Το Μαξίμου φλέγεται

 Η Εφημερίδα των Συντακτών, 29-30/7/2023

Κάθε μέρα –για την ακρίβεια κάθε νύχτα, μετά τη δουλειά στην εφημερίδα– διασχίζω τον πολυτελέστερο, ίσως και δροσερότερο λόγω Εθνικού Κήπου, και καλύτερα φρουρούμενο δρόμο της Αθήνας, την Ηρώδου Αττικού. Εκεί όπου εδρεύουν οι κορυφαίοι θεσμοί του κράτους, κυβέρνηση και προεδρία, και διαμένουν μερικοί από τους πλουσιότερους κατοίκους της χώρας, όταν δεν βρίσκονται στις εναλλακτικές πολυτελείς κατοικίες τους στα νότια, δίπλα στη θάλασσα, ή στα Βόρεια, ανάμεσα σε πυκνά πεύκα. Αστυνομικές κλούβες, περιπολικά, ομάδες ΔΙΑΣ με τις μηχανές τους, αυτοκίνητα παρκαρισμένα δεξιά κι αριστερά, εκεί και στη Βασιλέως Γεωργίου. Στους δρόμους που φιλοξενούν –υποτίθεται– τον σκληρό δίσκο του κράτους και της διακυβέρνησης δεν ισχύουν οι συνήθεις απαγορεύσεις στάθμευσης. 

Μια και συνηθίσαμε στην ιδέα ότι οι φωτιές στα δάση σβήνουν όταν έχουν πια κάψει ό,τι καίγεται, πως οι άγριες πυρκαγιές της κλιματικής κρίσης και της κρατικής παραλυσίας (ή αναλγησίας) μπορούν να περάσουν ανεμπόδιστα από τα περιαστικά δάση και άλση και από τις περιφερειακές καλλιεργητικές εκτάσεις στις ίδιες τις πόλεις, στις βιομηχανικές περιοχές, στις συνοικίες, στις φυτεμένες αλέες των αστικών δρόμων, στους κήπους των σπιτιών και στους φυτεμένους ακάλυπτους των πολυκατοικιών, αλλά παρ’ όλα αυτά οι πολιτικοί διαχειριστές του κρατικού μηχανισμού λένε ότι κάνουν ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατό κι όλα τα άλλα είναι θέλημα θεού ή κλιματικής κρίσης, αναρωτιέμαι τι θα γινόταν αν μια φωτιά έφτανε στην καρδιά της Αθήνας και πολιορκούσε το Μαξίμου, 

Εντάξει, το Μαξίμου δεν έχει και ιδιαίτερο πράσινο, όπως το πυκνόφυτο Προεδρικό, δυο νεραντζιές όλες κι όλες για να σταλίζουν από κάτω τους οι πολιτικοί ρεπόρτερ που μεταδίδουν ζωντανά τα non papers του επιτελικού κράτους. Αλλά απέναντι είναι ο Κήπος, με τα αιωνόβια δέντρα και την πυκνή τεχνητή βλάστηση και δεν ξέρει κανείς, αν γίνει το κακό, αν και εκεί οι μεν πυροσβεστικές δυνάμεις θεωρήσουν δύσβατη την περιοχή, τα δε εναέρια μέσα εκτιμήσουν ως επικίνδυνες τις ρίψεις θαλασσινού νερού στην καρδιά της Αθήνας. Η αλήθεια είναι ότι και τα πυροσβεστικά οχήματα θα δυσκολευτούν να φτάσουν στις νεραντζιές του Μαξίμου, με τα διπλοπαρκαρισμένα οχήματα της αστυνομικής προστασίας, φανερής και κρυφής. Κι έπειτα, υπάρχει σχέδιο έκτακτης ανάγκης για διαφυγή των ενοίκων του Μαξίμου σε περίπτωση πυρκαγιάς; Προσγειώνεται ελικόπτερο στην ταράτσα του Μαξίμου; 

Εντάξει, ας παραδεχτώ ότι όλο αυτό είναι μια δημοσιογραφική υπερβολή, όχι, ούτε ο Εθνικός Κήπος, ούτε η Ηρώδου Αττικου, ούτε οι νεραντζιές του Μαξίμου κινδυνεύουν να γίνουν παρανάλωμα από μια άγρια αστική πυρκαγιά, παρότι η ιστορία έχει καταγράψει παραδείγματα ηγετών που έβρισκαν διασκεδαστικό και αισθητικά ενδιαφέρον να βλέπουν τις πόλεις να καίγονται, ενδεχομένως μαζί με τους κατοίκους τους. Αλλά, αν μια κυριολεκτική πυρκαγιά στο Μαξίμου είναι απίθανη, είναι αδύνατο να μην παρατηρήσει κανείς ότι το κυβερνητικό μέγαρο είναι ζωσμένο από μεταφορικές φλόγες και ότι τα σχέδια της κυβέρνησης για μια ήσυχη, αδιατάρακτη και θριαμβική δεύτερη θητεία τσουρουφλίζονται. Και ανά πάσα στιγμή μπορούν να γίνουν στάχτη, να πυρποληθούν από απρόβλεπτα γεγονότα, ή και εντελώς προβλέψιμες πλην καλά κρυμμένες εξελίξεις. 

Στην πρώτη θητεία του Κυριάκου το απρόβλεπτο του έκανε καλό. Εξι μήνες και κάτι με φανφάρες περί δυναμικής επανεκκίνησης της οικονομίας, μεταρρυθμίσεις, επιτελικό κράτος, κι ύστερα ήρθε το θεόσταλτο δώρο του Covid και της πανδημίας και ακολούθησε μια πλήρης τριετία έκτακτης ανάγκης, με τη θεσμική παρέκκλιση και εκτροπή ως μοναδική κανονικότητα και το χρήμα να ρέει άφθονο, κυρίως προς τους πάνω, αλλά και σε έναν εκλογικά αποδοτικό βαθμό και προς τους κάτω. Το χρέος φούσκωσε επικίνδυνα, αλλά χάρη στα επιδόματα και το κρατικό χρήμα που απογείωσε την επιχειρηματική κερδοφορία αρκετών κλάδων φούσκωσε και το ΑΕΠ και ξαφνικά η Ελλάδα έγινε το success story της Ευρώπης, οι αγορές αγάπησαν Κυριάκο και πλήθος επενδυτικών κεφαλαίων είδαν εδώ ευκαιρίες για μεγάλες αρπαχτές. Και, ως γνωστόν, τίποτε δεν κατάφερε να ραγίσει μέχρι και τον Ιούνιο την αστραφτερή βιτρίνα του Μαξίμου, ούτε καν οι υποκλοπές, η καταστροφή στην Εύβοια, οι 37.000 νεκροί της πανδημίας, τα Τέμπη, η Πύλος, ο διεθνής διασυρμός για την κατάσταση της ελευθεροτυπίας στη χώρα. 

Αλλά το απρόβλεπτο, ή το προβλέψιμο που είναι ερμητικά κρυμμένο σε μια χύτρα ταχύτητας, δεν είναι πάντα αποδοτικό. Μπορεί να εξελιχθεί και εντελώς καταστροφικά. Το ότι ο Κυριάκος τη σκαπουλάρισε από την καταστροφή στην Εύβοια το 2021, δεν σημαίνει ότι θα το πετύχει και με την καταστροφή στη Ρόδο του 50% Ν.Δ. Στη Ρόδο της τουριστικής μονοκαλλιέργειας είναι πολλά τα λεφτά που θα χαθούν από το ενδεχόμενο μιας μακροχρόνιας παρακμής της. Επίσης, η προσδοκία ότι ο τουρισμός θα φέρει έσοδα πάνω από το 2019 και θα προσθέσει τουλάχιστον μια ατόφια πρόσθετη μονάδα ανάπτυξης στο ΑΕΠ φέτος πιθανότατα θα διαψευστεί. Η περιβαλλοντική υποβάθμιση της χώρας από τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης και από την αποκάλυψη της τρομακτικής έλλειψης υποδομών και μηχανισμών για την αντιμετώπισή τους αλλάζει ριζικά τον τρόπο που αξιολογούν την Ελλάδα οι ανυπόμονες και κυκλοθυμικές αγορές. Το κόστος των καταστροφών από τις πυρκαγιές και της αποκατάστασής τους είναι ένας νέος, απρόβλεπτος δημοσιονομικός συντελεστής που μετριέται ήδη στα κομπιουτεράκια των οίκων αξιολόγησης. Οι μεγάλες επιχειρήσεις, μες στην καλή χαρά, ανακοινώνουν θηριώδεις αυξήσεις στην κερδοφορία τους, ξεκάθαρο προϊόν της πληθωριστικής έκρηξης και των γενναιόδωρων κρατικών επενδύσεων και συγχρηματοδοτήσεων, αλλά δεν δίνουν την παραμικρή ένδειξη ότι αυτά τα κέρδη θα διαχυθούν έστω κατά ένα μέρος τους στην οικονομία και εμμέσως στην κοινωνία ή έστω στον περιούσιο λαό του Κυριάκου. 

Σε τελική ανάλυση διαμορφώνεται το εξής παράδοξο: τα στοιχεία της οικονομικής συγκυρίας που το επιτελείο Μητσοτάκη θεωρούσε, και δικαίως, μέχρι και τις δεύτερες εκλογές απαράμιλλα πλεονεκτήματά του και καλλιεργούσαν την προσδοκία ενός μικρού οικονομικού «θαύματος» από το οποίο όλοι είχαν κάτι να λαμβάνουν, τώρα μετατρέπονται σε εύφλεκτη βιομάζα, έτοιμη να γίνει παρανάλωμα στην πρώτη παραμικρή σπίθα. Το Μαξίμου εν τέλει πράγματι φλέγεται. Πρώτα, στην καμένη γη που αφήνει πίσω της η φωτιά της Ρόδου, της Νέας Αγχιάλου, της Κέρκυρας. Κι έπειτα, στην αγωνία να μετατραπεί ο ανέμελος οικονομικός περίπατος σε αναστενάρικο χορό σε αναμμένα κάρβουνα.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

Φύλακες αγρυπνείτε. Η πόλη είναι ανοχύρωτη. Η πόλη είναι γεμάτη ξεραμένα δέντρα και ξεραμένους ανθρώπους. Η πόλη καίγεται. 

Μαξ Φρις, «Ο Μπίντερμαν και οι εμπρηστές»