Το αλφάβητο, η alphabet και το αλγοριθμικό καζίνο

ΕΦΣΥΝ 18-19/1/2020

Η εποχή του χειροποίητου καπιταλισμού... Χρηματιστήριο Μιλάνου, από την 'Εκλειψη" του Αντονιόνι, 1962.

Ο μέσος άνθρωπος, τουλάχιστον του δυτικού ημισφαιρίου, μπαίνοντας κάθε μέρα στο ίντερνετ θα έρθει αντιμέτωπος με τα 6 γράμματα που τον καλωσορίζουν πριν του επιτρέψουν πρόσβαση σε οποιαδήποτε πληροφορία αναζητά: Google. Είναι η πόρτα προς τον παράδεισο, την κόλαση ή το καθαρτήριο του καθενός, έστω στις άυλες, εικονικές εκδοχές τους. Είναι το Αλφα και το Ωμέγα της ψηφιακής μας υπόστασης, μαζί με τη Microsoft, την Apple και μερικές ακόμη παγκόσμιες αυτοκρατορίες που έχουν κατακλύσει τον λόγο, την εικόνα, τη σκέψη. Η Google, λίγο περισσότερο από τις άλλες, υποδηλώνει την κατάληψη και της γλώσσας, της κάθε γλώσσας, μέσω του ονόματος της μητρικής εταιρείας της: alphabet. Αν «γκουγκλίσετε» τη λέξη δεν θα βγει πρώτα το λήμμα της βικιπέντια για το «αλφάβητο», το ελληνικό ή το φοινικικό, αλλά η σελίδα της μητρικής τής Google, της alphabet, με το καλωσόρισμα και το μανιφέστο του συνιδρυτή της Λάρι Πέιτζ, να σου δίνει την εντύπωση ότι διαβάζεις το κατά Ιωάννην, «Εν αρχή ην ο Λόγος και ο Λόγος ην ο Θεός…». Ποιος είναι ο θεός, ποιος ο λόγος και ποια τα ά-λογα του κόσμου μας που ξοπίσω τους τρέχουν ζάμπλουτοι φίλιπποι και φτωχομεσαίοι τυχοδιώκτες;

Η alphabet ξεπέρασε προ ημερών σε κεφαλαιοποίηση το 1 τρισ. δολάρια και το γεγονός προβλήθηκε και γιορτάστηκε ποικιλοτρόπως από τους αλογομούρηδες των χρηματιστηρίων, τους ίππους του σέρφινγκ και τους αναβάτες των απλικέισιον. Από το 2004 που μπήκε στη Wall Street, η μετοχή της αναρριχήθηκε από τα 54 στα 1.450 δολάρια. Μέσα σε 16 χρόνια 30πλασιάστηκε. Αν υπήρχε χρηματιστήριο στην αρχαϊκή εποχή κι είχε εισαχθεί σ’ αυτό το ελληνικό αλφάβητο, ή ακόμη παλιότερα το φοινικικό, πού θα έπρεπε να είχε πάει, άραγε, η μετοχή τους; Οχι, καμιά τύχη δεν θα ‘χε στις μέρες μας το αλφάβητο, pennie stock θα ήταν στην καλύτερη περίπτωση, αν όχι μετοχή-σκουπίδι.

Η Google και η alphabet –φυσικά όχι μόνο αυτές- μας ξαναμαθαίνουν το αλφάβητο του καπιταλισμού- καζίνο, με όλο τον βαθύ μυστικισμό του, ενισχυμένο πια και από την αλγοριθμική κερδοσκοπία. Ο κόσμος των αγορών σερφάρει ξανά με άγρια χαρά πάνω στο κύμα της φούσκας και ουδείς ενοχλείται ή ανησυχεί. Το αντίθετο. Οι μεγαλοσχήμονες «τσέο» (CEO) του κόσμου ρωτιούνται τι προβλέπουν για τις αγορές το 2020 και, έχοντας παντελονιάσει τα μπόνους και τα στοκ όψιονς του 2019, απαντούν με βεβαιότητα ότι τα χρηματιστήρια πάνε για νέα ρεκόρ: ο Dow Jones θα πάει στις 35.000 μονάδες, ο Nasdaq έχει στο τσεπάκι τις 10.000 μονάδες, ο S&P 500 θα καβατζώσει τις 4.000 μονάδες, κι από κοντά ο Nikkei, o DAX, o CAC θα καταπιούν εκατοντάδες μονάδες ανεβαίνοντας σε νέες κορυφές (με τον Γ.Δ. του Χ.Α. δεν ασχολείται ακόμη κανείς, η αρπαχτή έγινε προ δύο δεκαετιών).

Ξαναρωτιούνται οι ίδιοι CEO, πιθανότατα από τους ίδιους αδιάβλητους ερευνητές, τα ίδια αμερόληπτα θινκ τανκ, τα ίδια ΜΜΕ και τους ίδιους δημοσιογράφους τι προβλέπουν για την παγκόσμια ανάπτυξη. Τότε αφήνουν τον χαζοχαρούμενο αλογομούρικο ενθουσιασμό, φορούν μαύρες πλερέζες και μάσκες μελαγχολίας και απαντούν ότι ανησυχούν για επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας το 2020, ενδεχομένως και περιφερειακή ύφεση, τρέμουν τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, τις πολεμικές εντάσεις, τις περιφερειακές διενέξεις, τη διευρυνόμενη φτώχεια και τις ανισότητες, την κλιμάκωση των εμπορικών διενέξεων, τη μείωση της κατανάλωσης, την τρέλα του Τραμπ, την ισχύ του Πούτιν, τον ανεξέλεγκτο Ερντογάν. Παρακολουθήστε αυτές τις μέρες το Νταβός και θα καταλάβετε.

Λοιπόν, τι από τα δύο θα ισχύσει; Θα κατρακυλήσουν στην επιβράδυνση οι οικονομίες ή θα εκτιναχθούν στα ύψη οι αγορές; Ποια είναι η αλήθεια και ποιο το ψέμα; Πιθανότατα και τα δύο είναι αλήθεια, ή τουλάχιστον αποτελούν ρεαλιστικές εκτιμήσεις. Διανύουμε εκείνη τη φάση του κύκλου που οι αγορές αυτονομούνται πλήρως από τα δεδομένα της οικονομίας, όχι μόνο γιατί εκατομμύρια παίκτες ζουν στον πυρετό της φούσκας, αλλά και γιατί οι ίδιες οι επιχειρήσεις, φοβούμενες πτώση του τζίρου τους, φρενάρουν τις επενδύσεις και το ρίχνουν στον τζόγο για να ρεφάρουν. Κατά βάθος ξέρουν ότι η φούσκα θα σκάσει κάποια στιγμή, αλλά ακριβώς όπως και το 2007 μπαζώνουν ό,τι προλάβουν πριν το μοιραίο. Ισχυρές δόσεις αλγοριθμικής χειραγώγησης μεσολαβούν, αλλά αυτό δεν είναι πρόβλημα, η αγορά της πληροφορίας ρέει πάνω στον ασφαλή και ατάραχο ωκεανό της Google, γράφει με το πολύτιμο αλφάβητο της alphabet, μιλά με τους φθόγγους της Microsoft, συνυπάρχει στον κόσμο του Facebook και κάνει τον θορυβώδη και άγριο κόσμο του χρηματιστηρίου του Μιλάνου, που μας γνώρισε ο Αντονιόνι το 1962 στη μοναδική, γοητευτική του «Εκλειψη», να μοιάζει με ρομαντική καρτ ποστάλ. Αν η αιθέρια Βιτόρια (Μόνικα Βίτι) και ο κυνικός χρηματιστής Πιέρο (Αλέν Ντελόν) βρίσκονταν στο τοξικό περιβάλλον του αλγοριθμικού καζίνου θα εξαερώνονταν σε δευτερόλεπτα...


ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ

Βιτόρια: Ζωγράφιζε λουλούδια εκείνος που έχασε τα λεφτά.
Σερβιτόρος: Πήγε άσχημα σήμερα, κύριοι;
Βιτόρια: Δεν σταματάς στιγμή…
Πιέρο: Γιατί να σταματήσω;
Βιτόρια: Μα πού πάνε αυτά τα δισεκατομμύρια που χάνονται; Οταν κερδίζεις, παίρνεις λεφτά από τους χαμένους;
Πιέρο: Δεν είναι τόσο απλό…
Βιτόρια: Πού πάνε όταν τα χάνεις;
Πιέρο:… (Σηκώνει τους ώμους σε ένδειξη άγνοιας).

Μικελάντζελο Αντονιόνι, «Η έκλειψη» (Σενάριο: Μ. Αντονιόνι, Τονίνο Γκουέρα).