Γιατί χαίρεται ο κόσμος και χαμογελάει, Κυριάκο;

 Η Εφημερίδα των Συντακτών, 13-14/12/2025

Είναι ν’ απορείς, πράγματι...

 Προσπαθώ να καταλάβω από πού πηγάζει όλη η έκρηξη χαράς και περηφάνιας για την εκλογή του Κυριάκου Πιερρακάκη στη θέση του προέδρου του Eurogroup. Δηλαδή, τι ακριβώς σήμαινε για την Ιρλανδία η πενταετής θητεία του Ντόνοχιου, που κι αυτός ήταν γελαστός, χαρωπός και φωτογενής σαν το δικό μας «θείον βρέφος». Θυμάται κανείς τον Πορτογάλο Σεντένο, που ήταν πρόεδρος πριν από τον Ντόνοχιου; Τον Γιούνκερ, που κατσικώθηκε στη θέση για ολόκληρη δεκαετία όντας παράλληλα υπουργός Οικονομικών και πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου (ε, δεν σκοτωνόταν και στη δουλειά στο υπερπλούσιο δουκάτο, το διακριτικό πλυντήριο του σκοτεινού χρήματος όλου του πλανήτη, γι’ αυτό με το που άφησε το Eurogroup καβάντζωσε την προεδρία της Κομισιόν), φυσικά και τον θυμόμαστε. Το ίδιο και τον Ντάισελμπλουμ. Είχαν τα ηνία του Eurogroup στη χειρότερη στιγμή της ευρωζώνης και στη χειρότερη δεκαετία της μεταπολεμικής Ελλάδας. Ο Γιούνκερ έχτισε μια γερή υστεροφημία, κατάλληλη για απομνημονεύματα, αλλά ο Ντάισελμπλουμ, για σκεφτείτε, τι κάνει τώρα; Δήμαρχος στο Αϊντχόφεν των 200.000 κατοίκων. Δεν το λες κι επιτυχή εξαργύρωση θητείας αυτό. Βεβαίως, αν είσαι εθισμένος στην εξουσία, πάσα προσφορά δεκτή. 

Αλλά τα πανηγύρια των ιθαγενών, λες και ο Καραλής πέρασε τον Ντουμπλάντις στο επί κοντώ, ο Τεντόγλου έκανε παγκόσμιο ρεκόρ στο μήκος ή η εθνική ποδοσφαίρου έφτασε στον τελικό του παγκοσμίου κυπέλλου, δυσκολεύομαι να τα παρακολουθήσω. Ειδικά τώρα, με τους αγανακτισμένους αγρότες σε όλο το εθνικό δίκτυο, τη χώρα διασυρόμενη πανευρωπαϊκά για ένα ακόμη σκάνδαλο διασπάθισης δημοσίου -ευρωπαϊκού και εθνικού- χρήματος και την ευρωπαϊκή Εισαγγελία να έχει βρει στη διακυβέρνηση Μητσοτάκη τον καλύτερο πελάτη της στην πρώτη κιόλας θητεία της, μια ζωντανή διαφήμιση για τον νέο ευρωπαϊκό θεσμό, μια νεκροζώντανη δυσφήμιση για όλη τη χώρα. 

«Από μαύρο πρόβατο της Ε.Ε. στο τιμόνι της ευρωζώνης», γράφει περήφανος οικονομικός συντάκτης. «Τι φέρνει για την Ελλάδα η προεδρία του Eurogroup», αναρωτιέται άλλος, πιο συγκρατημένος. Τι φέρνει; Τι έφερε στην Πορτογαλία; Τι έφερε στην Ολλανδία ή στο Λουξεμβούργο; Μπορεί και τίποτα. Αν, για παράδειγμα, η ανάληψη αυτής της θέσης, που είναι περίπου κάτι σαν προεδρία σε συνέλευση συνιδιοκτητών πολυκατοικίας, συνοδευόταν από ένα bonus μείωσης του χρέους, να έλεγα «πάει στο διάολο, αξίζει τον κόπο». Αλλά, 402 δισ. ευρώ μένει το ρημάδι, με λήξη το 2070, όταν οι περισσότεροι από μας θα έχουμε αποδημήσει εις Κύριον, τα παιδιά μας θα είναι γέροντες, τα εγγόνια μας μεσήλικες. Κι από αυτά τα 402 δισ. τα 280 τα χρωστάμε σε αυτούς που την Πέμπτη εκλέξανε τον Κυριάκο Νο2 ομόφωνα. Μας κάνανε κανένα σκόντο για την αγγαρεία που ανέλαβε η κυβέρνηση και μας το φυλάνε για χριστουγεννιάτικη έκπληξη; 

Οχι, δεν παίζει καμιά έκπληξη, έριξα μια ματιά στα στοιχεία του ΟΔΔΗΧ, όλα είναι στη θέση τους, το χρέος παραμένει εκεί για να φάει τον χρόνο και το χρήμα δυο ακόμη γενιών, η τιμή της εκλογής δεν είχε αντίτιμο και ο λόγος που η Ελλάδα έπαψε να είναι το «μαύρο πρόβατο» της ευρωζώνης είναι γιατί το κρατικό χρέος έπαψε να είναι το βασικό παιχνίδι των αγορών χρήματος. Γιατί δεν βρίσκουν πια μικρούς αδύναμους κρίκους, τώρα είναι οι μεγάλοι κρίκοι της ευρωαλυσίδας που κάθονται σε βουνά χρέους, στο 114% του ΑΕΠ το εκτόξευσε η Γαλλία, στο 135% η Ιταλία, ακόμη κι η Γερμανία σπάει το ταμπού κι αυξάνει τις δαπάνες της για να εξοπλιστεί σαν αστακός εναντίον εχθρών ορατών κι αοράτων. Και μ’ αυτά τα μεγέθη ισχύει το αγοραίο κλισέ too big to fail. Αν μια νέα κρίση χρέους έχει στο επίκεντρο τον σκληρό πυρήνα της ευρωζώνης, αποχαιρέτα το και το ευρώ, αποχαιρέτα την και την Ε.Ε. και την Αλεξάνδρεια που χάνεις. 

Υπάρχει, βέβαια, ένας κάποιος συμβολισμός στην εκλογή Πιερρακάκη στην ηγεσία του ουσιαστικά «αθέσμιτου» θεσμού. Δεν είναι τόσο επιβράβευση της χώρας για κάποιο επίτευγμα ή για την επιστροφή της στον λεγόμενο ενάρετο κύκλο· τέτοιοι κύκλοι δεν υπάρχουν πια στον καπιταλισμό των κρίσεων και στην παγκοσμιοποίηση των προστατευτισμών. Αλλωστε, με τη λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης και τη μετάβαση σε σφιχτότερη Κοινή Αγροτική Πολιτική και σε έναν «πολεμικό» ευρωπαϊκό προϋπολογισμό η αναπτυξιακή φούσκα θα εξαερωθεί βίαια και θα αποκαλυφθεί ότι δεκάδες δισεκατομμύρια ευρωπαϊκών πόρων -που είναι χρήματα των φορολογουμένων- πετάχτηκαν στα σκουπίδια, χωρίς να αφήσουν ένα στέρεο παραγωγικό υπόστρωμα. Αυτή η εκλογή είναι περισσότερο επιβράβευση του ίδιου του ιερατείου των Βρυξελλών, του διευθυντηρίου της ευρωζώνης, των δημοσιονομικών βασανιστών των χωρών της Ε.Ε. και ιδιαίτερα της Ελλάδας. Επαίρονται και αυτοσυγχαίρονται γιατί μετέτρεψαν το παρδαλό κατσίκι σε άβουλο αρνάκι, τον απείθαρχο και ανεπίδεκτο μαθητή της Ε.Ε. σε πειθήνιο κυνηγό της αριστείας, την πυρακτωμένη κι έτοιμη για όλα κοινωνία του 2015 σε ένα μπερδεμένο (χωρίς πολιτική προσδοκία και εναλλακτική) ασύντακτο «μπουλούκι» του 2025. Ο Ελληνας πρόεδρος του Eurogroup είναι η συνεκδοχή αυτού του (αν)ηθικού θριάμβου των δανειστών. 

Εχει σημασία, βέβαια, να θυμίσουμε ότι το Eurogroup δεν παίζει κάποιον ουσιώδη ρόλο πια. Ξανάγινε λέσχη ανταλλαγής ιδεών των 20 του ευρώ εντός του αποφασιστικού Ecofin, δηλαδή του Συμβουλίου της Ε.Ε. με τη σύνθεση των υπουργών Οικονομικών. Το Eurogroup παραμένει ό,τι ήταν πάντα, μια ομάδα που συνεδριάζει άτυπα, άλλωστε δεν προβλέπεται καν σε άρθρο της Συνθήκης της Λισαβόνας, «εξορίστηκε» σε ένα από τα πολλά πρωτόκολλα που την συνοδεύουν. Ωστόσο αυτό το άτυπο «αθέσμιτο» και αυθαίρετο όργανο αποδείχθηκε βολικό και χρήσιμο για να γίνει το θεσμικό πραξικόπημα εις βάρος της Ελλάδας και των άλλων χωρών που μπήκαν στον γύψο των μνημονίων. Εγινε ο φορέας καταστρατήγησης της ίδιας της Συνθήκης της Ε.Ε., του Ευρωπαϊκού Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και μιας μακράς σειράς κανονισμών και οδηγιών που προέβλεπαν τα αντίθετα από όσα επιβλήθηκαν στην ελληνική κοινωνία μέσω τριών μνημονίων: η πτωχοποίηση, η λεηλασία της δημόσιας περιουσίας, η διάλυση της (όποιας) παραγωγικής βάσης της χώρας, η αναδιανομή του εισοδήματος από τους κάτω και εντός, στους πάνω και εκτός. Η θεσμική ηγεσία της Ε.Ε. καταπάτησε κάθε έννοια ευρωπαϊκής νομιμότητας με κύριο όχημα το Eurogroup. Αλλά ποιος μπορούσε να κατηγορήσει για το έγκλημα ένα όργανο άτυπο, που δεν λογοδοτούσε πουθενά, δεν τηρούσε πρακτικά, και τελικά ανύπαρκτο; Χάρη στο Eurogroup όλοι οι άλλοι, η Κομισιόν, το Συμβούλιο, η ΕΚΤ, ο ESM, το Ευρωκοινοβούλιο, δεν λέρωσαν τα χέρια τους. 

Σ’ αυτόν τον ακαταλόγιστο ολετήρα έχουμε πια Ελληνα πρόεδρο. Αλλάζουμε level, που λένε. Ας κοιμηθούμε ήσυχοι. 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

Αρθρο 1

Οι Υπουργοί των κρατών-μελών με νόμισμα το ευρώ πραγματοποιούν άτυπες συναντήσεις μεταξύ τους. Οι συναντήσεις αυτές λαμβάνουν χώρα, ανάλογα με τις ανάγκες, για να συζητούνται τα θέματα που συνδέονται με τις ιδιαίτερες ευθύνες, τις οποίες συνυπέχουν στο θέμα του ενιαίου νομίσματος. Η Επιτροπή συμμετέχει στις συναντήσεις αυτές. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καλείται να συμμετέχει σε αυτές τις συναντήσεις, οι οποίες προετοιμάζονται από τους αντιπροσώπους των υπουργών Οικονομικών των κρατών-μελών με νόμισμα το ευρώ και της Επιτροπής.

Αρθρο 2

Οι υπουργοί των κρατών-μελών με νόμισμα το ευρώ εκλέγουν ανά δυόμισι έτη πρόεδρο, με πλειοψηφία των εν λόγω κρατών μελών.

«Σχετικά με την Ευρωομάδα», Πρωτόκολλο 14, Συνθήκη της Λισαβόνας, Δεκέμβριος 2009 

Αυτοδημιούργητοι φτωχοί*

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 6-7/12/2025

Αντιγράφω από το δελτίο Τύπου της UBS, από τις μεγαλύτερες επενδυτικές τράπεζες του κόσμου, αγαπημένο «θησαυροφυλάκιο» των υπερπλούσιων του πλανήτη, τη συνόψιση του βασικού ευρήματος της 11ης έκθεσής της Billionaire Ambitions Report (Εκθεση για τις φιλοδοξίες των δισεκατομμυριούχων): «Το 2025, 196 αυτοδημιούργητοι δισεκατομμυριούχοι πρόσθεσαν 386,5 δισεκατομμύρια δολάρια στον παγκόσμιο πλούτο, φτάνοντάς τον σε επίπεδο ρεκόρ 15,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (σ.σ. εννοεί τον πλούτο των δισεκατομμυριούχων). Πρόκειται για τη δεύτερη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση που έχει καταγραφεί στην ιστορία αυτής της έκθεσης. Συνολικά, ο αριθμός των δισεκατομμυριούχων αυξήθηκε κατά 8,8%, από 2.682 σε σχεδόν 3.000. Σε αντίθεση με την αύξηση που προκλήθηκε από τα περιουσιακά στοιχεία μετά την πανδημία, η συγκεκριμένη αυτή ανάπτυξη οφείλεται στη δημιουργία τολμηρών επιχειρήσεων και τις ρηξικέλευθες επιτυχείς δράσεις». 

Πώς ακριβώς γίνεται κανείς «αυτοδημιούργητος» δισεκατομμυριούχος; Ολοι πίσω από το χρήμα τρέχουμε, αυτό κυνηγάμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας, τις περισσότερες ώρες της μέρας μας, το κυνηγάμε ως παραγωγοί πλούτου, το κυνηγάμε και ως καταναλωτές, ψάχνοντας το φθηνότερο προϊόν, τις εκπτώσεις, τις black Fridays, για το χρήμα που έχουν ήδη παραγάγει αλλά δεν έχουν πάρει βρίσκονται στα μπλόκα των εθνικών οδών οι αγρότες, για λίγες ρουπίες που θα τους ταΐσουν οι «ανέγγιχτοι» της Ινδίας χώνονται στους βόθρους και τις βρομερές αποχετεύσεις των μεγαλουπόλεων, καταδικασμένοι (μεταξύ άλλων) να καθαρίζουν τα σκατά των άλλων. 

Αν το κυνήγι του χρήματος μετριόταν σε εργατοώρες, σε θερμίδες που καταναλώνουμε σε σωματική και διανοητική προσπάθεια, δεν νομίζω ότι θα βρίσκαμε καμιά ιδιαίτερη διαφορά ανάμεσα στη δύναμη που έχει καταβάλει ο «αυτοδημιούργητος» δισεκατομμυριούχος και σε αυτήν που καταβάλλει ο μέσος «αυτοδημιούργητος» μισθωτός των 850 ευρώ μηνιαίως. 

Τότε, τι εξηγεί την ιλιγγιώδη ταχύτητα αύξησης του πλούτου των υπερπλούσιων και τη στασιμότητα ή μείωση του πραγματικού πλούτου όσων βρίσκονται στο κάτω μισό της πυραμίδας; 

Είναι κυριολεκτικά η ερώτηση του ενός δισεκατομμυρίου. Στην οποία οι μεν επιτυχημένοι αυτοδημιούργητοι δισεκατομμυριούχοι απαντάνε με τη μεταφυσική του θείου Σκρουτζ (της Disney), ο οποίος είχε πείσει τον εαυτό του ότι όλα τα οφείλει στην τυχερή του πενταρίτσα (σ.σ. στις δεκαετίες 1960 και 1970 κυκλοφορούσαν πεντάρες στην Ελλάδα της δραχμής, ως το μικρότερο κέρμα, με το οποίο αγοράζαμε τουλάχιστον μια τσίχλα, εξ ου και η απόδοση του σεντ σε πεντάρα). Οι δε αποτυχημένοι φτωχοί, παλαιόπτωχοι, νεόπτωχοι, μισθωτό-πτωχοι απαντάνε στην ίδια ερώτηση με μοιρολατρία, νομίζουν ότι είναι γκαντέμηδες, ή ότι αυτή είναι η τάξη των πραγμάτων, ή τέλος, το μάλλον επικρατέστερο, ότι φταίνε οι ίδιοι για τη φτώχεια τους, δεν αρκούν οι δεξιότητές τους, η ευφυΐα τους, ο ζήλος τους για δουλειά κι επιμόρφωση. Επομένως δεν τους φταίει κανείς εκτός από τον εαυτό τους, είναι κυριολεκτικά αυτοδημιούργητοι φτωχοί. 

Πόσο βολικές οι αλληλοσυμπληρούμενες πλάνες των πάνω και των κάτω!

* Ο τίτλος του πονήματος όπως δημοσιεύτηκε στην έντυπη Εφημερίδα των Συντακτών Σαββατοκύριακου ήταν "Αυτοδημιούργητοι πλούσιοι και φτωχοί". Κατόπιν ωρίμου σκέψεως νομίζω ότι το "αυτοδημιούργητοι φτωχοί" είναι καλύτερο ως εξίσου αντιφατικό και  άτοπο με το κλισέ "αυτοδημιούργητος πλούσιος". Εκτός αν εννοούμε εκείνη τη μικρή ομάδας πλουσίων γόνων που τα βρίσκουν έτοιμα από τους υπερπλούσιους γονείς τους και αφού λάμψουν για λίγο ως σελέμπριτι της μπίζνας στις λίστες forbes και στις κοσμικές στήλες των λαιφσταλάδικων μετά αποδεικνύεται πως τα έκαναν παρανάλωμα απληστίας, επίδειξης και ανικανότητας. 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

«Σκρουτζ: Τα χρήματα είναι σαν το θαλασσινό νερό: όσο περισσότερο πίνουμε τόσο πιο πολύ διψάμε. Το ίδιο ισχύει και για τη φήμη»

Καρλ Μπαρκς, ο κομίστας δημιουργός της σειράς της Disney με την οικογένεια Duck (πάπιες)