Η μαρκίζα του ΥΠΟΙΚ

Η Εφημερίδα των Συντακτών 6-7/4/2024

 Κάθε μέρα, μεσημέρι, κατεβαίνω στο Μετρό Σύνταγμα. Βγαίνω στη μεγάλη πλατεία, που εξελίσσεται σε κάτι σαν Μοναστηράκι της δεκαετίας του 1980. Τη διασχίζω και φτάνοντας στο φανάρι της Φιλελλήνων το μάτι μου πέφτει κάθε φορά στο πολυώροφο κτίριο που περικλείεται από Ερμού, Φιλελλήνων, Μητροπόλεως και Νίκης. Στον 6ο όροφό του, πάνω στην πρόσοψή από γυαλί κι αλουμίνιο, υπάρχει η επιγραφή: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ - ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ.  

Καθώς διανύω ήδη την 7η δεκαετία της ζωής μου, προσπαθώ να θυμηθώ πότε ήταν η τελευταία φορά που αυτό το υπουργείο είχε αυτή τη σύνθεση και αυτή την επωνυμία. Μάλλον ήταν λίγο πριν από το πρώτο Μνημόνιο επί κυβέρνησης ΓΑΠ. Εναν χρόνο μετά, με το πρώτο Μνημόνιο, αποσπάστηκε από αυτό η ναυτιλία και έγινε υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας που η σύστασή του δεν πήρε ούτε ΦΕΚ, παρότι της τρόικας της φάνηκε πολύ καλή ιδέα και οι εγχώριοι μεγα-μεταρρυθμιστές τη χειροκρότησαν με ενθουσιασμό. Εξι μήνες αργότερα η μεταρρύθμιση έμπασε νερά και το υπουργείο ξανάγινε Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. Και έναν χρόνο μετά, επί Σαμαρά και δεύτερου Μνημονίου, έγινε ακόμη μία μεγα-συγχώνευση και το υπερυπουργείο έγινε Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Η πινακίδα δεν άλλαξε, άλλωστε δεν θα χώραγε όλη αυτή η ονομασία, εκτός αν έπιανε και δεύτερο όροφο, τον 7ο ή τον 5ο. 

Βέβαια ενιαίο υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, πριν από την τωρινή χρυσή εποχή Χατζηδάκη, θυμάμαι πολύ παλιότερα, κατά το 2002, επί Σημίτη. Το κράτησε κι ο Καραμανλής έτσι μέχρι τις παραμονές της χρεοκοπίας. 

Οχι ότι έχει και τόση σημασία, εκεί στη Νίκης συστεγάζονταν πάντα τα δύο βασικά υπουργεία που διασώθηκαν από τις αλλεπάλληλες μεταρρυθμίσεις και αυτο-μεταρρυθμίσεις, το Οικονομικών και το Οικονομίας, κάποτε, στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης με τη φορεσιά του υπουργείου Συντονισμού (άγνωστο ποιος και τι συντόνιζε), εσχάτως ως Ανάπτυξης και Επενδύσεων, στον 6ο όροφο το ένα, στους από κάτω τα υπόλοιπα, λίγα σκαλοπάτια θα χώριζαν τον έναν υπουργό από τον άλλο, όποτε ήταν διακριτοί. Αλλά ούτε ο ένας ούτε ο άλλος σήκωσαν προφανώς το βλέμμα να δουν τι γράφει η μαρκίζα του μαγαζιού, από τότε που κάποιος φιλόδοξος υπουργός, μάλλον ο Χρυσοχοΐδης, ίσως η διάδοχός του Διαμαντοπούλου, αλλά μπορεί και ο επόμενος, ο Στουρνάρας, πίστεψε ότι το κραταιό ενιαίο υπουργείο θα μακροημερεύσει ώστε να αξίζει μια αλλαγή στην επιγραφή του. 

Δεν ξέρω αν το πιστεύει αυτή τη φορά ο άρχων των ηνωμένων (ξανά) υπουργικών καταστημάτων, ο υπερυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης. Μέχρι στιγμής πάντως η επιγραφή μένει εκεί, κολλημένη στο 2010. Υποθέτω ότι αν ένας τουρίστας θέλει να βρει το υπουργείο με τη σημερινή ονομασία του, ως αξιοθέατο της άλλοτε ένδοξης μνημονιανής εποχής που είχε καταστήσει την Ελλάδα ομφαλό της παγκόσμιας κρίσης, θα μπερδευτεί αν το gps τον οδηγήσει μεν στο σωστό κτίριο, μεταξύ Νίκης και Φιλελλήνων, αλλά δει στην πρόσοψή του μια επωνυμία που δεν υπάρχει εδώ και 14 χρόνια. 

Σε μερικά χρόνια ίσως αυτό δεν θα έχει καμιά σημασία, αν υλοποιηθεί η φιλοδοξία αυτής της κυβέρνησης να μεταφερθεί στην υπουργούπολη του Υμηττού και το ψευδεπίγραφο κτίριο του Συντάγματος να γίνει πεντάστερο ξενοδοχείο. 

Η αξιοπιστία όλων των υποτιθέμενων μεταρρυθμίσεων του ισχυρότερου υπουργείου του κράτους τα τελευταία πολλά χρόνια είναι ευθέως ανάλογη της αξιοπιστίας της μαρκίζας του. Το μόνο που μένει πραγματικά σταθερό είναι το κρατικό θησαυροφυλάκιο, το ταμείο όπου εισρέουν οι φόροι και τα λοιπά έσοδα, είτε από το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας είτε από τους ευρωπαϊκούς πόρους, δάνεια και επιδοτήσεις. Αλλά κι αυτά φόροι είναι. Δεν υπάρχει κρατικός πόρος, είτε μιλάμε για την Ελλάδα είτε για τη διακρατική οντότητα των 27 της Ε.Ε., που να μην προέρχεται άμεσα ή έμμεσα από τις τσέπες των φορολογουμένων πολιτών. 

Αυτό το θησαυροφυλάκιο λοιπόν, που μοιράζεται στεγαστικά μεταξύ Καραγιώργη Σερβίας, 50 μέτρα παρακάτω από το κτίριο με την παραπλανητική μαρκίζα, και Πανεπιστημίου, όπου εδρεύει το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, στην πραγματικότητα είναι το μόνο που έχει επιβιώσει κάθε μεταρρύθμισης και απορρύθμισης. Γιατί καμιά κυβέρνηση δεν θέλει να κάνει πειράματα με τη διαχείριση του χρήματος, αυτό είναι που δίνει υπόσταση στην εξουσία της, μ’ αυτό κάνει παιχνίδι (τάχα) αναδιανομής του πλούτου μέσω του προϋπολογισμού και μοιράζει χρήμα στην εκάστοτε εκλογική πελατεία της και έργα ή προμήθειες στους επιχειρηματικούς χορηγούς της. 

Στην Καραγιώργη Σερβίας 10 πάντως η μαρκίζα μένει σταθερή, «Υπουργείο Οικονομικών» γράφει στην είσοδο, έστω κι αν η καρδιά του κρατικού θησαυροφυλακίου έχει θεωρητικώς ακρωτηριαστεί από τον κορμό του από τότε που έγινε η ανεξάρτητη ΑΑΔΕ, με την έδρα της στον ίδιο αριθμό, μεσοτοιχία με το υπουργείο από το οποίο ανεξαρτητοποιήθηκε κατ’ απαίτηση της τρόικας το 2017. «ΑΑΔΕ» γράφει η διπλανή μαρκίζα του ανεξαρτητοποιημένου υποκαταστήματος του κρατικού θησαυροφυλακίου με τα δεκάδες παραρτήματα σε όλη την Αθήνα και όλη τη χώρα, αν και η μόνη πραγματική ανεξαρτητοποίηση που έχει συντελεστεί στον αενάως αυτομεταρρυθμιζόμενο φορολογικό μηχανισμό είναι από τους φορολογούμενους πολίτες. Δοκιμάστε να πάτε σε μια Εφορία, προσπαθήστε να διατυπώσετε μια απλούστατη γραφειοκρατική απορία που προκύπτει από τις ακατάπαυστες αλλαγές στη φορολογική νομοθεσία. Εφορία δεν θα βρείτε και η απορία σας θα κρέμεται για εβδομάδες και μήνες. Το μεγάλο φορολογικό σουπερμάρκετ έχει γίνει ψηφιακό σελφ σέρβις. Φραγή εισερχομένων πελατών, απελπισία εξερχομένων εφοριακών. Η έσχατη μεταρρύθμιση της φορολογικής καρδιάς του κράτους, υποτίθεται στο όνομα της αποτροπής της εξαγοράς και της συναλλαγής των εφοριακών, μετατρέπει τον φορολογούμενο σε υπάλληλο μιας κρατικής υπηρεσίας που οδηγείται μαθηματικά σε ιδιωτικοποίηση, ιδιαίτερα του ελεγκτικού έργου της. Και καταλαβαίνουμε όλοι πόσο αδέκαστος και αδιάβλητος θα είναι ο φορολογικός έλεγχος που θα κάνουν οι ιδιωτικές ελεγκτικές εταιρείες. 

Οι ψευδείς μαρκίζες των μεταρρυθμίσεων του κράτους και των υπουργείων που του συνιστούν, αν το καλοσκεφτείτε, λένε την αλήθεια. Δεν έχει καμιά σημασία πώς λέγεται το υπουργείο Οικονομικών και πότε συντίθεται ή αποσυντίθεται με το Οικονομίας, το Ανάπτυξης, το Ναυτιλίας, το Υποδομών, των Δικτύων και όλα τα υπουργεία του κόσμου. Σημασία έχει να μαζεύει τα λεφτά, όλο και περισσότερα λεφτά, η μόνη σταθερά του είναι ότι με κρύο και με καύσωνα, με ανάπτυξη και με ύφεση, με μνημόνια ή χωρίς αυτά, με πληθωρισμό ή αποπληθωρισμό, τα φορολογικά έσοδα αυξάνονται, τα φορολογικά υποζύγια πολλαπλασιάζονται, τα λεφτά κάνουν τις γυροβολιές τους και, ω του θαύματος, καταλήγουν στις ίδιες τσέπες, στους ίδιους ισολογισμούς του επιχειρηματικού καρτέλ που πανηγυρίζει την κερδοφορία και τα μερίσματά του.

Βεβαίως, πάλι θα αλλάξει κάποια στιγμή η επωνυμία του μαγαζιού, η ακρίβεια είναι σταθερά το νο1 πρόβλημα, ο κόσμος δυσφορεί, ο Κυριάκος πιέζεται, όλο και κάποιον «δομικό ανασχηματισμό» θα σκαρφιστεί, και τι θα γίνει πάλι μ’ αυτή τη χαροξεχασμένη μαρκίζα στο υπερυπουργείο; Εχω φτηνή, λιτή και διαρκή λύση: Υπουργείο Πάρτα Ολα. 

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ 

Σημειώστε, εξάλλου, ότι δεν είναι πιο ανήθικο να ληστεύει κανείς απευθείας τους πολίτες από το να εισαγάγει έμμεσους φόρους στην τιμή των αγαθών που δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς αυτά. 

Αλμπέρ Καμί, «Καλιγούλας»