστημένα, παιδιά να πασχίζουν να ξεφύγουν προς τις σκάλες, συνομηλίκους της να κάνουν χαβαλέ και να τρολάρουν, μάλλον με τρυφερότητα και κατανόηση για τη δουλειά της. Πήρε φόρα. «Στον πρώτο όροφο έχουμε εκπλήξεις για τους μικρούς μας φίλους. Για τους γονείς υπάρχει μικρή έκθεση βρεφονηπιακών σταθμών, νηπιαγωγείων και σχολείων που αποδέχονται επιταγές εκπαίδευσης. Θα συμβουλεύαμε να πάτε τα παιδιά στο τμήμα των κουμπαράδων. Εκτός από εκπληκτικούς κουμπαράδες –γουρουνάκια, κυριακούληδες, κωστήδες, αδωνούληδες–, φιλοξενούμε και μια διαδραστική, ψηφιακή Monopoly, που ασκεί τα παιδιά στην επένδυση σε αποταμιευτικά προγράμματα, εκπαιδευτικά ή ασφαλιστικά. Ο δεύτερος και ο τρίτος όροφος απευθύνονται στους νέους. Μπορούν να επιλέξουν πού θα επενδύσουν τις επιταγές κατάρτισης, τα vouchers ψηφιακής μέριμνας... Εχουμε και μια μεγάλη έκθεση για την αγορά εργασίας. Εταιρείες ανθρώπινου δυναμικού, κυνηγούς ταλέντων, πέρσοναλ κόουτσερ για σύνταξη άρτιων βιογραφικών. Ο τρίτος είναι αποκλειστικά αφιερωμένος στο νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης. Οι ενδιαφερόμενοι θα βρείτε όλες τις πληροφορίες από τους καλύτερους της ασφαλιστικής αγοράς. Αν δεν είστε σίγουροι για το επενδυτικό προφίλ που σας ταιριάζει, υπάρχει ένα ψηφιακό κουίζ που μπορείτε να δοκιμάσετε. Πειραματιστείτε για το πόσο ριψοκίνδυνοι είστε. Ευρωομόλογα για τους συντηρητικούς, παράγωγα για τους μετριοπαθείς, CDS για όσους τους αρέσουν τα εξτρίμ σπορ».

Δεύτερη παύση, η Λένα παρατηρεί αρκετούς νεαρούς να αποσπώνται από τη σειρά και να κατευθύνονται στο κουίζ ασφαλιστικής αυτογνωσίας. «Τσιμπάνε», σκέφτηκε μελαγχολικά, πριν συνεχίσει την ξενάγηση. «Ο τέταρτος και ο πέμπτος όροφος απευθύνονται στους πιο ώριμους, στις μέσες ηλικίες και στα νοικοκυριά. Εκτός από τα αποταμιευτικά προγράμματα, προσφέρουμε και ένα πιλοτικό πρότζεκτ ατομικής σύνταξης. Οσοι ενδιαφέρονται μπορούν να εξαγοράσουν τον μέχρι τώρα ασφαλιστικό τους χρόνο και να τον μεταφέρουν σε επενδυτικό ταμείο. Υπάρχουν εξαιρετικές προσφορές για τις αναδυόμενες αγορές, ιδιαίτερα της Λατινικής Αμερικής. Σήμερα, στον 5ο όροφο έχουμε και μπαζάρ πράσινων και κοινωνικών ομολόγων. Στον 6ο όροφο γίνεται κάτι συναρπαστικό: όσοι άστεγοι έχουν βάουτσερ στέγασης μπορούν να τα ανταλλάξουν με επιταγές σίτισης. Στον 7ο, αυτόν τον μήνα γίνεται φεστιβάλ στεγαστικών δανείων. Οσοι έχετε ήδη χάσει την κυριότητα της κατοικίας σας σε πλειστηριασμό, έχετε την ευκαιρία να μπείτε σε κλήρωση για ένα εκπληκτικό διαμέρισμα στο καταπράσινο Marina Tower στο Ελληνικό, προσφορά της Lamda. Τέλος, για τους υπερηλίκους φίλους μας στον 8ο όροφο υπάρχει έκθεση οίκων ευγηρίας. Σήμερα υπάρχουν εξαιρετικές προσφορές για γηροκομεία στην Ουγγαρία, όπου αρκεί η εκχώρηση της σύνταξης... Σας εύχομαι καλές αγορές και καλή διασκέδαση...».

Εξουθενωμένη από την πρώτη της ξενάγηση, η Λένα ξανακατέβηκε στο ισόγειο για τα επόμενα γκρουπ. Πρώτα πέρασε από το γραφείο εργασίας. «Βάουτσερ ή ρεπό θες για σήμερα;» ρώτησε ο υπεύθυνος αμοιβών. «Ρεπό», είπε με σιγουριά η Λένα.


ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ
Το έγκλημα έγινε.
Εσπασες του παιδιού τον κουμπαρά
χύθηκαν κάτω τα νομίσματα
παλιές δεκάρες τρυπημένες στη μέση

και μεγάλα στιλπνά κέρματα.
Οχι, τίποτα δεν μπορείς πια ν’ αγοράσεις
τόσα πολλά νομίσματα κι όλα άχρηστα
τίποτα δεν μπορείς πια ν’ αγοράσεις
και το παιδί να κλαίει

κι εσύ τίποτα δεν μπορείς πια ν’ αγοράσεις
Και το παιδί να κλαίει και να ζητά
τίποτα τίποτα πια.

Μανώλη Αναγνωστάκη, «Το έγκλημα»

Το μονοπώλιο της καλοσύνης

ΕφΣυν, 3-4/7/2021

Μπορεί να σπάει νεύρα η διαμαρτυρία του υπουργού Οικονομικών της Ιρλανδίας, που αρνείται πεισματικά τον παγκόσμιο εταιρικό φόρο, αλλά αν το καλοσκεφτείτε έχει και τα δίκια του. «Μια παγκόσμια συμφωνία πρέπει να παίρνει υπόψη και τις ευαισθησίες των αδύναμων χωρών», είπε ο κ. Ντόναχιου, χωρίς βέβαια να εισακουστεί. Πολλές από τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη προσφεύγουν σε χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές, προσφέρονται ως φορολογικοί παράδεισοι ή έστω καθαρτήρια για πολυεθνικές, ολιγάρχες, μεγάλους ή μικρούς άρπαγες και κυνηγούς του πλούτου, όχι απαραίτητα από φορολογικό μαζοχισμό ή από φυσική ροπή στη διαφθορά και την εξαγορά, αλλά απλώς για λόγους επιβίωσης στον ανελέητο παγκόσμιο ανταγωνισμό προσέλκυσης κεφαλαίων και επενδύσεων, που διεξάγεται αποκλειστικά με βρόμικα μέσα. Χωρίς ίχνος δικαιοσύνης και κοινωνικής ευαισθησίας. Με τον χαμηλό συντελεστή της η Ιρλανδία πέτυχε σε μια δεκαετία το δεύτερο υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ε.Ε.- φυσικά μετά το Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου, που όσο μπόι του λείπει, τόσα περισσότερα ξεπλένει-, αλλά αυτό δεν κατέστησε πλουσιότερο τον μέσο Ιρλανδό. Απλώς του έδωσε δουλειά, ένα πιο γρήγορο ξεμπέρδεμα από το ιρλανδικό μνημόνιο, με τίμημα ένα γενναιόδωρο φορολογικό ξέπλυμα στα κέρδη των αμερικανικών πολυεθνικών. Σκεφτείτε, λοιπόν, τι είναι διατεθειμένες να κάνουν χώρες που δεν διαθέτουν ούτε το ένα εικοστό του κατά κεφαλήν πλούτου της Ιρλανδίας.

Υπάρχει μια παράδοξη αντιστροφή ρόλων ανάμεσα στον «πρώτο» και τον «τρίτο» κόσμο της παγκόσμιας οικονομίας, τριάντα και πλέον χρόνια μετά την εξαφάνιση του «δεύτερου» (του κατά συνθήκην σοσιαλιστικού) στους δυο άλλους, κυρίως στον δεύτερο. Επειτα από δεκαετίες προσήλωσης στον νεοφιλελευθερισμό και εφαρμογής των πιο ανελέητων δογμάτων του, οι πλουσιότερες χώρες του καπιταλιστικού σύμπαντος, οι οικονομίες που οφείλουν την ισχύ τους στους αιώνες αποικιακής και νεοαποικιακής λεηλασίας των φτωχότερων χωρών, επιδίδονται σε έναν ιδιότυπο ανταγωνισμό παγκοσμιοποίησης της «καλοσύνης»: θέλουν φορολογική δικαιοσύνη. Θέλουν να σταματήσει ο ανταγωνισμός της φοροαποφυγής. Θέλουν να φορολογηθεί αυστηρότερα η κερδοφορία των πολυεθνικών. Θέλουν οι πλούσιοι να πληρώσουν περισσότερα. Θέλουν να μειωθούν οι κοινωνικές ανισότητες. Θέλουν να κατανεμηθούν δικαιότερα τα οφέλη από το παγκόσμιο εμπόριο. Θέλουν να ενισχύσουν τα εισοδήματα των φτωχότερων στρωμάτων. Θέλουν να πειραματιστούν με μοντέλα ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για όλους. Θέλουν να εγγυηθούν εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Θέλουν να καταπολεμήσουν τη φτώχεια, να εξαλείψουν την αστεγία. Θέλουν να απεξαρτηθούν πλήρως από τα ορυκτά καύσιμα. Θέλουν να εξαφανίσουν σε μια δεκαπενταετία τα ρυπογόνα οχήματα. Θέλουν να μηδενίσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της παραγωγής τους. Θέλουν να γίνουν οι πρώτες εντελώς πράσινες και μπλε οικονομίες του κόσμου. Θέλουν καθαρές πόλεις, ατμόσφαιρα χωρίς ρύπους. Θέλουν να φρενάρουν την υπερθέρμανση, να αντιστρέψουν την κλιματική αλλαγή. Θέλουν να απαλλαγούν από το πλαστικό. Θέλουν να πρωτοπορήσουν στην αειφορία, στην κυκλική οικονομία, στους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ. Θέλουν να προστατέψουν τη βιοποικιλότητα του πλανήτη, να σώσουν και να αυξήσουν τα δάση του. Θέλουν να αναγνωριστούν τα δικαιώματα των ζώων εκτροφής. Θέλουν καλές πρακτικές στις καλλιέργειες, υγιεινά τρόφιμα απαλλαγμένα από επικίνδυνα χημικά και από καρκινογόνους βιολογικούς παράγοντες. Θέλουν διαφάνεια στα προϊόντα και ισχυρή προστασία στον καταναλωτή. Θέλουν η τεχνολογική καινοτομία και η τεχνητή νοημοσύνη να σέβεται τα προσωπικά δεδομένα και τα ατομικά δικαιώματα. Θέλουν να τιθασευτεί η τεράστια ισχύς των ψηφιακών κολοσσών. Θέλουν σεβασμό στη διαφορετικότητα, αυστηρή καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω θρησκείας, φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού. Θέλουν, θέλουν, θέλουν…

Είναι λίγο μπέρδεμα, έτσι; Αν οι ηγέτιδες δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης θέλουν όλα αυτά που για δεκαετίες -μην πούμε και αιώνες- ήθελαν όλα μαζί ή αποσπασματικά τα πολύχρωμα προοδευτικά κινήματα του κόσμου -το εργατικό, το οικολογικό, το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης, το κίνημα των «αδεσμεύτων», το γυναικείο, το LGBT+, το κίνημα του δίκαιου εμπορίου, το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων, το κίνημα των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων, το αντιρατσιστικό, το αντιφασιστικό, το καταναλωτικό, το κίνημα αλληλεγγύης-, αν ο σκληρός πυρήνας του οικουμενικού καπιταλισμού, οι ΗΠΑ, η Ε.Ε., η Ιαπωνία, η G7, η G20 αντιποιούνται όσα ενστερνίστηκαν λίγο πολύ όλες οι «Αριστερές» του μεταπολεμικού κόσμου, καλύπτοντας όλα τα τεράστια ιδεολογικά και πολιτικά κενά που αυτές οι «Αριστερές» έχουν αφήσει με την εξαφάνιση ή την ενσωμάτωσή τους, τότε εμείς τι ρόλο βαράμε; Αν ο καπιταλισμός κατακτήσει και το μονοπώλιο της «καλοσύνης», της δικαιοσύνης, του σεβασμού στο περιβάλλον και στον «άλλον», τότε ποια εναλλακτική μένει να στηρίξουμε εμείς, του ’60 οι εκδρομείς; Το «δικαίωμα» των φτωχών χωρών να ρυπαίνουν τον αέρα και τα νερά τους, να γίνονται χωματερές της Δύσης, να αποψιλώνουν τα δάση τους, να υποθάλπουν φοροφυγάδες, να προσφέρουν φτηνό εργατικό δυναμικό, να ξεπουλάνε όσο όσο τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους τους, να κάνουν τη βρόμικη δουλειά του αναπτυγμένου κόσμου, να γίνουν τα χαμένα στην αιθαλομίχλη Λονδίνα και Μάντσεστερ του 21ου αιώνα;
Προσοχή! Δεν είναι κουίζ, ούτε ρητορικά ερωτήματα για να περνά η ώρα. Είναι διλήμματα υπαρκτά που αφορούν τουλάχιστον 5 δισ. του παγκόσμιου πληθυσμού που έτυχε να γεννηθούν στη λάθος μεριά του πλανήτη.


ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ
Σε μια ερώτηση σχετικά με την πατρίδα ο κ. Κ. έδωσε τούτη την απάντηση: Παντού μπορώ να πεινάσω. Ενας προσεκτικός ακροατής ρώτησε τότε τον κ. Κ. πως γίνεται να λέει ότι πεινάει όταν στην πραγματικότητα έχει να φάει. Ο κ. Κ. δικαιολογήθηκε λέγοντας: Προφανώς ήθελα να πω ότι μπορώ να ζήσω παντού όπου υπάρχει πείνα, φτάνει να θέλω να ζήσω. Ομολογώ πως υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο να πεινάω εγώ ο ίδιος και στο να ζω σε τόπο όπου ο κόσμος πεινάει. Ας μου επιτραπεί ωστόσο ν’ αναφέρω σαν ελαφρυντικό μου το γεγονός ότι να ζω σε τόπο όπου υπάρχει πείνα είναι για μένα αν ίσως όχι τόσο κακό όσο να πεινάω ο ίδιος, τουλάχιστο όμως πολύ κακό. Στο κάτω-κάτω για τους άλλους δεν έχει τόση σημασία αν εγώ πεινάω, έχει όμως μεγάλη σημασία ότι είμαι εναντίον της πείνας.

Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Ιστορίες του κ. Κόινερ» (Πείνα)