2035

 Η Εφημερίδα των Συντακτών, 10-13/6/2022

Το 2035 θα είμαι… Οχι, δεν θα σας πω πόσο ακριβώς θα είμαι, αλλά, αν ζω, θα είμαι αρκετά μεγάλος για να υποβληθώ σε υποχρεωτική επανεξέταση ικανότητας οδήγησης. Ορθό και λογικό, ούτε εγώ έχω όρεξη να πάρω στον λαιμό μου κανένα ανυποψίαστο διαβάτη. Το 2035, το αυτοκίνητό μου, που σήμερα είναι σχεδόν είκοσι ετών και έφηβο δεν το λες στην κλίμακα των αυτοκινητοβιομηχανιών, θα θεωρείται υπερήλικο –αν όχι και κλινικά νεκρό– στο γηροκομείο της αυτοκίνησης. Αν μέχρι τότε έχει γλιτώσει τον τεχνικό θάνατο, ένα διαλυτικό τρακάρισμα ή κάποιο πρόγραμμα υποχρεωτικής απόσυρσης θα πέσει πάνω στο ορόσημο του τέλους των οχημάτων εσωτερικής καύσης.

Μέχρι το 2035, πρέπει να έχω φροντίσει να αντικαταστήσω το μνημείο αυτοκινητικής αρχαιολογίας, με το οποίο κυκλοφορώ, με ένα σύγχρονο, καθαρό, ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Θεωρητικά, το μεσήλικο Ford Modeo μου (λίγη γκρίζα διαφήμιση μπας και αρπάξουμε καμιά χορηγία), που αναμενόμενα το τελευταίο διάστημα επισκέπτεται όλο και συχνότερα συνεργεία και φαναρτζίδικα, θα μπορεί να κυκλοφορεί μέχρι το 2050, καίγοντας ρυπογόνο βενζίνη, με άγνωστη μέχρι τότε διακύμανση τιμής. Μέχρι τότε, το κόστος συντήρησής του θα έχει εξελιχθεί σε ακριβό χόμπι. Το 2050, θα είμαι… Οχι, ούτε εγώ θέλω να ξέρω πόσο θα είμαι, αν θα είμαι.

Με τα μέχρι στιγμής εισοδηματικά δεδομένα, η πιθανότητα να αποκτήσω ένα νέο, καθαρό αυτοκίνητο μέχρι το 2035 είναι μικρότερη του 10%. Είτε ως εργαζόμενος μέχρι τελικής πτώσεως και εξαντλήσεως αντοχών και ορίων ηλικίας είτε ως συνταξιούχος, πιθανότατα θα συνεχίσω «να καταναλώνω περισσότερα απ’ όσα παράγω», άρα η ροπή αποταμίευσης θα βαίνει φθίνουσα ή και υπό το μηδέν. Με εξαίρεση το ενδεχόμενο να κερδίσω ένα λαχείο ή τζόκερ –που δεν παίρνω–, να τύχω μιας γενναιόδωρης κρατικής επιδότησης –κατάχλομο– ή να παίξω σε διαγωνισμό ριάλιτι hunger games (να δείτε που θα γίνει το τηλεοπτικό τρεντ της επισιτιστικής κρίσης) με έπαθλο ένα Tesla –που αποκλείεται–, θα συνεχίσω να οδηγώ τη βαριά τετράτροχη γκρανκάσα μου, συγκεντρώνοντας τα επικριτικά βλέμματα των ηλεκτροκίνητων οδηγών για τη σιχαμένη αντιπεριβαλλοντική και αντικοινωνική συμπεριφορά μου, συμπυκνωμένη στις άφθονες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. 

Δεν ξέρω πού σταματάει η πολιτική αφέλεια και πού ξεκινάει η υποκρισία στην ευκολία με την οποία οι ηγετικοί θεσμοί της Ε.Ε., μαζί και ο μόνος αιρετός, το Ευρωκοινοβούλιο, σχεδιάζουν το μέλλον μιας ολόκληρης ηπείρου με έναν περιβαλλοντικό βολονταρισμό και έναν οικολογικό φουτουρισμό που αγνοεί επιδεικτικά την επιδεινούμενη πραγματικότητα των ανθρώπων. Φυσικά και πρέπει να απαγορευτούν το 2035 τα οχήματα με κινητήρες εσωτερικής καύσης, φυσικά και πρέπει η αυτοκίνηση και οι μεταφορές να αποδεσμευτούν από την ομηρία του άνθρακα, της βενζίνης, του πετρελαίου, του αερίου. Φυσικά και κάθε Ευρωπαίος πολίτης θα ήθελε να έχει ένα ηλεκτροκίνητο αυτοκίνητο ή μηχανή με μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ιδανικά με αυτόματη πλοήγηση και με συστήματα παθητικής ασφάλειας που εκμηδενίζουν τα ατυχήματα. Αλλά πόσοι από τα 500 εκατ. Ευρωπαίων πολιτών έχουν τη δυνατότητα να κάνουν το οικολογικό άλμα τώρα ή μέσα στην επόμενη δεκαετία; Και πόσο συμβατές με αυτό το άλμα είναι όλες οι άλλες επιλογές της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας ηγεσίας, που οδηγούν τις οικονομίες σε έναν ανελέητο ανταγωνισμό για την εξασφάλιση πετρελαίου, αερίου, πρώτων υλών, οδηγώντας τις τιμές τους σε αυτοκαταστροφικά ύψη; 

Δεν είναι ρητορικά ερωτήματα. Είναι αυτά που βλέπουν και προβλέπουν οι ίδιοι που μας καλούν για ένα αποφασιστικό άλμα στο μέλλον. Ο πόλεμος στην Ουκρανία εξελίσσεται σε γεωπολιτική σύγκρουση άγνωστης διάρκειας και έκτασης. Η ενεργειακή κρίση μπορεί να κρατήσει πολλά χρόνια, χωρίς να αποκλείεται να γίνει ο βασικός παράγοντας μιας νέας μεγάλης ύφεσης. Η δριμεία επιστροφή του πληθωρισμού δεν έχει τη σύντομη ημερομηνία λήξης που μας υπόσχονταν. Η εποχή του φθηνού χρήματος τελείωσε. Τα εισοδήματα μειώνονται δραματικά από την ακρίβεια. Οι όποιες αυξήσεις στους μισθούς ασθμαίνουν πίσω από τις πολύ ταχύτερες και υψηλότερες ανατιμήσεις. Εκατομμύρια άνθρωποι ξαναπέφτουν στο κατώφλι της φτώχειας και κάτω από αυτό. Νέα βουνά κρατικού και ιδιωτικού χρέους στοχοποιούνται από τις αγορές και τα κερδοσκοπικά κεφάλαια, τα ίδια που έξυσαν την τίγρη της προηγούμενης κρίσης.

 Αρα, ποιος και πώς θα χρηματοδοτήσει τη φιλόδοξη μετάβαση στη λευκή, ηλεκτρική, χωρίς ρύπους εποχή; Ή, για να το πω κυνικά, ποιος και πώς θα μου πληρώσει την αντικατάσταση της ασημόχρυσης, καταγρατζουνισμένης φαλκονέρας μου; 

Μέχρι το 2035, οπότε θα απαγορευτεί η πώληση ρυπογόνων αυτοκινήτων και στις αντιπροσωπείες θα μοστράρονται μόνο ηλεκτρικά οχήματα με φουτουριστική σχεδίαση και τεράστιες μπαταρίες, που η παραγωγή τους θα έχει προκαλέσει βαριές περιβαλλοντικές πληγές κάπου μακριά από την καθαρή Ευρώπη, εδώ, στην πραγματικά Γηραιά Ηπειρο θα συγκρούονται οι τεκτονικές πλάκες του διεθνούς κεφαλαίου, παράδοξα διχοτομημένου ανάμεσα στα ορυκτά καύσιμα και τις πράσινες τεχνολογίες, αλλά όλο και συχνότερα σε μια οξύμωρη ώσμωση και στα δύο. Σε σημείο που να αναρωτιόμαστε ποιος δουλεύει ποιον. Πάνω σε αυτή τη σύγκρουση, η ευρωπαϊκή ελίτ ή το συνονθύλευμα που συνθέτει την πολιτική και οικονομική ηγεσία της Ε.Ε. μοιάζει να βιάζεται να πάει μπροστά, αδιαφορώντας για το πόσους και σε ποια κατάσταση αφήνει πίσω. Καλεί τον πολίτη, που δυσκολεύεται να πληρώσει τον λογαριασμό ρεύματος, να αντικαταστήσει το ρυπαρό όχημά του με ένα πανάκριβο ηλεκτρικό (ναι, ναι ξέρω, θα φτηνύνει κάποτε κι αυτό, αλλά θυμηθείτε πόσες δεκαετίες αυτοκινητοκρατίας πέρασαν μέχρι να γίνουμε κι εμείς κοινωνία οδηγών), ως απόδειξη της περιβαλλοντικής επαγρύπνησής τους. Αλλά, με τις σημερινές συνθήκες, η γραμμή καθαρότητας που χαράσσει η ευρωπαϊκή ελίτ είναι μια γραμμή αποκλεισμού της τεράστιας κοινωνικής πλειονότητας από ένα μέλλον που αφορά μόνο όσους έχουν τις καβάντζες τους. Ετσι, μεταξύ άλλων, ρισκάρει να μεταστρέψει εκατομμύρια ανθρώπους ακόμη και σε αρνητές της κλιματικής αλλαγής και τον αγώνα για την αποτροπή της σε μια «συνωμοσία των πλουσίων». 

Τελικά, το να εμπιστευτεί κανείς σε νεοφιλελεύθερους ιδεοληπτικούς και σε φαιοπράσινους μαναντζαρέους την πράσινη μετάβαση είναι σαν να βάζει ένα νήπιο να οδηγήσει εξατάχυτη Ferrari. 

Το 2035 μάλλον δεν θα έχω αυτοκίνητο. Αλλά, αν ζω, αν δεν έχω Αλτσχάιμερ ή γεροντική άνοια, θα σιχαίνομαι ακόμη περισσότερο το ολέθριο μείγμα απληστίας και υποκρισίας που συγκροτεί τον οικονομικό μας πολιτισμό.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

Ακριβό μου διθέσιο

καλό μου αμάξι

Που περνάς απ’ τ’ απαίσιο

ξυστά

Κινητήρα και πλαίσιο

σ’ τα ’χω πειράξει

για να τη βγεις πιο μπροστά

Τη στιγμή που σ’ αγόραζα

για να τριπάρω

το κενό μου εξαγόραζα

δειλά

Την καρδούλα που χώρισα

ίσως να πάρω

σ’ άλλη ζωή πιο καλά

Μη με πας απ’ το σπίτι

τ’ ακούς, στο Θεό να με πας

Μυρωδιά καταλύτη

εσύ μοναχά μ’ αγαπάς

Α, ρε, χρόνε αλήτη

π’ ανθρώπους κι αγάπες σκορπάς

Μη με φέρνετε σπίτι

τ’ ακούς, κάπου αλλού να με πας

Λίνα Νικολακοπούλου, «Ακριβό μου διθέσιο» (από το άλμπουμ «Σαν ηφαίστειο που ξυπνά», σε μουσική Νίκου Αντύπα, 1997)