Κραχ στην αγορά της πληροφορίας
Οι χιλιάδες ανεπεξέργαστες πληροφορίες που μας βομβαρδίζουν, αποδομούν και τα λίγα που ξέρουμε για τον κόσμο μας. Η αγορά της πληροφορίας αναπτύσσεται ιλιγγιωδώς στα όρια μιας φούσκας που θα σκάσει στα μούτρα μας. Απειλούμαστε από ένα κραχ δυσπιστίας, υπερπληροφορημένης άγνοιας και σκοταδισμού.
Ο υπουργός ζήτησε να μην τον ενοχλήσει κανείς για περίπου μία ώρα. Είχε προσωπικό ραντεβού. Αλλωστε, στο πρόγραμμα που είχε αποσταλεί στα γραφεία και με SMS στα κινητά των δημοσιογράφων, υπήρχε κενό. Ο επισκέπτης του ήρθε στην ώρα του. Πέρασε το κατώφλι του γραφείου- ένας εγκάρδιος χαιρετισμός και μια ζεστή, φιλική αγκαλιά. Δεν υπήρχε τίποτε που να προδίδει συνάντηση πολιτικού ή επαγγελματικού ενδιαφέροντος. Ωστόσο, δεν μπορούσε να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι ο επισκέπτης του υπουργού ήταν κορυφαίος μάνατζερ ευρωπαϊκού τηλεπικοινωνιακού ομίλου. Από το πολυπληθές γραφείο τύπου του υπουργείου βρίσκονταν εκεί δύο εκ των πολλών που κοσμούν το μακροσκελές pay roll- κι αυτοί για δική τους δουλειά. Ο ένας είχε την περιέργεια να ρωτήσει για τον παράξενο επισκέπτη, η ιδιαιτέρα του υπουργού του το ψιθύρισε εμπιστευτικά χωρίς άλλες εξηγήσεις. Το όνομα ήταν γνώριμο. Ο δημοσιογράφος αυτόματα έπιασε το τηλέφωνο. Σε περίπου δέκα λεπτά 25 δημοσιογράφοι του ρεπορτάζ είχαν ενημερωθεί για την περίεργη συνάντηση. Μεταξύ τους και τα έμμισθα πλην ακριβοθώρητα στελέχη του γραφείο τύπου που επίσης διέδωσαν την είδηση σε 55 συναδέλφους τους του ευρύτερου πολιτικο-οικονομικού ρεπορτάζ και άλλους 35 του χρηματιστηριακού, οι οποίοι, εκτός από άλλους συναδέλφους τους, ενημέρωσαν και μερικές δεκάδες παράγοντες της χρηματιστηριακής αγοράς, ρωτώντας τους παράλληλα αν ξέρουν τι παίζεται. Σε ελάχιστα λεπτά, στα χρηματιστηριακά γραφεία έγινε πανικός με εκατοντάδες εντολές αγοράς της μετοχής του εθνικού τηλεπικοινωνιακού φορέα, η οποία εκτινάσσεται παράδοξα, παρασύροντας σε έναν βαθμό και μερικές άλλες μετοχές του κλάδου. Για το επόμενο 24ωρο, στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα και τις εφημερίδες η είδηση που μεταδίδετο και σχολιαζόταν από τους επι παντός επιστητού άνκορμαν και άνκοργούμαν και τα παραθυράτα εξαπτέρυγά τους ήταν ότι πωλείται ο εθνικός τηλεπικοινωνιακός φορέας. Πέρα από τους περίπου 155 δημοσιογράφους που είχαν μεσολαβήσει μέχρι στιγμής και τα περίπου 135 «παπαγαλάκια» που έδωσαν στην πληροφορία υπόσταση υπεραξίας, άρχισε μια αντίστροφη κινητοποίηση.
Πρώτον, βουλευτές κατέθεσαν σχετικές ερωτήσεις στη βουλή, τα κόμματα και αρμόδιοι τομεάρχες διέρρευσαν σχόλια και έκαναν δηλώσεις (εδώ μεσολαβούν περίπου 35 υπεύθυνοι τύπου). Δεύτερον, κινητοποιήθηκαν το ΧΑ και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για να δηλώσουν ότι δεν είχαν ιδέα, αλλά θα ρωτούσαν (άλλοι 15 υπεύθυνοι τύπου μεσολάβησαν). Τρίτον, τα γραφεία τύπου τριών συναρμοδίων υπουργείων καθώς και του πωλούμενου τηλεπικοινωνιακού οργανισμού εξέδωσαν ανακοινώσεις διάψευσης, αφού προηγουμένως διέρρευσαν σχόλια κύκλων προσκείμενων (αλλοι 27 υπεύθυνοι τύπου). Τέταρτον, ο ευρωπαϊκός τηλεπικοινωνιακός όμιλος διέρρευσε δια κορυφαίων κύκλων του σε δύο διεθνή πρακτορεία ότι δεν είχε ιδέα περί τίνος επρόκειτο και ότι η Ελλάδα δεν υφίσταται στη διεθνή επενδυτική του ατζέντα (μεσολάβησαν περίπου 16 δημοσιογράφοι και λομπίστες της εταιρείας). Πέμπτον, ο εισαγγελέας πρωτοδικών, διέκοψε την αδιάλειπτη ανάγνωση εφημερίδων και παρακολούθηση τηλεόρασης και διέταξε μια προκαταρκτική έρευνα, νάχουν οι εισαγγελείς να πορεύονται (κινητοποιήθηκαν 23 δικαστικοί ρεπόρτερ). Εκτον, το συνδικάτο του πωλούμενου φορέα συγκάλεσε έκτακτη συνέντευξη τύπου, αφού προηγουμένως είχε εκδώσει μια ανακοίνωση- καταπέλτη για το ξεπούλημα της εταιρείας (απασχολήθηκαν 17 εργατικοί ρεπόρτερ). Εβδομον, ο υπουργός προσήλθε στη βουλή για να απαντήσει στις ερωτήσεις και επερωτήσεις των βουλευτών, εξέφρασε την απορία του για το θόρυβο και διευκρίνισε ότι όλα προήλθαν από μια φιλική συνάντηση που είχε στο γραφείο του με παλιό συμμαθητή και συμφοιτητή του στο LSE για καφέ (κινητοποιούνται 25 κοινοβουλευτικοί συντάκτες). Ογδοον, ο ανυποψίαστος φίλος του υπουργού αναγκάστηκε να επιβεβαιώσει τον αυστηρά προσωπικό χαρακτήρα της συνάντησης σε 12 απευθείας τηλεφωνικές και τηλεοπτικές συνδέσεις με τα βραδινά τηλεοπτικά δελτία (κινητοποιήθηκαν 35 δημοσιογράφοι και τεχνικοί συνεργείων). Εννατον, τα γραφεία τύπου του ΧΑ και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ανακοίνωσαν ότι δεν τρέχει τίποτα, αλλά παράλληλα ξεκίνησαν έρευνα για το ενδεχόμενο εσωτερικής πληροφόρησης και χειραγώγησης της αγοράς (κινητοποιήθηκαν δέκα υπεύθυνοι τύπου και 20 στελέχη). Δέκατον, δυο μέρες μετά την πρώτη διαρροή η μετοχή του μη πωλούμενου οργανισμού ξεφουσκώνει μαζί με την πληροφορία που τη φούσκωσε.
Ενας πρόχειρος απολογισμός αποδίδει τα εξής: Για τη διαρροή και διακίνηση της πληροφορίας κινητοποιήθηκαν 365 δημοσιογράφοι, 150 παπαγαλάκια, 20 άνκορμεν και σχολιαστές, 35 βουλευτές, 105 τεχνικοί ραδιοτηλεόρασης, 47 γραφειοκράτες εποπτικών φορέων, οργανισμών και δικαστικών υπηρεσιών. Αλλαξαν χέρια 49 εκατομμύρια ευρώ μέσω χρηματιστηρίου, χάθηκαν περίπου 3.500 εργατοώρες διακινητών της πληροφορίας και περίπου 4,5 εκατομμύρια ώρες από το χρόνο των αποδεκτών της: των πολιτών τηλεθεατών.
Σ’ αυτή τη μικρή, φανταστική ιστοριούλα, ελαφρώς φαντεζί ενσταντανέ της καθημερινότητάς μας, υπάρχουν όλα τα συστατικά για το επερχόμενο κραχ στην αγορά της πληροφορίας. Το ότι η πληροφορία αποτελεί τη νέα πηγή πλούτου δύσκολα μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς. Ιδιαίτερα αν ρίξει μια ματιά στα εισοδήματα των διακινητών της, τουλάχιστον όσων βρίσκονται στην κορυφή της επικοινωνιακής πυραμίδας. Ο στρατός των διαμεσολαβητών της πληροφορίας, από τους κατασκευαστές μέχρι τους συσκευαστές της, από τους πρωταγωνιστές μέχρι τους κομπάρσους της, από τους σκηνοθέτες μέχρι τους διανομείς της, αποτελεί το πιο γενναιόδωρα αμειβόμενο κομμάτι αυτής της βιομηχανίας. Αλλά αυτό δεν αποδεικνύει ότι δικαιολογούν το μισθό τους. Ελάχιστες από τις χιλιάδες πληροφορίες που διακινούνται κάθε μέρα από υπουργικά γραφεία, κρατικές υπηρεσίες, εποπτικές αρχές, διεθνείς οργανισμούς, εταιρικά μέγαρα, επιχειρηματικά λόμπι, επιστημονικά ινστιτούτα, ερευνητικά κέντρα, μέσα ενημέρωσης, γραφεία δημοσίων σχέσεων ενσωματώνουν πραγματικές αξίες και υπεραξίες. Επικοινωνούμε τα πάντα. Το σημαντικό και το ασήμαντο. Το μέγιστο και το ελάχιστο. Το αληθινό και το ψεύτικο. Το ιδιωτικό βίτσιο και τη δημόσια αρετή. Το άθλιο κουτσομπολιό που ικανοποιεί την οφθαλμολαγνία μας (τι έκανε ο διοικητής του ΙΚΑ στο διαμέρισμα του Παγκρατίου;) και το επιστημονικό άλμα που μπορεί να απαλλάξει την ανθρωπότητα από μια ασθένεια- μάστιγα. Την απαξίωση της ζωής, που κομματιάζεται σε δεκάδες θανάτους καθημερινά στο Ιράκ και το δικαίωμα στο θάνατο για την Βρετανίδα ανάπηρη που τον επιζητεί ως λύτρωση. Την λιμοκτονία των πληθυσμών στην Αττική και την ανορεξία των μοντέλων στις πασαρέλες της Ευρώπης. Όλα πληροφορίες, ισότιμα παραταγμένες στην οθόνη της τηλεοπτικής γνώσης.
Ποια είναι η τιμή κάθε διακινούμενης πληροφορίας; Ποιο το κόστος της; Και ποια η αξία της; Η πρώτη είναι ίσως εύκολο να υπολογιστεί, αν εκτιμηθεί ο διαφημιστικός χώρος και χρόνος που της αναλογεί στα μέσα ενημέρωσης. Το κόστος της είναι ίσως και αυτό εφικτό να το υπολογίσεις αν αθροίσεις τις εργατοώρες των διακινητών της πληροφορίας από την πηγή ως τον καταναλωτή της, το κοινό. Αλλά η αξία κάθε πληροφορίας, πώς υπολογίζεται; Υποθέτω, από την δυνατότητα να μεταφραστεί σε γνώση, σαν ψηφίδα που προστίθεται στο μεγάλο πάζλ της αντίληψής μας για τον κόσμο και τον εαυτό μας, σαν μέσο για να ερμηνεύσουμε και να αυτό-ερμηνευτούμε. Τίποτε από αυτά δεν συμβαίνει στην «κοινωνία της πληροφορίας», στην κατ’ επίφαση οικονομία της γνώσης. Οι χιλιάδες ανεπεξέργαστες πληροφορίες που μας βομβαρδίζουν άκριτα, αποδομούν και τα λίγα που ξέρουμε για τον κόσμο μας. Η αγορά της πληροφορίας αναπτύσσεται ιλιγγιωδώς στα όρια μιας φούσκας που θα σκάσει στα μούτρα μας (και στα μούτρα της αναξιόπιστης πλέον επαγγελματικής μου συντεχνίας).
Πληροφορία και γνώση βρίσκονται σε κραυγαλέα αντίθεση και απειλούμαστε από ένα κραχ δυσπιστίας, υπερπληροφορημένης άγνοιας και σκοταδισμού.
Μοιάζει σαν εκδίκηση για το προπατορικό μας αμάρτημα. Φάγαμε όλα τα μήλα από το δένδρο της γνώσης, τώρα κατασπαράσσουμε τα φύλλα, τον κορμό και τις ρίζες του.
ΚΙΜΠΙ
No comments:
Post a Comment